Katalog

7 MAYIS 2024 SALI 4 Anayasa Komisyonu Başkanı Yunus Nadi’nin Meclis’teki konuşması enel savaşın bitiminden sonra Sunduğumuz teklif, Türkiye Büyük bir maddeyi iki numaralı madde Gyapılan Mondros Mütarekesi’ni Millet Meclisi Hükümeti’nin olarak anayasaya koyuyoruz. imzalayanlar, Türkün yaşantısına uluslararası sahip olduğu Bu takdirde anayasanın üçüncü artık son verdiklerini sanırken Türk adın belirtilmesinden ibarettir. maddesi dört sayısını alacağından, milleti eski devlet kuruluşlarını Çünkü uluslararası alanda belli onu da cumhuriyet esasına göre onların ellerinde bırakarak olan adlardan birinin alınması değiştiriyoruz. Bu değişiklik Birinci Büyük Millet Meclisi’ni gereklidir. Egemenliği kayıtsız ve sonunda, Bakanlar Kurulu’nun kurdu. Şeklinin önemi yoktu şartsız ulusa veren, ulusu kendi Meclis’çe seçimini hüküm altına fakat bununla bütün dünyaya kendine yönettiren hükümet şeklinin almış olan anayasanın sekizinci “Ben varım” ve “devletim” adı “Cumhuriyet”tir. maddesini kaldırıyoruz. Anayasanın diye ilan etti. İşte, anayasamız, dokuzuncu maddesi; “Türkiye ‘Cumhuriyet esasları...’ Türk Devleti’nin bu davranışının Büyük Millet Meclisi başkanının Bundan ötürü, gerçek adımızı anlatımıdır. Bunu yapan Birinci görev ve yetkilerinden söz eder. almak üzere bunu anayasamızın Büyük Millet Meclisi’dir. İkinci Devleti cumhurbaşkanı temsil birinci maddesine, anlamı zaten bu Büyük Millet Meclisi de şimdi edeceğine göre bu madde hükmü maddenin içinde bulunan bir fıkra bir bölümünü teklif ettiğimiz ve ona göre düzeltilip birkaç madde ile ekliyoruz. Sonra zaten bizde var öteki bölümünü sırası gelince ile açıklığa kavuşturulmuştur. Bu olan bir durumu belirterek, devletin onayınıza sunacağımız değişiklikler açıklamalar 10, 11 ve 12. maddeler dininin İslam dini ve resmi dilinin ve tamamlamalarla kurduğumuz olarak anayasaya katılacaktır.” Türkçe olduğunu hüküm altına alan temeli güçlendirip yükseltecektir. 29 Ekim 1923 Gözüpek bir eylem ve fikir insanıydı... Ürettikleri ve destekledikleriyle tarihin ölümsüz sayfalarında yerini aldı Yunus Nadi ve Cumhuriyet’i... Cumhuriyet’i anlamak için kurucusu Yunus Nadi’yi tanımak, bilmek gerekir. Nadi yalnızca bir gazeteci değil, aynı zamanda bir eylem adamıdır. Gözü pek, yiğit, kararlı, bedel ödeyen bir eylem adamıdır hem de... Kurduğu Cumhuriyet gazetesi; Yunus Nadi’nin kişiliğini de aşıp ülkede kurumsal bir güç niteliği kazanmış, sürekli bir etkinlik kaynağı olmuştur. işilerin toplum yaşamındaki İmtiyaz sahipliğini Nazime Nadi önemleri yadsınamaz. Kimi üstlendi. Cumhuriyet, yolunda Kinsan yaşarken öyle işler ilerleyecekti... yapmıştır ki etkileri ölümünden Cumhuriyet’i anlamak için sonra da sürüp gider. Yunus Nadi kurucusu Yunus Nadi’yi tanımak, işte bu kişilerdendir. Kurduğu bilmek gerekir. Nadi yalnızca bir Cumhuriyet Gazetesi; Yunus gazeteci değil, aynı zamanda bir Nadi’nin kişiliğini de aşıp ülkede eylem adamıdır. Gözü pek, yiğit, kurumsal bir güç niteliği kazanmış, kararlı, bedel ödeyen bir eylem sürekli bir etkinlik kaynağı adamıdır hem de... Yunus Nadi olmuştur. taraftır. Cumhuriyet’ten yana Yunus Nadi, 28 Haziran 1945’te taraftır. Laiklikten yana taraftır. Cenevre’de bir ameliyat sırasında Aydınlanmadan yana taraftır. yaşamını yitirdi. Cumhuriyet’i Bağımsızlıktan yana taraftır. zaten bir süredir oğlu Nadir Nadi İzmir’de ilk kurşunu sıkan Hasan yönetmekteydi. Yunus Nadi’nin eşi Tahsin’in geleneğinden yana Nazime Nadi; oğulları Nadir Nadi, taraftır. Ali Kemal gibi gazetecilere Doğan Nadi, kızları Leyla Uşaklıgil, karşı taraftır... Nilüfer Nun doğal ortaklar olarak Üç yıl hapis cezası bir anonim şirket oluşturdular. 1880 yılında Fethiye’de Seydiler köyünde dünyaya gelen Yunus Nadi, Rodos Adası’ndaki Süleymaniye Medresesi’nde ve Galatasaray Lisesi’nde okuduktan sonra hukuk öğrenimi gördü. Gazetecilik ve yazarlık hayatına Baba Tahir’in çıkardığı Malumat gazetesinde başladı. 1901’de yönetim karşıtı gizli bir derneğe Nadi, Cumhuriyetin kurulduğunu vardı. Yunus Nadi oradan katılmak suçundan üç yıl hapse bildiren kanun maddesini Meclis’te Baudelaire’in “Les fleurs du Mal”ini kızıyorum. mahkûm oldu ve Midilli Kalesi’ne okumuştu. 7 Mayıs 1924’te (Kötülük Çiçekleri) çekerek yüksek - Neden? gönderildi. Meşrutiyet’in ilan İstanbul’da kurduğu Cumhuriyet sesle okumaya başladı. - Bütün benim hislerimi, edilmesi üzerine İstanbul’a gazetesinde ölümüne kadar Bir tek kelime ile mest olmuştu. düşüncelerimi, yazmak istediklerimi dönerek İkdam ve Tasvir-i Efkâr başyazarlık yaptı. Ben, Yunus Nadi’nin o zamana kadar daha evvelden yazmış da ondan. gazetelerinde yurt sorunlarını Yunus Nadi’nin vefatının ardından bilmediğim bu tarafı karşısında Cumhuriyet gazetesinin işleyen yazılarıyla dikkat çekti. gazeteci yazar Fikret Adil kaleme hayretler içinde kalmıştım, onu, başmuharriri Yunus Nadi Abalıoğlu 1910’da Selanik’te çıkan İttihat ve aldığı “İki Hatıra” başlıklı yazısında ondan hiç de aşağı kalmayan ve yalnız Türk gazeteciliğinde değil, Terakki’nin yayın organı Rumeli bakın Nadi’yi nasıl anlatır... bu hayretimin artırdığı bir zevkle beynelmilel gazetecilik âleminde gazetesinde başyazarlık yaptı ve dinliyordum. Yunus Nadi, büyük ‘Benzersiz şahsiyet’ de eşine rastlanması pek güç ertesi yıl Mebusan Meclisi’ne Aydın Fransız şairinin şu mısrasını bir şahsiyete sahipti. Yarım asra Bundan 20 sene kadar evveldi. milletvekili olarak katıldı. okuyordu: yaklaşan gazetecilik hayatında, onun Ankara’da Fresko Bar’ın üzerinde 1918’de kurduğu Yeni Gün - Et jamais je ne pleure et jamais kadar mesleğine sadık, mesleğinin bir küçük odada oturuyordum. Bir gazetesinde işgal devletlerine je ne ris (Ve asla ağlamam ve asla icablarına hürmetkâr bir muharrir akşam -daha doğrusu sabah, çünkü karşı yazdığı yazılardan dolayı gülmem) bulmak cidden imkânsızdır. Yunus saat dört olmuştu- kapım vuruldu, tutuklanacağını anlayınca 1920’de Birdenbire durdu, kitabı kaldırıp Nadi, içinde bulunduğu şartlar açtım. Yunus Nadi göründü. Canı Ankara’ya kaçtı ve gazetesini yere vurdu, büyük bir heyecan ne olursa olsun, her gün bütün sıkılmıştı, benim orada olduğumu Anadolu’da Yeni Gün adıyla orada içindeydi. Sordum: gazeteleri okur, gündelik makalesini hatırlıyarak görüşmeye gelmişti. çıkarmaya devam etti. Aynı yıl - Ne oldunuz üstadım?. yazardı. Odamda bir de küçük kütüphane Muğla milletvekili olan Yunus - Bu adama, dedi, dehşetli surette ...Sakarya Meydan Savaşı istihsal edileceği (sağlanacağı) H İlhan Selçuk öncesinde “Ankara’nın tahliyesi”ne hakkında çok derin bir kanaat ve Ancak Yunus Nadi’nin Kemal gerek görülmüştü. Yeni Gün imana sahip olması ve o kanaat Salih’e verdiği “talimatname”de gazetesi de matbaasıyla birlikte ve imanı bütün kuvvetiyle tecelli çok önemli bir madde daha vardı 1997 yılında Kayseri’ye taşındı. Gazetenin ettirmesidir (göstermesidir).” ki gazeteciliğin özünü vurguluyor, sahibi ve başyazarı Yunus Nadi, H önemli bir gerçeğin altını yazdığı Ankara’da kalmak zorundaydı; Yunus Nadi işgal altındaki çiziyordu: Yazıişleri Müdürü Kemal Salih’e İstanbul’da İngiliz polisinden “(Yönetimde) eksik cihetlerin (Sel) bir zarf verdi. 22 yaşındaki kaçmış, matbaasını Ankara’ya tenkidinde de tereddüde mahal ‘7 Mayıs’ başlıklı yazıişleri Müdürü, üzerinde “Salih taşımış, Yeni Gün’ü Ankara’da görülmemelidir. Hususile Bey’e talimatnamedir” yazılı zarfı çıkarmaya başlamıştı; şimdi de (özellikle) icraat hükümete ait makalesinde açtı; madde madde yazılmış 8-10 Kayseri’ye çekilmek gerekiyordu; olunca, onda bihakkın (hakkıyla) sayfa tutan notları dikkatle okudu; ama, Milli Misak sınırları ve gözü pek davranılmak icabeder.” Nadi’yi şöyle iki maddenin altını çizdi. Yunus bağımsızlık hukuku konusunda en En olumsuz ortamda bile Nadi ne diyordu: küçük bir ödün vermiyordu. Yunus Nadi, eleştiri görevinin “Gazetenin hattı hareketi, Misak-ı Düşman, Anadolu’nun göbeğine unutulmaması gereğini genç anlatır: Milli hudut (sınır) ve hukukunun dek ilerlemişti, top sesleri yazıişleri müdürüne “talimat” behemahal (ne olursa olsun) Ankara’dan duyuluyordu. olarak anımsatıyordu.