Katalog

2 Cumhuriyet’e doğru adım adım Atatürk, Cumhuriyeti ilan edecekti. Ancak uygun zaman ve zemin arıyordu. Biz şimdi biraz daha gerilere gidelim ve olayları kısaca hatırlatalım. 2 Ağustos 1923’te İkinci Türkiye Büyük Millet Meclisi çalışmalarına başladı. Meclis, çalışmalarına başlamadan önce önemli birçok sorunaçıklığa kavuşmuştu. 1 Kasım 1922’de padişahlık kaldırıldı. 17 Kasım 1922 günü de padişah İngilizlere sığındı. 18 Kasım 1922’de Abdülmecit halife seçildi. Yeni halifenin göreve başlamasında yapılan dualar Türk tarihinde ilk kez Arapça yerine Türkçe yapıldı, bununla Türk devletinin temel yapıtaşlarından biri olan Türkçenin hayatımızdaki yeri ve önemi anlatılmak isteniyordu. Bu çok O gün yabancı işgal kuvvetleri İstanbul’u terk ettiler. Artık Türk topraklarında hiçbir yabancı asker kalmamıştı. 6 Ekim’de Türk ordusu İstanbul’a girdi. Bu ayın en önemli kararlarından biri, Ankara’nın başkent olması ile ilgiliydi. 9 Ekim’de İsmet İnönü ve 14 arkadaşının bir önergesi ile Ankara’nın başkent olması kabul edildi. Ekim ayında önemli başka olaylar gelişiyordu. Zaman bir şeylere gebeydi. Olaylar hızla gelişiyordu. Genç aydınlardan kurulu, 11 Ağustos 1923’te ilk toplantısını yapan ikinci meclis verimli çalışıyordu. Ama daha verimli çalışma olanaklarını engelleyen bir eksiklik vardı. Anayasanın bazı maddelerinin değiştirilmesi gerekliydi. C 82. YIL ÖZEL EKİ 29 EKİM 2005 CUMARTESİ Kurtuluş Savaşı’nda cepheye sırtında mermi taşıyan kadınlar. (Çizen: Halil DİKMEN) önemli bir olaydı. İkinci meclis bir reform meclisi olacaktı. Gerçekten de öyle oldu. Kısa sürede çok önemli kararlar alındı. 9 Eylül 1923’te Halk Fırkası resmen kuruldu. 2 Ekim 1923’te başka bir mutlu olay yaşandı. Mustafa Kemal Dağ başını efkâr almış, Gümüş dere durmaz ağlar.Gözyaşından kana kesmiş gözlerim: Ben ağlarım, çayır ağlar, çimen ağlar, Ağlarağlar: Cihan ağlar, Mızıkalar iniler: Irlamırlam dövülür, Altmışüç ilimiz: Altmışüç yetim. Yıllar gelirgeçer: Kuşlar gelirgeçer. Her geçen seni bizden parçaparça götürür. Mustafa’m! Mustafa Kemal’im! Diz dövdüm: Gözlerim şavkı gitti Sakarya’nın suyuna. Sakarya’nın suları namım söyleşir. Hemşehrim Sakarya! Öksüz Sakarya! Ankara’dan uçan kuşlar,‘‘Kemal’im’’ der, günlergünü çağırışır, Kahrolur. Bulutlara karışır. Gök bulut, yaşmak bulut. Uca dağlar, devboyunlu morca dağlar, Divan durmuş, bekleşir, Mustafa’m! Mustafa Kemal’im! Nasıl böyle varıp geldin? Hoş geldin! Çıngı kaymış, yalazlanmış gözlerin, Şol yüzünde güneşsüdü sıcaklık, Ellerinden öperim Mustafa Kemal, Senin dalın yaprağın, biz senin fidanların, Biz, bunları yapmadık. Sen elbette bilirsin, bilirsin Mustafa Kemal: Elsizayaksız bir yeşil yılan, Yaptıklarını yıkıyorlar Mustafa Kemal! Hani bir vakitler, Kubilây’ı kestiler. Çün buyurdun! Kesenleri astılar, Sen uyudun, Asılanlar dirildi. Mustafa’m! Mustafa Kemal’im! Karalar kuşanmış, Karadeniz Akmam diyor. Dokunmayın! Ağlamaktan bıkmam diyor. Bu gece kıyamet gecesi. Bu vapur Bandırma vapuru. Yattığın yer nur olsun Mustafa Kemal, Ben ölümden korkmam diyor, Korkmam diyen dilleri: Toz oldutoprak oldu. Değirmen döndü dolandı: On yıl oldu. Bir kusur işledik, bağışlar mı kim bilir; O bize öğretmedi kazan kaldırmasını. Günahıvebâli öğretenin boynuna, Erdirilipolduran’a anaavrat sövmesini, Yüreğim kırıldı. Kanım kurudu. Var git Karadeniz! Var git başımdan. Mızıka çalındı: Düğün mü sandın Bir yol koyup, gideni gelir mi sandın? Mustafa’m! Mustafa Kemal’im! Ankara’nın taşına bak! Tut ki baktım: Uzar gider efkârım: Çayır ağlar, çimen ağlar, ben ağlarım: Gözlerimin yaşına bak! Ankara Kalesi’nde, RasatTepe’de Bir akçaşahan, gezer, dolanır; Yaşınyaşın, mezarın aranır, Şu dünyanın işine bak!Mustafa’m! Mustafa Kemal! İmtiyaz Sahibi: CUMHURİYET V AKFI adına İLHAN SELÇUK Genel Yayın Yönetmeni: İbrahim Yıldız ? Sorumlu Müdür: Mehmet Sucu ?Ek Koordinatörü: Hayri Arslan Cumhuriyet Reklam: ? Genel Müdür: Özlem Ayden ? Genel Müdür Yardımcısı: Nazende Pal Tel: (0212) 251 98 74 75 /251 98 81 82 Faks: (0212) 251 98 68 ? Rezervasyon: (212) 512 05 05 Faks: 212 513 84 63 ? Yayımlayan: Yeni Gün Haber Ajansı Basın ve Yayıncılık A.Ş, Prof. Nurettin Mazhar Öktel Sk. No: 2. 34381 Şişli/İstanbul. Tel: (0/212) 343 72 74 (20 hat) Faks: (0/212) 343 72 64 Yaygın süreli yayın Baskı: Merkez Gazete Dergi Basım Yayıncılık San. ve Tic. AŞ Fatih Mah. Hasan Basri Cad. Samandıra Kartal/İstanbul Dağıtım: Merkez Dağıtım Pazarlama San. ve Tic. A.Ş. www.cumhuriyet.com.tr C ATTİLÂ İLHAN