Katalog

CUMHURİYET EĞİTİM EKİ Istanbul Üniversitesi, Hasan Ali Yücel Eğitim Fakültesi öğretim üyesi Doç. Dr. Irfan Erdoğan: 'Özel okulları doğru anlamak gerekir' I stanbul Üniversitesi. Hasan Ali Yücel Hğilim Fakültesi oğrclim üyesi Doç. Dr. Irfan Erdofian, "Ozel Okıılların yaygınlaşmaya başlaması eğilim sektöründe bir rekabeli doguracaktır. Rekabetin arlması durumunda daha fazla egitiımel lıi/mctler sunulur, maliyeikr a/alır ve niteUk artar"dedi. Doç. Dr. Erdoğan*ın özel okullarla ilgili sorulanmıza verdiği yanıtlar şöyle: Soru: özel akuliar Türkiye'de çok tartifilan bir konu. Bir eğitim bitimci olarak özel okul ve özel okulcutuk komısuna açıklık getirebilir misiniz? Yanıt: Türkiye'deki egitımie ilgili tarlışmalara bakılırsa ülkenın dört bir yanını özel okııllar kaplamış gibi bir inlibaya kapılmamak mümkün degildir. Oysa çok fazlaymış gibi algılaııan özel okullartn sayısı aslıncla çok azdır. 198485 ögretim yılında okulöncesi kurumlara devam eden öğrencilerin yüzdc 4.l'i, ilkokula devam eden öğrencilerin yüzde 0,2'si. ortaokula devam eden öğrencilerin yü/de l.l*i, liseye devam eden öğrencilerin yüzde I 'i, toplam öğrencilerin de yüzde 0,56'SJ özel okullara devam etmekteydi. time giden öğrencilerin yüzdc 1.63'ü, ortaöğretime devam eden öğrencilerin yüzde 3.06'sı, loplam öğrencilerin dc yüzde 1.93'ü özel okullara devam etmcktedir. Yani, özel okula devam eden öğrenci oranında on yıl öncesme göre önemli bir gelişme yoktur. özel okııllar başarılı Soru: özel Okulların Eğitim sistemi içinde kapasite olarak daha yüksek oranlarda olması gercktiğini mi söyliiyorsunuz? Yanıl: Evet, kesinliklc öylc söylüyorum. Bu, eğitimde başarıyı yakalamış her yerde böyle. Serbest piyasa nıekanizmasının baskın olduğu ülkelerde dc, sosyal refahı ön planda tulan ülkelerde de bu böyledir. örneğin. ABD'deki özel okula giden öğrenci oranında bir gelişme yok O günden buyana özel okullarla ilgili kamu oyunda sarf edilen sözlerle bakılırsa her larafı özel okullar sarmış gibi bir hava yansıtılıyor. Nitekim 20012002 yılı itibarı ile okulöncesi eğitim alan çocuklann yüzde 7.07*si, ilkögre özel okullara devam eden öğrencilerin toplam öğrencilcr içindeki oranı yüzde 10'dıır. Japonya'ya lise öğrcncilerinin yüzdc 28'i özel okullarda okumaktadır. AET ülkclcrinde dc ilkögrelim öğrencileri içindeki özel ilköğrelim okullanna devam eden öğrencilerin oranı yüzde 27, ortaöğrelime devam eden öğrencilerin oranı da yüzde 26'dır. Dolayısıyia Türk eğilim sisteminin özel okullar bağlamındaki sorunu bu okullann sayıca ve oransal olarak az olmasıdır. Türkiye'nin, ckonomiden politikaya, teknolojidcn lcültüre birçok alanda yaşamakta olduğu değişimlere eğilim sisteminin ayak uydurabilnıesi için devlet okullarının dışında özel okulların da yaygınlaşması kaçınılmazdır. Eğitim sektörü için yeni kaynaklar şart Soru: Devlet tek bafina eğitim isinin üstesinden gelemez mi? Yanıt: i.gitime duyulan talebin hızla artınau, eğitim sunma sorumlulugunu üsıleaşı devlcti zorlamaktadır. Çünkü bu hizmetin sunulabilmesi için büyük miktarda kaynak ayırmak gerekiyor. Oysa dcvlclin sağlık, savunma, adalet ve sosyal güvenlik gibi diğer vazgeçilemez öncelikleri de vardır. Bu nedenle özel okulların yaygınlasması, desteklemek için baska öncdiklcri de bulunan devlet açısmdan oldukça önemlidir. Çünkü özel okulların yaygınlaşması hem devlcti finansal açidan rahatlatır hcm de eğitim sektörü için yeni kaynaklann üretilmesini saglayarak hızmetJenn genişlemesını sağlar. Soru: Özel Okulların eğitim sistemi açısmdan başka ne gibi getirileri olabilir? Yanıt: özel Okullann yaygınlaşmaya başlaması eğitim sekıöründe bir rekabeti doguracaktır. Rckubetin artması durumunda daha Tazla eğitimsel hizmetler sunulur, maliyeller azalır ve nitelik artar. özel okullann yaygınlaştınlması, egitime yeni kaynakları mobilizc cdcbilir. Çünkü, özel okullar kcndi imkanlannı kullanarak ckstra kaynaklar yaratabilirler. özel okullarla birlikte eğitimde bölge ihtiyaçlan vc şartlan daha iyi tanınır. Özel okullann yaygınlaşmasıyla yercl düzeydeki gelismelcre ve ihtiyaçlara cevap verecek yeni tip okullar meydana gclebilir. özel okullann yaygınlaşması sonucu bu okullara devam eden öğrenci oranında devlet tasarruf yapabüir ve buna dayalı olarak da devlet okullanndaki ögreiKi basııia düsen birim harcamalar yükselebilir. Bu söylediklerimiz teori degil gcrçektir. Bunlann varsayım olarak değil, bi/zat dünyadaki deneyimlerden soııra ortaya çıkan gerçekler olarak söylüyoruz. Soru: Türkiye'deki durum nasıl? Yanıl: lürkiyc'de özel okullann sistem açısmdan yararlı olacağı konusunda dile getirilen bir düşilnce hayretle karşılanıyor. Eğitime duyulan talebin hızla artması, eğitim sunma sorumluluğunu üstlenen devleti zorlamaktadır. Çünkü bu hizmetin sunulabilmesi için büyük miktarda kaynak ayırmak gerekiyor. Bu pratik değeri kesınlikle olmayan bir düşünce tembclligidir. Eğitimde ycnileşmeyi, geliı$meyi. yaratıcıhgı. çağdaşlaşmayı isteyen herkesten özel okul konusunda biraz zahmet edip incclemcsi gcrckir. Soru: özel Okullar Türkiye'de nasıl y Yanıl: Devlet, özel okullann açılmasını özendirmeli, yaşamasına katkılarda bulunmalı. öğrencilerin devlet okullannın yanında islcdikleri lakdirde özel okullara gidehiimeleri için gerekli fırsatlan yarat(ienel Yavin Yönetmeni: Ibrahinı Vıldız # Ya»i$ieri Müdürii. SnlimAlpnslan 0 Sorunılu Miidür: MehnnI Sucu # Edıtör: Figcn Atalay. Esra Acıkgöz # Sayfa Düzetıı: Arslan^ıldı/ malıdır. Dcvletin özci okullara yapacağı birinci yardını, eğitim hizmeti vernıek istcyen özel girişimcilcrc sağlanan vcrgi iadesi uygulamasıdır. Özel okullann süreklilikleri, çckebildikleri öğrenci sayisına bağlıdır. Doğal olarak özel okullann öğrencilerdcn harç alması nedcniyle birçok insan. islesc de çocuklarını ekonomik zorluklardan dolayı bu okullara gönderemeyebilir. Bu durumda olan ailclere devlel, çocuklannı ö/cl okullara gönderebilmeleri için imkav. <jiar>Sxna\\dn. Bu amaçla çocuklan özel okullara giden ailclere belli HKKI \ M : P.M. l.ld. Şll. • tııııcl Mıııliu. < .iLlhiıı t nluran9KiK>rxlıailiır Hrhu l<filnııın*(ii'ra.IMiH!ürYnl. S*vd* (,'«4)»ı # 1'nuiKnun Mitdttıii: (, cllıl Krıluran l d 1)212 514 07 S.» • 511X4 Hthl.laks IH oranlarda vergi iadesi veya narasal yardım yapılmalıdır. Böyle hir uygulama ilk anda devlete pahalıya mal olacak gibi görünse dc, uzun vadedc özel okullar yaygınlaştığı zaman görülecektir ki devletin monopolik sistem altında bir öğrenci için yaplığı harcamadan özel okullara giden öğrenci başına yapacağı harcama ve bu şekilde devletin eğitim için yapitğı genel harcamalar düşecektir. Dogal olarak tasarruf edilecek kaynaîuda bulunması beklenccektir. Cumhuriyef Imliya/ Sahibi: (HMHDRİYETVAKFI Bdıım İLHAN SfcLÇUK YıyunUyan: Ytnj Ciiiıı Haber Aj;ınsı tkısııı ve Yaymcılık A.îj, lürkıvagı Cad. 39/41 Cagaloglu 34334 Islaııbııl. PK: 246 Sirkcci J44M Ist. Tel: 10/21215120505(20hat) Kıks:|Ü.'2I2)51.1 S51)5 Batkı:McrkczCianrte [Xryı riiisıın Yayıııcilık San. ve'Hc. A!> Barbaros Bulvtın Nn: 12$ Heştktaş Isi tonel Dagıtım! BIÎD Mcrkc/