Katalog

18 SALGIN, HAVAYOLU ŞIRKETLERINE 252 MILYAR DOLAR KAYBETTIRDI 25 milyon kişi işsiz kalabilir Koronavirüsün yarattığı ekonomik şok, 2008’deki finansal krizden daha büyük bir hale geldi. 2020 küresel büyüme tahminleri yarı yarıya düştü. OECD’den IMF’ye pek çok kurum, küresel resesyon bekliyor. Bu süreçte 25 milyon kişi işsiz kalabili. Dünyanın dört bir yanında yüz binlerce kişiyi etkileyen koronavirüsün, hem ulusal hem uluslararası ticaretteki yıkıcı etkileri artarak sürüyor. Başta yalnızca Çin’de üretimin durmasına sebep olan ve virüsün ortaya çıktığı Wuhan’ı hayalet kente dönüştüren koronavirüs, Batı’ya sıçramadan önce yalnızca küresel tedarik zincirinde bozulmalara sebep olmuştu. Dış Ekonomik İlişkiler Kurulu verilerine göre, şubat ayında Çin’in küresel ekonomiye aylık katkısı 357 milyar dolardan 50 milyar doların altına inmiş; bu durumun sürmesi halinde Çin’den ara malı ve hammadde ithal eden ülkelerin üretimlerinde aksamalar yaşanmaya başlayacağı endişesi büyümüştü. Daha sonra virüsün yayılma hızına paralel olarak, Çin ile ticaret yapan yabancı firmalar ve havayolu şirketlerinin satışları düştü. Ulusal ve uluslararası fuarlar iptal edildi. Gelinen noktada ise dünyanın bu yıl, son 70 yılın en düşük küresel büyümesi ile karşı karşıya kalması, küresel bir resesyona girmesi bekleniyor. Yaşanılan kriz, 1929 Dünya Ekonomik Bunalımı’na (Büyük Buhran) benzetiliyor. Büyük Buhran’da 50 milyon işsiz kalmıştı. Koronavirüsün ise dünya genelinde yaklaşık 25 milyon kişiyi işsiz bırakacağı raporlanıyor. BORSALAR BİR BİR ÇÖKTÜ Tüm dünya ekonomileri üzerinde derin etkiler bırakan koronavirüs krizinin şimdilik yarattığı bazı tahribatlar ve alınan önlemler şöyle: n Küresel piyasalar 13 Mart’ta koronavirüsün yarattığı endişeyle büyük bir kriz yaşadı. “Kara perşembe” olarak değerlendirilen 13 Mart 2020’de ABD piyasaları 1987’den bu yana en büyük düşüşlerini yaşadı. Avrupa borsaları çift haneli düştü. Asya işlemlerinde Japon Nikkei Borsası yüzde 10 düşerek 2008 finansal krizinden bu yana en büyük düşüşünü yaşadı. Borsa İstanbul’da kayıp yüzde 7’nin üzerinde oldu. Son bir ay içerisinde koronavirüs endişeleriyle dünyadaki hisse senedi piyasalarının kaybı 14 trilyon dolar oldu. n Uluslararası Hava Taşımacılığı Birliği (IATA), salgın nedeniyle havayolu şirketlerinin 252 milyar dolara kadar gelir kaybı yaşayabileceğini duyurdu. n İngiltere’de her 5 iç hat uçuşundan 2’sini gerçekleştiren en önemli havayolu şirketlerinden olan ve 1979’dan beri faaliyet gösteren Flybe, iflas etti. Bu iflasla yaklaşık 2 bin kişi işsiz kaldı. n Küresel Veri Analitiği ve Danışmanlık Şirketi Dun&Bradstreet, virüsün, satış gelirleri 2 trilyon doları bulan 17 bin şirketi doğrudan ilgilendirdiğini, 938 küresel devin yer aldığı en az 5 milyon şirketin risk altında olduğuna dikkat çekti. TOPARLANMA 2021’DE n Uluslararası Finans Enstitüsü (IIF) raporuna göre, Euro Bölgesi’nin 2020’de yüzde 4.7 daralması bekleniyor. n Uluslararası kredi derecelendirme kuruluşu Fitch Ratings, küresel büyüme tahmini yüzde 2.5’ten yüzde 1.3’e çekti. n Amerikan Merkez Bankası St. Louis Başkanı Bullard’a göre, ekonomi yüzde 50’ye yakın çeyreksel bir daralma gösterebilir. İşsizlik yüzde 30’a yükselebilir. n Uluslararası Para Fonu (IMF) Başkanı Kristalina Georgieva, yeni tip koronavirüs (Covid19) nedeniyle bu yıl küresel resesyon beklediğini bildirdi. Covid19 nedeniyle çevrimiçi gerçekleşen G20 Maliye Bakanları ve Merkez Bankası Başkanları toplantısının ardından yazılı bir açıklama yapan Georgieva, “Ancak 2021’de toparlanma bekli yoruz” dedi. n OECD, koronavirüsün yarattığı eko nomik şokun şimdiden 2008’de yaşanan finansal krizden daha büyük bir hale geldiğini, dünyanın en büyük ekonomilerinin önümüzdeki aylarda resesyona girebileceğini düşünüyor. n Uluslararası Çalışma Örgütü (ILO), salgın nedeniyle dünya genelinde yaklaşık 25 milyon kişinin işini kaybedebileceğini duyuran bir rapor açıkladı. n Salgınla mücadeleye yardımcı olmak için çeşitli kurum ve ülkelerden yardım paketleri açıklanmıştı. Bunlardan biri, IMF’nin 5 Mart’ta açıkladığı 50 milyar dolarlık kaynaktı. Söz konusu kaynağın 10 milyar doları, azgelişmiş ülkeler için kullanılacaktı. IMF Başkanı Georgieva, dün itibarıyla yaklaşık 80 ülkenin yardım istediğini, 1 trilyon dolarlık kredi kapasitesini kullanmaya hazır olduklarını aktardı. n Açıklanan diğer paketlerden bazıları şöyle: Dünya Bankası, 4 Mart’ta salgının yaklaşık 12 milyar dolarlık başlangıç paketini devreye soktu. 10 Mart’ta İtalya yaklaşık 10 milyar dolar, Japonya ise 6.6 milyar dolarlık mali paket açıkladı. 24 Mart’ta ise Almanya 750 milyar Avro’luk virüs yardım paketini onayladığını duyurdu. l Ekonomi Servisi PATRONA 110 MİLYAR TL, YURTTAŞA KOLONYA Türkiye’deki ilk vakanın tespit edilmesiyle birlikte çoğu işyeri faaliyetine ara verdi, talebin azalmasıyla üretim kapasiteleri düştü. Gelinen son noktada “Evde kal Türkiye” kampanyası yürütülerek salgının ülkedeki yayılma hızı önlenmeye çalışılıyor ancak hem ücretsiz izne çıkarılanlar hem de geçimini sağlamak için çalışmak zorunda olan yurttaş için hiçbir önlem alınmıyor. Sivil toplum kuruluşlarının hükümete çağrısı, en azından faturaların ertelenmesi ve gıda yardımı yapılması yönünde. Ancak bu taleplere kulaklar tıkalı. Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın işverene yönelik 19 Mart’ta açıkladığı 100 milyar liralık “Ekonomik İstikrar Kalkanı” paketinde halk, kendisine yönelik bir tedbir bulamadığı gibi, başta tarım olmak üzere birçok sektör paket dışı kaldı. Yurttaşa bireysel önlemler önerilmesi ve yaşlılara kolonya desteği ile birleşen paket, sosyal medyada “Patronlara para, vatandaşa dua, yaşlılara kolonya” gibi çok sayıda paylaşımla eleştirildi. Paketteki bazı önlemler şu şekilde: 1 Perakende, AVM, demirçelik, otomotiv, lojistikulaşım, sinematiyatro, konaklama, yiyecekiçecek, tekstil, etkinlikorganizayon sektörleri için muhtasar ve KDV tevkifatı ile SGK primleri, nisan, mayıs ve haziran ödemeleri 6’şar ay ertelendi. 2 Konaklama vergisi kasım ayına kadar uygulanmayacak. 3 Otel kiralamalarına ilişkin irtifak hakkı bedelleri ve hasılat payı ödemeleri nisan, mayıs ve haziran ayları için 6 ay süreyle ertelendi. 4 İç havayolu taşımacılığında 3 ay süreyle KDV oranı yüzde 18’den yüzde 1’e indi. 5 Nakit akışı bozulan firmaların bankalara olan kredi anapara ve faiz ödemelerini asgari 3 ay ötelenerek gerektiğinde bunlara ilave finansman desteği sağlanacak. 6 İhracattaki geçici yavaşlama sürecinde kapasite kullanım oranlarının korunması amacıyla ihracatçıya stok finansmanı desteği vereceğiz. 7 500 bin liranın altındaki konutlarda kredilendirilebilir miktarı yüzde 80’den yüzde 90’a çıkarıldı. Asgari peşinatı yüzde 10’a düşürüldü. 8 En düşük emekli maaşı 1500 liraya yükseltildi. 9Emeklilerin bayram ikramiyesi nisan ayı başında ödenecek. 10Aile, Çalışma ve Sosyal Politikalar Bakanlığı’nın belirlediği kriterlere göre, ihtiyaç sahibi ailelere yapılacak nakdi yardımlar için ilave 2 milyar liralık bir kaynak ayrıldı.