Katalog

CUMHURİYET EÛİTİM EKİ Oyun, çocuk îçin sadece bir boş zaman etkinliği değil, bir düşünme, öğrenme ve kendini ifade etme aracıdır. Oyun ciddi bir iştir! yun, çocuğun dünyasında çok önemli bir yer tutuyor. Çocuk, oyunla yaşam deneyimi ediniyor, kendini geliştiriyor, yaralıcılığını artıyor, ögreniyor ve labii ki eğleniyor! Annebabatar da. çocuğun oyunlnnm gözleınleyerek onu çok daha iyi tanıma fırsalını buluyortar. Pedagog Psikolojik Damşman Bclgin Temur. "Çocuk oyun vo oyuncaklar aracılığı ilc kenıli ^iicünün sınırlarını deneyerek becerilcriııi fark cder vc gcliştirmc fırsati bulur. Oyun çocuk ıçin sadece bir boş zaman etkinliği değil, bir düf ünmc, öğrenme ve kendini ifade ctme aracıdır. Çocuğun, ruhsal, bedenscl, /ihinscl vc sosyal gclişimine katkıda bulonur. Kas sistcmini ve el becerilerini geliştircn oyuncaklar aracıiığıyla çocuk bedenini kullanmayı öğrcnir ve encrjisini boşaltabilîr" dedi. Oyunun aynca, yetişkinlerin çocuğu cn iyi şekilde anlama yolıı oldugunu vurgulayan Temur. "Çocuk iç dünyasını, kaygılarını, scvinçlcrini, heyecanlannı ve korkıılarını oyun yoluyla ifade edebîlîr. Günlük yaşamda karşılaştığı bazı sorunları oyun yoluyla çö/ebilir. Birçok olumsu/ dııyguyu ifade edebilir ve bu duygulann yaraltığı saldırganlık dürtüsünü de yinc uyun yoluyla boş altabilir" diye konuştu. Oyuncagın diğer bir fonksiyonun da çocuga sosyal kuralları ve paylaşımı öğretmek oldugunu kaydeden Temur, kural içeren, bazenbirden la/la ktşıylcoynanahılecek grtıp oyunlannın tercih edilmesi gerekliğıni söyledi. Oyunun egiıimsel degerine de deginen Temur, "Çocuk oyun ve oyun malzcmeleri aracıiığıyla reok, boyut vc objelerin anlamlannı kavrar.kavramlan öğrenir. Soynt düşünceye gcçiş oyuncaklar yardımıyla kolaylaşır. Oyun çocuğun toplıımsal kuralları ögrenmcsi ve sosyallcşebilmesi için de bir araçtır" dedi. O çocuk duyularını dış dlinyaya çevirerck çoktan oyun oynamaya başlaınıştır bilc. Oncc sadece kcndisinin varoiduğunu zanneltiğî oyun, gidcrck karşılıklı oyunlara bırakır kendini. Anncbcbek karşılıklı oyunlara başlarlar. Bu oyun mekanı, nc bütünüylc iç mekandır ne de bfltüniiylc bağımsız bir dış mekân" diye konuştu. "Tatminslz çocuklar yetişflpfHyor" Oyun oynamamn çocuğu pek çok yön den geliştirdiğini vurgulayan Çalkılıç, ülkemizde, oyunun ve oyuncaklann insanın psikolojik gelişimindeki yeri ve anlamımn tam olarak anlaşılamadığını belirtli. Çalkılıç, "Oyuncaklara en iyi tahminle zeka geli^ıirici eğilim araçlan muamclcsi yapılmaktadır. Bunun yanı sıra aşırı oyuncak alarak talminsîz çocuklar yctiştirilnıektedir. Çok oyuncak alınak çocuk için zararlıdır. Çocukların ya^larııı» uygun, fazlaca hazır dünya sunan her şcyi kurgulannuş oyuncaklar yerine çocuğun kendi iç dünyasım sergilcycbilcceği az sayıda oyuncaklar alınmaüdır. Çocuklar loprakla, kumla, tahta parçalanyla oynayabilmeliler, oyun vc oyuncak hazır olarak sunulan, her şeyi haita oynanıa biçimi bik1 belirlenmi; cisinıkrlc oynanan şey değildir. Çocuğun kendi yaralıcılığının dcvrcye girebildiği malzcmelcric, laş, yaprak, toprak, deniz kabuklan, kurtı gibi dogal malzemelerin yanında çocuğun hayal kurmasına ve yansıtmaüina olanak sağlayan oyuncaklarla oynanan ^eydir ve ancak o zaman bir anlamı vardır" diyerek oyuncak seçiminde dikkat edilmesi gerekcn noktalan anlatlı. f. Oyuncak seçimine dikkat! söy leyerek bu gelişime göre oyuncak seçimini şöyle anlatlı: • Çocuk ilk aydan itibaren çevresindeki nesnelerle ilgilenmeyc başlar İlk aylurcia görsei ve işitscl olarak ılgistni çekecek sesli ve parlak renkli, bebeğin parmaklanyla kavrayabileccgi ve kendi kendine hareket ellirdiğinde bebeğe zarar vernıeyccck nitclikte oyuncaklar tercih edilındıdır. • İlk bir yılda bebeğin kendi harekel ve çabasına tepki vcren ve çocugun doku farklıbğun kavrayabileceği degişik dokular içeren oyuncaklar tercih edilmclidır. Amaç çocuğun dokunarak larklılıklan hissetmesini sağiamak ve renk, şckil, boyut farklılığuu çocuğa hissettirmeye başlamak olmalıdır. • Iki yaş civannda parmaklannı daha etkin kullanmaya ba^layan çocuklar daha çok her ıkı ellermı de kullanarak hareket eden, her sefcrmdc değışik şekle giren, büyük parçalı oyuncaklarla oynayabilirler. • Bu yaşlan itibaren oyuncaklarda çok fonksiyoıılutuk öncm kazanır. Bütünü purçalura ayırnıa bccerisi gelişir. • Üç yaşından itibaren oyun çocuklar için tamamen bir sosyalleşme aracıdır. Çocuğun kendi kendine yeni şeyler üretebileceği malzemcler ilgi ceker Doğal mal/emclcr her /aman en ögrelicı cn gcliftırici ve çocuğun kendini ifade etınesine olanak vcren malzemelcrdir. Bu yaşlardaaynca hafizaoyunlan.kavram öğreticı oyunlar. resimli kitaplar, cvcilik ve meslekleri ögrcücı nıal/emeler çocuklann ilgisirü çeker. Oyunoynamak, evronsBl bir dil KJinik Psikolog Çfğdem Çalkdıç, oyunun çocugun büyümesinde en dogal orlamlardan biri oldugunu belirterefc. "Oyunun evrenscl bir geçerliliği vardır. ilk oy u nlar annebebck ikilisi arasında oynanır. Öncelikle oyun için mckan lespil edcrsek, bunu anne ve bebek arasında, iç diinya ile dış dünya arasında kurulntaya başlayacak bir köprii olarak düşfinebilim. Bu ikiıti arasındaki gidi; gelişler bir ömiir boyu siircr" dedi. Çalkılıç, kendi bcdcninin farkına varan çocuğun her şeyi önce ağzıyla tanımaya çalışlığına dikkat çekerek, "Bu zamanlarda O yuncak seçiminin çok önemli oldugunu lielirtun Belgin Temur, çocıığıuı yaşınırı, gclişjm düzeyinin, cinsiyetinin vv ügisınin göz önünde bulundurulması gerckuğmı söyledi. Temur oyuncak seçiminde dıkkate alınacak diğer noktalan ise şöyle açtkladı; • Oyuncaklar miimkünse hirden çok fonksiyonlu olmaJı ve birçok duyguya hitap edilir türden scçilmelidir. • El bei'crilcrint tşeliştirmdi. hayal gücünü uyarabilnıcli. yaratıcılıgı gcliş(ircbıimelidir • Günlük yaşamda gerekli becerilerin gelişiminc fırsat verici olmalıdır. • Lcgo lürü inşa oyuncakları çocuklann hem el becerilerini gclışiiren, hem de muhakemelerini gelişüren ve yaraü lıcılıklannı deslekleyen oyunlar olması bakımından çocuklar larafından sıkça tercih edilen oyuncaklardır. • Oyuncak alırken güvenli olması kadar dikkat edilecek diğer şey de, çocuğun uzun süre oynayabileceği yaratıcılıgı gclişliren ve üğretici olan ve oynayanık çocuğun rahallamasına fırsat veren oyuncaklar olmasıdır. Özellikle ilk 6 yilın zihinsel ve psikolojik getişim açısıncian en değerli yıllar oldugu hatırlanacak olursn hıı yıllarda vocuklunn gelişimlerini deslekleyecek, yaratıcılık, lıafıza, dikkal, muhakeme. görsei ve işitsel algı gibi birçok yetcneklerııü geh> lirmeye fırsal veren oyuncaklann önemi de görülebilir. Temur, çocuklann gelişimine göre oyuncak seçilmesinin önemli oldugunu