Katalog

ADIM ADIM İSTANBUL Turgay Tuna tunaturgay?yahoo.fr 10 KÜLTÜR GOTLAR SÜTUNU Bu hafta, yine bir İstanbul bilinmeyeninden söz edelim istedik. Adı gibi, ilginç bir sütun Gotlar Sütunu. Bulunduğu yer, Gülhane Parkı’nın Sarayburnu tarafında, ağaçlıklar arasında bir alan. Yüzyıllardan bu yana sapasağlam, dimdik duruyor yerinde. Sanki, kendini göstermemek için ulu ağaçların arasına saklanıp kalmış. Mavi damarlı beyaz mermerden yapılmış, 15 metre yüksekliğindeki yekpare sütunun ne zaman, kim tarafından, kimin için dikildiği kesin olarak bilinmediği için geçmişten günümüze değişik tarihçiler tarafından birbirinden farklı varsayımlar ortaya atılmış. Sütunun tarihi konusunda kesin ve somut bir bilgi yok. Sütunun üzerindeki kısmen silinmiş yazıtın Latince oluşu bu soru işaretlerini daha da karmaşık bir konuma getirmiş. Çünkü, yazıt üzerinde, sütuna adı verilen Gotlar’a karşı bir zafer kazanıldığından söz ediliyor ve bu çizgide, tarihçiler tarafından birbirinden farklı varsayımlar ortaya atılıyor. Kimilerine göre, 268270 yılları arasında Roma İmparatoru II. Claudius’un Gotlar’a karşı kazandığı savaşın anısına dikilmiş bu sütun. Kimilerince de, 379390 yılları arasında yine Gotlara karşı savaşmış İmparator I.Theodosius’un anısına dikildiği yazılmış. Bu iki varsayımın yanı sıra, sütunun kente adını veren 4. yüzyılın ünlü imparatoru I. Constantinius için dikildiğini öne sürenler de olmuş. Ama, Bizanslı tarihçi Nikeforos Gregoras’ın yazdıklarına göz atıldığında, sütunun tepesinde, kentin kurucusu Byzas’a ait bir heykelin yer aldığı öğreniliyor. Bütün bunların yanında ünlü Bizans tarihçimiz Semavi Eyice’nin dediklerine bakılırsa, sütunun tepesine belki çok sonradan Byzas’ın bir heykeli dikilmiş ya da bir başka imparatorun heykeli çok daha sonraları halk tarafından efsanevi krala benzetilmiş. Eyice’ye göre, sütunun İmparator II. Claudius’la hiçbir ilgisi yoktur çünkü, İstanbul’a hiç gelmemiş olan bir imparatordur. Eski Germanya topraklarında yaşamış olan ve 370 yılında Hunlar tarafından tarihten silinen Gotlar, milattan önce 1. yüzyılla milattan sonra 3. yüzyıl arasında yaptıkları akınlarla Avrupa topraklarında dehşet estirmiş, Roma İmparatorluğu’na saldırılar düzenlemiş; ancak, İmparator II. Claudius tarafından büyük bir yenilgiye uğratılmıştı. Üç basamaklı bir kaide üzerine oturtulmuş sütunun tepesindeki Korent tarzında yapılmış ve günümüze dek tüm sağlamlığı ile gelebilmiş başlık, anıtın gösterişli görünümünü tamamlayan en güzel parçası. Başlığın Sarayburnu’na bakan tarafında, tam ortada bir kartal kabartması yer almakta ki, bu yırtıcı kuş Roma’nın, daha sonraki dönemlerde de Bizans’ın gücünü simgeleyen sembollerden biri haline dönüşmüş. Gotlar Sütunu, Gülhane Parkı’nın bir köşesinde, asırlardan beri depremlere, fırtınalara, kara, güneşe karşı “bana mısın” demeden, tüm güzleği ile günümüze dek gelmiş ve İstanbul’un pek az bilinen antik yapıtları arasındaki ayrıcalıklı yerini korumuş. Eski Mısır’ın dahisi İmhotep Yrd. Doç. Şengül Aydıngün Fotoğraflar: Haldun Aydıngün ahire yakınlarındaki SakK kara’ya gittiğinizde Mısır’da sık göremeyeceğiniz modern müzeciliğin ve teknolojinin tüm örneklerinin uygulandığı yepyeni bir müze ile karşılaşırsınız. Mısır piramitlerinden en özelliklisi olan Zoser’in basamaklı piramidinin yaratıcısı “İmhotep” adına kurulmuş müzenin yapımına 1997’de başlanmış, açılışı bu yılın nisan ayında yapılmış. İlk bakışta Mısır’ın geçmişinde onca firavun ve kraliçe varken müzeye bir mimarın adının verilmesi şaşırtıcı gelebilir. Ancak, İmhotep’in kimliği dikkatlice incelendiğinde müzenin adının o noktada çok uygun düştüğünü anlarsınız. Milattan önce 2700 civarlarında Mısır’da Eski Krallık döneminde yaşamış İmhotep, sadece bir mimar değil, hekim, yazar, rahip ve Firavun Zoser’in veziri olarak çok yönlü bir kimlik. Mimarlıkta yarattıkları, denemeleri, tıpta kullandığı modern yöntemler, din ve devlet adamlığındaki etkili görevleri göz önüne alındığında tarihin bilinen en eski dahilerinden olarak kabul ediliyor. Bu nedenle yaptıklarının diğer kuşaklara öncü olması ne