Katalog

14 GEZGİN AİLESİ GÜNCEL GÖRSEL BULMACA MUTFAK KÜLTÜRÜ Kelkit Havazası’nın bereketli kenti Kelkit Havzası Kalkınma Birliği, Kelkit illerinin geleneksel mutfağının tanıtıldığı bir yayın hazırlamış. Tokat, Gümüşhane, Sivas, Giresun illerinin yöresel mutfak kültürünün yer aldığı kitapçıklarda geleneksel yemekler tarifleriyle yer alıyor. Bu sayımızda Kelkit illerinden Gümüşhane mutfağına değineceğiz. Gümüşhane Valiliği’ nin katkılarıyla hazırlanan yemek rehberi, yörenin geleneksel mutfak alışkınlıklarından, iklim ve bitki örtüsüne dek çeşitli bilgiler veriyor. Gümüşhane beslenme kültürü, tarım ürünlerine, temel olarak da tahıla dayanıyor. Kentin mutfak yapısında Doğu Anadolu ve Karadeniz bölgelerinin mutfak kültürü örnekleri bir arada. Kelkit, Köse, Şiran ilçelerinde hamur ve et yemekleri ağırlıkta olmasına karşın, Kürtün, Torul, ilçelerinde daha çok sebze ve balık ağırlıklı yemekler hakim. Torul yöresinde “çil peyniri” diye bilinen küp peyniri yaygın. Fındık veya ceviz içinin şekere batırılmasıyla elde edilen küme, süt kaymağına un katarak yapılan tuhala, yufkadan yapılan siran, dut şırasından yapılan pestil ve pekmez ilin özgün yiyecekleri arasında. Gümüşhane yemeklerinin başlıca malzemeleri; karalahana, ısırgan, pezik, madımak, galdirik, mantar, sakarca, çileklik, mendek, merulcan… Yöresel yemeklerden birkaçını sayacak olursak; mantı çorbası, un herlesi, gavut, yavan, doduk, fırfır, kuşburnu yöresel çorbalar arasında. Pağla denlisi, borani, lemis, fıtfıt haşılı, patates kavurması, muhla, yer gök dolması, ekmek aşı, çırtma fasulye, kaygana, sebze ve et yemekleri, erişte tatlısı, asude kuymağı, kara helva, burma, lalanga, musta, yöre tatlıları arasında. Gümüşhane mutfağı kışlık hazırlıkları arasında erişte kesilir, yumurtalı makarna yapılır, kesilen eriştelerin fırınlarda kurutulup daha sonra da haşlanıp bol tereyağlı pişirilir. Bulgur, mercimek, yarma buğday (yöresel adıyla gendime), dut kurusu, ceviz, fındık gibi malzemeler de yine kışlık olarak evlerin ambarlarında saklanıyor. Dut pekmezinden yapılan ve “herle” adı verilen şıraya, ipe dizilen ceviz içleri batırılıp çıkarılarak kümeler hazırlanır ve kışın yenirmiş. Fotoğraftaki kilisenin adı ne ve hangi ilimizde? Bölgede taştan yapılmış kiliseler içinde en dikkat çekici olanlarından birisi. Kilise 6. yüzyılda inşa edilmiştir. Dört sütun üzerine kurulmuş kubbeli bir yapısı vardır. Kilisenin restorasyonu için çalışmalar başlatılmıştır. Aziz Gregorios’un son yıllarında bu kilise yakınlarında bir çiftlik evinde yaşadığı bilinmektedir. Kilisenin kuzeybatısında 150 metre kadar ilerde bulunan ve bilge halkının pazapaz evi olarak adlandırdığı bir yapı kalıntısı bulunmaktadır. Doğru yanıt veren okurlar arasında yapılacak çekilişle üç kişiye Cumhuriyet Kitap’tan kitap armağan ediyoruz. Yanıtları, 27 Şubat 17.00’ye dek adres ve telefon numaranızı yazarak faks ya da eposta ile bekliyoruz. Geçen sayı Yanıt: Artvin,Yusufeli İşhan Manastırı Kazananlar: Ümit Can (Karaman), Emel Türkan (Hatay), Zeynep Çilesiz (Samsun). GENDİME ÇORBASI Malzemeler: Bir buçuk su bardağı gendime (aşurelik buğday), bir su bardağı fasulye, bir su bardağı mısır yarması, bir kilogram yoğurt, bir tutam dereotu, bir tatlı kaşığı tuz. Yapılışı: Gendime, fasulye ve mısır yarması bir gün önceden suya konulur. Yoğurt hariç malzemenin hepsiüzerine çıkacak kadar su konulup pişirilir. Piştikten sonra soğumuş haline yoğurt katılarak dereotu ile süslenerek servis yapılır.