Katalog

DENEYİM PAYLAŞIMI 3 ÇAĞDAŞ KONUT ÜRETİMİNDE KAMU VE ÖZEL SEKTÖR İŞBİRLİĞİ ERDOĞAN BAYRAKTAR Toplu Konut İdaresi Başkanı Hem toplumların, hem bireylerin varlıklarının temel ihtiyacı olan barınma, tarih boyunca en önemli konu olmuştur. Bu ihtiyacın ortaya çıkardığı "konut" anlayışının değişimi ve gelişimini de uygarlık tarihinin her sayfasında görmek mümkündür. Bilindiği üzere "konut hakkı", İnsan Hakları Evrensel Beyannamesi’nde, yaşamsal haklar arasında sayılmıştır. Anayasamızın 57. maddesi; devlete, "konut ihtiyacını karşılayacak tedbirleri alma" görevini vermiştir. Ülkemizde; özellikle alt gelir grubu ve yoksullar ile, özel sektörün yatırım yapmadığı bölgelerde yaşayan vatandaşlarımızın konut alım gücü bulunmamaktadır. Yine; gecekondu/kaçak yapılaşma olgusu, yarım asırdan fazla bir süredir Türkiye’nin gündeminden düşmeyen bir sorundur. 1950’lerden itibaren yoğunlaşan iç göçler ve artan konut ihtiyacına karşın, sağlam ve kalıcı konut politikaları geliştirilemediği gibi sık sık çıkarılan af ve imar yasaları da sorunun katlanarak büyümesine neden olmuştur. Bugünkü Türkiye Cumhuriyeti Hükümeti; Acil Eylem Planı ve Hükümet Programında, gecekondu sorununun çözümü ile alt gelir grubu ve yoksulların kira öder gibi taksitlerle ev sahibi olabilmesi konularına yer vermiş; bu doğrultuda da Toplu Konut İdaresi (TOKİ) ile belediyeleri görevlendirmiştir. 2003 yılından itibaren gerçekleştirilen yasal düzenlemelerin yarattığı açılımla, Türkiye tarihinde ilk kez bu kadar büyük çapta bir planlı kentleşme ve konut üretim seferberliği başlatılmıştır. Bugün itibarıyla; 81 il ve 258 ilçede, 609 şantiyede; ihale edilen konut sayısı 221 bin 480, tamamlanan konut sayısı 100 bindir. Bu konutların 177 bin 884’ü sosyal konut kapsamındadır. Sosyal konutların 46 bin 977’si alt gelir grubu ve yoksullara, 103 bin 867’si dar ve orta gelir grubuna yönelik olup; 6 bin 557’si afet konutları, 2 bin 954’ü (17 köyde) tarımköy uygulamaları kapsamında üretilmektedir. Cumhuriyet tarihinde ilk defa bu kadar büyük kapsamlı olarak, 110 belediye ile 70 bin konutluk gecekondu dönüşüm protokolleri imzalanmış, 61 bölgede 18 bin 429 konutluk uygulama başlatılmıştır. Ürettiğimiz sosyal konutlar vatandaşlarımıza kira öder gibi taksitlerle ve uzun vadelerle satışa sunulmaktadır. Planlı kentleşme ve konut üretimine kredilendirme yoluyla da veren TOKİ, kentlerimizin en büyük servetlerinden olan, tescilli taşınmaz kültür varlıklarımızın bakımı, onarımı ve restorasyonuna katkı sağlamak için de 36 projeye kredi desteği sağlanmıştır. Ayrıca, 2003’ten itibaren 56 bin konuta tamamlanma kredisi verilmiştir. Bugün konut ihtiyacını irdelediğimizde; altyapısı ve ulaşımı tamamlanmış; eğitim, sağlık, kültür, ticaret gibi sosyal donatıları yeterli; parkları, bahçeleri, çevre düzeni, spor, dinlenme ve eğlence tesisleriyle insanlara çağdaş yaşam olanakları sunan yerleşim alanlarında ikamet edebilme anlaşılmaktadır. Sadece konut yapmayan TOKİ, konutlarla birlikte sosyal donatıları da projelendirmekte, her türlü altyapı ve üstyapısı sağlanmış modern yerleşim birimleri oluşturmaktadır. Bu kapsamda yalnızca üretilen okul sayısı 250’ye (6 bin 338 derslikli) ulaşmıştır. Yine çevre düzenlemeleri kapsamında yaklaşık 2 milyon ağaç dikimi ve 3 milyon çalı peyzajı yapılmaktadır. BİR BÜYÜK DENEYİM Konut ve kentleşme sorunlarının çözümünde en önemli unsurlardan biri gerekli finansmanın sağlanmasıdır. TOKİ, tüm faaliyetlerini, bilimsel ve modern dünyanın uyguladığı gibi; bütçeden pay almadan, gerekli kaynağını Hazineden temin ettiği arsaları değerlendirerek ve konut ile işyeri satışlarından elde etmektedir. Bu çerçevede; başlatılan 221 bin 480 konutun 42 bin 949 adedi, hem TOKİ hem de ? iştiraklerimizden Emlak