Katalog

KÜTAHYA 15 ADIM ADIM İSTANBUL Turgay Tuna tunaturgay@yahoo.fr Dumlupınar Merkezi SURP TAKAVOR KİLİSESİ İlçe merkezindeki Kurtuluş Savaşı Müzesi, Dumlupınar Kurtuluş Savaşı Şehitliği Cafer Gazi Tepesi’nin eteklerinde yer alıyor ve 1992’de ziyarete açılmış. Dumlupınar Zafer Anıtı, Şehit Sancaktar Mehmetcik Anıtı, Yıldırım Kemal Şehitliği ve Anıtı, Yüzbaşı Şekip Efendi Şehitliğini ve Anıtını, Kanlı Köprü, Ağaç Köy Şehitliği ve kaybolmaya yüz tutmuş düşman mevzilerini görmelisiniz. 26 Ağustos 1922’de başlayan Büyük Taarruz beş gün beş gece devam etmiş ve düşman birlikleri 30 Ağustos günü çembere alınmıştır. Düşman Dumlupınar’da bir meydan muharebesine zorlanmıştır. Dum ? Kadıköy’ün göbeğinde, Muvakkithane Caddesi’nin orta yerinde, 1858 yılından bu yana varlığını sürdüren Surp Takavor Kilisesi, Gregoryen Ermenilerin Anadolu yakasındaki en önemli ibadethanelerinden birini oluşturur. Tarihi kaynaklar, 18. yüzyıl sonlarında, burada, Surp Asdvadzadzin adıyla, Meryem Ana’ya adanmış çok daha küçük bir kilisenin yer aldığını,1855 yılının, ağustos ayında meydana gelen büyük Kadıköy yangınında kilisenin kül olup viraneye dönüştüğünü, ardından da, ünlü tüccarlardan Erzurum asıllı Hacı Garabet Muradyan Efendi tarafından yeni baştan inşa ettirilip, eski Meryem Ana kilisesindeki şapellerden birinin adını taşıyan Aziz Takavor’a adandığını belirtmektedir. 1858’den bu yana; vaftiz, düğün törenlerinden cenaze törenlerine; Kadıköy’ün ortasında, semte gelenekselleşmiş bir renklilik ve hareket katan Surp Takavor kilisesi, döneminin ünlü Ermeni mimarlarından Mıgırdiç Kalfa’ya yaptırılmıştır. Kilise bahçesi içinde yükselen ikinci yapı 1858’de, kilise ile beraber inşa edilmiş, 1873’e kadar da eğitim vermiş olan okul binasıdır. Surp Takavor, İstanbul’daki öteki Ermeni kiliselerine kıyasla değişik bir mimariye sahiptir. Bu farklılık, haç planlı kilisenin kubbesinde de net bir biçimde ortaya çıkar. Kilisenin kubbesi, Ermeni kilisesi kubbesinden ziyade bir Rum Ortodoks kilisesinin kubbesini andırır. Surp Takavor kilisesinin bahçesinde yer alan, oldukça gösterişli iki mermer lahit, kiliseyi inşa ettiren hayır sahipleri, Garabet Muradyan Efendi ile eşi Hatun hanıma ait mezarlardır. Bu kilisesinin ilginç yanlarından biri de, itfaiye tarihimizin ilk tulumbacı sandıklarından birine ev sahipliği yapmış olmasıdır. Her ne kadar bir kiliseye ait de olsa, geçmişin Kadıköy’ünde, Surp Takavor kilisesi sandığının Ermeni tulumbacıları, kimi zaman yalın ayak, baldırı çıplak Bahariye’den Moda’ya koşuşturup, alevlerin sardığı kimi haneleri yanıp kül olmaktan kurtarmışlar, kilisenin Güneşlibahçe sokağına bakan tarafındaki ahşap bir koğuşta da yatıp kalkmışlardır. Kadıköy’ün Muvakkithane Caddesi, iki yüz yıldan fazla bir zaman, Surp Takavor kilisesinin çan sesleriyle renklenmiş; bu çok renkli görüntü İstanbul’u İstanbul yapan değerler arasındaki zengin mozaik taşlarının vazgeçilmeyen görüntülerinden birini oluşturmuştur. Surp Takavor, eski Kadıköy’den günümüze kalan en eski yapılardan biridir. rasında zafere giden yolu tüm gerçekliğiyle anlatmayı hedefliyor. 30 Ağustos 1922’den bugüne ilçede savaşın izlerini görüp, zaferin onurunu yaşayabiliyorsunuz. Dumlupınar’da ziyaret edeceğiniz ilk yerlerin başında Atatürk Evi ve şehitlikler geliyor. Atatürk Evi, Atatürk’ün bir gece konaklayıp kendi odasını Halide Edip Adıvar’a bırakarak çatısına kurulan çadırda kaldığı ev, daha sonra karargah binası olarak kullanılmış. Dumlupınar Büyük Aslıhanlar Üç Tepe Şehitliği, Dumlupınar İlk Hedef Anıtı Atatürk’ün “Ordular ilk hedefiniz Akdeniz’dir ileri!” emrini verdiği yerde yapılan anıttır.