Katalog

tamamı için 1.3 milyondan fazla değildi. Bunun üzerine, Lloyd George’un önerisiyle, Venizelos tarafından sunulan nüfus istatistiklerini incelemek ve sonucu konferansa bildirmek üzere ABD, İngiltere, Fransa ve İtalya’nın ikişer üye ile temsil edilecekleri bir kurul oluşturuldu. Yunanistan’ın Paris Barış Konferansı’nda en büyük desteği İngiltere’den görmesi, elbette sadece Lloyd George ile Venizelos arasındaki yakınlıkla açıklanamazdı; sonuçta Megali İdea çerçevesinde oluşturulacak Büyük Yunanistan’ın kurulabilmesi İngiliz desteğine bağlıydı. İngiltere cephesinden bakıldığında da Yunanistan, Anadolu’daki Rum nüfusu, ordusu ve deniz gücüyle İngiltere’nin Ortadoğu’daki çıkarlarının bekçisi olmaya çok uygundu. Ancak Barış Konferansı’nda Yunanistan’ın istekleriyle kendi çıkarları çelişen başka güçler de vardı. Ege’de bulunan yatırımları ve İngilizlerin Doğu politikasınından duydukları endişe nedeniyle bölgenin Yunanistan’a verilmesi Fransız çıkarlarına çok uygun düşmese de, Fransa için bu konu ikinci plandaydı. İtalya ise çıkarları Yunan istekleriyle en açık şekilde çelişen ülkeydi. Ancak İtalya’nın Ege ve Antalya bölgeleri üzerindeki isteklerini kabul ettirdiği St. Jean Mauriene Antlaşması’nın Bolşevik Devrimi öncesi Çarlık Rusyası ile imzalanmış olması, İngiltere ve Fransa’nın bu anlaşmayı geçersiz kabul etmesine olanak veriyordu. Venizelos, Paris Barış Konferansı boyunca Batı Anadolu’nun Yunanistan’a ilhakını garantilemeye çalışırken, Karadeniz sahilindeki Rumlar da bağımsız bir Pontus cumhuriyeti kurmak için ayaklanma başlatmaya hazırlanıyorlardı. Pontus komi tesinin maksadı, eski Yunanlıların PontEuxin dedikleri Trabzon, Ordu, Giresun ve Samsun’dan oluşan sahil vilayetleri ile içeride Amasya ve Sivas vilayetlerinin bir kısmını içine alarak, Batum’dan Ayancık’a uzanan toprak parçasını Yunanlaştırmak ve ileride Yunanistan’la birleşmek üzere bir Pontus cumhuriyeti kurmaktı. Bölgedeki Rumlar faaliyetlerini yoğunlaştırmışlar, özellikle Samsun’daki Rum Metropoliti Yermanos’un yürüttüğü propaganda sonucunda Rum çeteleri bölgedeki etkinliklerini artırmışlardı. 23 Şubat 1919’da Pontus bölgesindeki Rumlarca benimsenen ve İstanbul’daki İngiliz yüksek komiserine gönderilen önergede, Rum Karadeniz Cumhuriyeti’nin kurulması isteği açıklanıyor, İstanbul’da yayımlanan Pontus adlı gazetede ise, Trabzon’da bir Rum cumhuriyeti kurulması için çalışılacağı belirtiliyordu. Pontusçular, Avrupa’ya gönderdikleri temsilciler aracılığıyla Pontus Cumhuriyeti kurulması yönündeki tezleri için kulis faaliyetleri yürütüyor ve Paris Barış Konferansı’nı etkilemeye çalı şıyorlardı. Trabzon Metropoliti Hrisanthos, Lloyd George’a bölgenin nüfus dağılımını resmeden bir not göndermişti. Hrisanthos’un verdiği rakamlara göre Pontus bölgesindeki yaklaşık 1.8 milyonluk nüfusun 850 bini Rum, 836 bini Müslüman ve 78 bini Ermeniydi. Rum nüfusu, daha önce Kafkasya ve Güney Rusya’ya sığınan, ancak artık geri dönmüş olan 250 bin Rumu da kapsamaktaydı. Ancak bu rakamlar Osmanlı istatistikleriyle örtüşmüyordu. Türk istatistiklerine göre Trabzon ilinde 60 bin Hıristiyan ve 317 bin Müslüman; Giresun’da 10 bin Hıristiyan ve 169 bin Müslüman; Samsun’da ise 60 bin Hıristiyan ve 180 bin Müslüman bulunmaktaydı. Konferansa sunulan muhtıralarda, Osmanlı Hükümeti’nin aczinden dolayı Rum ahalisinin silahsız ve müdafaasız ölüm tehlikesi içinde kaldığı vurgulanıyor ve bölgedeki Rum vatandaşlarının bu durumdan bir an önce kurtarılması isteniyordu. Doğu Karadeniz’in Yunanistan’a ilhakına engel olmak ve Wilson Prensipleri doğrultusunda ulusal haklarını savunmak amacıyla 10 Aralık 1918’de İstikbal gazetesini çıkartan MüslümanTürk bölge halkı kısa bir süre sonra Trabzon Muhafazai Hukukı Milliye Cemiyeti’ni kuracak, Trakya topraklarındaki Yunan işgali tehdidi ise 1 Aralık 1918’de kurulan TrakyaPaşaeli Müdafaa Heyeti Osmaniyesi ile cevaplanmaya çalışılacaktı. Üstte Yüzyıl başında Trabzon limanı. Sağda Yunanistan’ın Karadeniz sahilinde kurulmasını düşündüğü Pontus Cumhuriyeti’nin sınırlarını gösteren bir harita. 41