Katalog

10 KÜLTÜR 100 yıldır kazılan Alacahöyük Yrd. Doç. Şengül Aydıngün arih kitaplarında Anadolu’nun tarih öncesi geçT mişiyle ilgili en fazla yer alan fotoğraflar eski tunç çağına ait altın ve gümüşten geyik heykelleri, sistrumlar, güneş kurslarıdır. Bu eserlerin Çorum yakınlarındaki Alacahöyük’ten çıktığını pek çoğumuz biliriz. Bunun nedeni Alacahöyük’teki kazı araştırma çalışmalarının 150 yıldan fazlaya dayanması, dolayısıyla da yapılan yayınların etkisidir. Alacahöyük’ün bilimsel keşfi, W.G. Hamilton’un 1835’te yaptığı gezi sırasında gerçekleşmiş. Hamilton gördüğü sfenksli kapının çizimlerini 1839’da yayınlayınca Alacahöyük tarih sahnesinde yerini almaya başlıyor. Ancak ilk yayında adı Karahöyük olarak geçiyor. Hamilton’un ardından gelen diğer batılı gezginaraştırmacılardan Perrot, Ramsay ve Wilson burasının yakınlardaki Alaca kasabasından dolayı Alacahöyük olarak tanıtıyorlar. 1907’de Müzei Humayun Müdürlüğü’nde konservator olarak görev yapan Theodor Makridi ilk kazı çalışmalarına Osman Hamdi Bey’in desteği ile başlıyor. Sonrasında ise 192627’de Von der Osten kazılara devam ediyor. 1935 yılında, Atatürk’ün emriyle Alacahöyük’te ilk Türk kazılarına Hamit Z. Koşay ve Remzi Oğuz Arık tarafından başlanıyor. Kazılara 1949 yılına kadar devam ediliyor. Uzun süre kazı çalışmalarına ara ve rilen Alacahöyük’e 1990’lı yılların sonralarından itibaren bilim dünyasının ilgisi tekrar yoğunlaştı. Şimdilerde Ankara Üniversitesinden Prof. Dr. Aykut Çınaroğlu başkanlığında bir ekip kazı çalışmalarına hız vermekte. Özelikle de bölgedeki Hitit sulama sistemi ve barajları onları çok ilgilendiriyor. Önümüzdeki sene 100. yılı kutlanacak olan Alacahöyük kazı çalışmalarına dikkat çekmek amacıyla bu aralar, kazı heyeti başkanı Prof. Dr. Aykut Çınaroğlu ve ekibi Yüksel İn şaat desteği ile büyük bir tanıtım organizasyonuna başladı. Kazı alanlarındaki sponsorluk destekleri gerçekten kazıların düzenli sürdürülebilmesi ve bilimsel sonuçların alınabilmesinde çok yararlı. Bu nedenle devlet artık bilimsel destekli sponsorluklarda kurumlara vergi indirimi sağlıyor. 3 bin 300 yıllık baraj Alacahöyük’te yeni dönem kazıların ağırlık noktası, Anadolu’nun en eski sulama barajı olan Hitit Barajı. Hitit çivi ya zılı belgelerinin desteği ile, Hitit Kralı Tuthaliya tarafından milattan önce 1300’lü yıllarda yaptırıldığı tahmin edilen barajda Yüksel İnşaat’ın teknik ve maddi desteği ile su tutulmaya başlandı. Şu ana kadar ancak yüzde 20’si kazılabilen Alacahöyük’te geçen ay içerisinde 100. yıl kutlamalarının tanıtıldığı basın gezisi yapıldı. Gezide Alacahöyük kent kapısı kabartmalarında eşine az rastlanır betimlemelerden gitar çalan adam ve tulum kabartmaları önünde Hitit bestelerinin yer aldığı muhteşem bir konser verildi. Ve Alacahöyük kazı evi ile yerel müzesi gezildi. Ülkemizde kazı merkezilerinin hemen yakınında az sayıda yerel müze yer alır. Alacahöyük Müzesi ülkemizin en eski yerel müzelerinden biri olma özelliğine sahip sevimli bir yapı. Çorum Müzesi’ne bağlı olarak hizmet veren Alacahöyük Müzesi’nin temelleri 1935’teki kazı çalışmalarında çıkarılan kabartmaların konulduğu bağ evinin bahçesinde atılmış. 1940 yılında teşhire ilk küçük bina açılmış. 1982’de yeni iki katlı müze binası yapılmış. Müzenin üst katında Alacahöyük’te Cumhuriyet sonrası ilk bilimsel kazıları yapan Hamit Zübeyr Koşay ve Remzi Oğuz Arık salonları bulunmakta. Kazı başkanlarının isimlerinin verildiği bu salonlarda Alacahöyük ve Pazarlı kazısında elde edilen eserler sergileniyor. sengulaydingun@kou.edu.tr