Katalog

Cumhuriyet 29 EKIM 1923 29 EKİM 1993 ŞUBAT: Camilerde Türkçe hutbe okunmaya başlandı (3). Laıkük Ukesi CHP"ye ve Anayasa'ya kondu (10). Yargıtay Kuruluş Kanunu kabul edildi (11). MART: Torbah'da deprem, 50 kişi öldü (31). MAYIS: Uluslararası rakamlann kullanılmasını öngören kanun kabul edildi (24). Türk Vatandaşlığı Kanunu kabul edildi (28). ttalya ile tarafsızlık antlaşması yapıldı (30). HAZtRAN: Yeni Türk Alfabesı'nı haarlamak amacıyla kurulan Dü Encümeni, çahşmalanna başladı (26). AĞUSTOS: tstanbul'da Taksim Cumhuriyet Anıtı açıldı (8). KASIM: Yeni Turk Alfabesi kabul edildi (1). ARALIK: tlanlar, reklamlar, sinema yazılan ve tabelalar yeni harflerle vazılmaya başlandı (1). ARALK: flanlar. reklamlar, sinema yazılan ve tabelalar yeni harflerle yazılmava başlandı (1). toplattınlmasına karar verildi; Tıp Fakültesi tstanbul'a taşındı (7); Halk Bankası kuruldu (8). TEMML'Z: Çı vril'de deprem, 20 kişi öldü (19). Darülfünun kapatıldı (31). AĞUSTOS: Istanbul Universitesi kuruldu (1). EYLÜL: Denizyollan devletçe işletilmeye başlandı (1). CHP bayrağında kırmızı zemin uzenne altı oklu parti ambleminin bulunması kabul edildi (14). Behçek Kemal (Çağlar) ve Faruk Nafız (Çamlıbel) tarafından yazılan Cumhunyet'ın 10. Yıl Marşfnın sözleri Cemal Reşıt (Rey) tarafından bestelendi (24). EKİM: Turkiye, Cenevre'de yapılan reşit be>az kadın ticaretini yasaklayan antlaşmaya katıldı (13). Cumhuriyet'in 10. yılı nedeniyte genel af kanunu çıkanldı; kadınlara muhtar seçme ve seçilme hakkı veren kanun kabul edildi(26). ARALK: tstanbul Adliyesi Sarayı yandı (3). Eskişehir Şeker Fabrikası hizmete girdi (5). OCAK: Binncı Beş Yıüık Sanayı Planı'nın esaslan ya>ımlandı (8). ŞUBAT: Türkiye. Yunanistan. Yugoslavya ve Romanya arasında yapılan Balkan Antanü Atinada imzalandı (9). Ankaralstanbul uçak seferleri başladı (18). tstanbul Belediyesı evlerin pencerelenndeki kafeslen yasakladı (22). Trakya Genel Müfetuşliği kuruldu (23). MART: tzmirKasaba Demirjolu millileştinldi (1). Istanbul Üniversıtesi'nde Devrim Tarihi Ensitusü kuruldu (4). MAYIS: Türk yapısı ilk uçak Kayseri'den Eskişehir'e uçtu (3). HAZtRAN: Soyadı Kanunu kabul edildi (2!) TEMMUZ: Doğu Demiryolu Elazığ'a vardı (1). tstanbul tramvaylannı ışleten yabana şirketin mukavelesi feshedildi (23V ' E\XÜL: ÜsküdarKadıköy ve çevresınde tramvay işlemeye başladı (2). Türkiye Milletler Cemiyetf ne üye seçıldı (17). Keçiborlu'da küİcürt. Isparta'da gülyağı fabrikası açıldı; lstanbulDiyarbakır uçak seferleri başladı (30). EKIM: Istanbul'da Firuzan şilebi ile Afıtap gemısi çarpıştı, 32 kişi öldü (6). Turhal Şeker Fabnkası hizmete girdi. KASIM: Yunanistan ile ticaret, ikamet ve seyrüsefain antlaşması yapıldı (10). TBMM Mustafa Kemal'e Atatürk soyadını verdi. Ayasofya Camii müze oldu (24). Atatürk, İsmet Paşa'ya tnönü soyadını verdi (25). Efendi. bey ve paşa gibi lakap ve unvanlar kaldınldı (26). Diyarbakır'da ni'nın Alman Bankası (Doyce Bank) elindeki hısse senetleri devletçe satın alındı (11). AĞUSTOS: Hudut ve Sahiller Geoel Müdürlüğu kuruldu (15). EYLÜL: Istanbul ve Ankara Radyolan devletçe yönetılmeye başlandı (8). Kara Harp Okulu tstanbul'dan Ankara'ya taşındı (24). EKİM: Osmanb Devleti'nin son sadrazamı Tevfik Paşa Istanbul'da öldü (7). KASEM: Ankara Çubuk Barajı işletmeye açıldı (3). lzmıt Kağıt ve Kanon Fabrikası işletmeye açıldı Balkan Askeri Antlaşması yapıldı (6). EreğH Kömür Işletmeleri'nin miüıleştirilmesi için Fransız şirketiyle anlaşmaya vanldı (28). ARALK: Seyhan Nehri taştı: 482 ev çöktü, 39 kişi öldü (6). Ankara'a 19 Mayis Stadyumu açıldı (15). Istanbul'da Hatay Erkinlik Cemiyeti kuruldu (18). OCAK: Şark Dernıryollan hattı millileştirildi (1). Türkiye Fransa'dan Hatay, Sunye ve Lübnan'ı ıçine alan bir federasyon kurulmasını ıstedi (11). MilletleT Cemıyeü'nin gözetimi altında Hatay m bağımsızhğı tanındı (27). ŞUBAT: Istanbul Universitesi Iktısat Fakültesi açıldı (4). CHP'nin altı ilkesı anayasaya kondu (5). Ataturk'ün Selanik'teki doğduğu ev Selanik Belediyesi tarafından sahibinden satın alınarak Atatürkehedıye edildi (12). MART: Dersım ve Mardın çevresındeki Kürtler arasında huzursuzluk başladı (15). NİSAN: Ereğli Bez Fabrikası işletmeye açıldı (4). Soyadını her yerde kullanma zorunluluğu kondu (9). MAYIS: Ereğh Kömur Işletmeleri Etibank'a bağlandı (1). Milletler Cemiyeti Cenevre'de Hatay'ın bağımsızlığım onayladı (29) Suriye hükümeti Hatay'ın bağımsızlığını tanımayacağını açıkladı (31). HAZİRAN: Sıvas Malatya Demiryolu Çetinkaya'da birleşti (6). Hava Savunma Genel Komutanhğı Kuruluş Kanunu kabul edildi (11). Dersim ve çevresinde Şeyh Rıza Ayaklanması başladı (15). Kadıköy su şirketi millileştirildi (17) Sakarya Köpriisü açıldı (20). TEMMUZ: Devletçe satın alınan Toprakkale Payas, Islahıye Meydanıekbaz Demir> 0 ' u hizmete girdi (1). Türkiye, Iran, Irak ve Afganistan arasında Sadabat Paktı imzalandı (8). tstanbul'da tıfüse karşı aşı zorunluluğu kondu (13) AĞUSTOS: Dersim Ayaklanması elebaşılanndan olan 5 kişi yurtdışına kaçtı (13). Hekimhan Çetinkaya Demiryolu işletmeye açıldı (16). Kozlu Kömür Işletmeleri devletçe satın alındı (26). Van Gölü üzennde ilk vapur seferi yapıldı (30). EYTÜL: Şeyh Rıza ve iki arkadaşı Errıncan'da hükümete teslim oldu (12). Ismet lnönü sağlığı nedeniyle Başbakanlıktan izinli olarak aynldı, yerini Celal Bayar'a bıraktı (20). EKİM: Çatalağzı Zonguldak Demiryolu hizmete açıldı İl). Nazılü Bez Fabrikası hizmete girdi (9). Ismet lnönü başbakanlıktan aynldı. Başbakanlığa atanan Celal Bayar yeni kabineyi kurdu (25). KASIM: Belediyeler Bankası açıldı, Ankara'da jandarma ve polis okullan açıldı (6). Dersim Ayaklanması'nın elebaşılanndan Şeyh Rıza ve 6 arkadaşı Tuncelı'de asıldı (15ı. Bakanlık müsteşarlıklannın milletvekillennce yürutühnesine son verildi (20). Hatay'ın yeni statusü yüriirlüğe girdi (29). OCAK: TBMM Sadabad Paktı'nı onayladı (14). lzmir Telefon lşletmesi millileştirildi (24). ŞUBAT: Gemhk Sunı Ipek Fabnkası hizmete gırdı (1). Bursa Merinos Fabnkası hizmete girdi (2). MART: Cumhurbaşkanı için tngiltere'den satın alınan Savarona yatına Southampton Limanı'nda bayTak çekildi (24). Ataturk'ün hastalığı nedeniyle Cumhurbaşkanlığı Genel Sekreterligi ilk resmi btldirisini yayımladı (31). NtSAN: Kırşehır'de deprem. MAYIS: Atatürk. çifüiklerinı Hazineye bağışladı (11). DivTİği Dernir Madenleri işletmeye açıldı (17). tstanbul Elektnk Şirketi millileştirildi (23). Atatürk Ankara'dan son kez aynldı (26). HAZtRAN: Savarona yatı Istanbul'a geldi; Atatürk Savarona yaüna yerleşti (1). Fransız vali vekili Hatayda olağanüstü durum ilan etti. Florya Deniz Köşkü. çevresindeki bınalarla birlikte tstanbul Belediyesi'nce satın alındı (3). 27 ılde tütün yetiştinlmesi yasaklandı (10). Antakya'da TürkFransız asken göruşmeleri başladı (14). Medeni Kanun'daki evlenme yaş sımn kadmlar için 15'e, erkekler için 1 Tye ındinldi (15). 19 Mayıs, Gençlik ve Spor Bayramı olarak kabul edildi Savarona yatında toplanan bakanlar kurulu, Hatay Seçım Komisyonu'yla üişkılerin kesilmesiyle karar verdi (20). Hatay'ın Fransız yöneticisi, siyasi partilerin çabşmalannı yasakladı (23). tstiklal Mahkemeleri'nce mahkum edilenlerle Yuzelblijder affedildi (29). TEMMUZ: Antakya'da Türk ve Fransız askeri heyetleri arasında askeri antlaşma imzalandı (3). Fransa ile Ankara'da dostluk antlaşması imzalandı. Turk öncü birh'kleri Hatay a girdi (4). Şükrii Kanatb komutasındaki Türk birlikleri Hatay'a girdi (5). Çimento sanayiinın millileştirilmesine karar verildi (9). Toprak Mahsulleri Ofisi kuruldu (13). AĞUSTOS: Hatay'da seçım sonuçlan belli oldu. Turkler 22, Ermeniler 5. Araplar 2, Rumlar 2 milletvekili çıkardı (2). Divriği • Ihç Demiryolu hizmete girdi (17). Bulgaristan'ın Balkan Paktı'na kaulması sonucu, Edune bölgesı askerden anndınlmış bölge olmaktan çıkü, Türk asken Edirne'ye gırdi (20). Murgul Bakır Madeni Etibank'a devredildı (24). EYLÜL: Hatay Millet Meclisi ilk toplantısını yaptı. HaUy Devlet Başkanbğına Tayfur Sökmen seçildı. Meclis, Sancak adını Hatay olarak değiştirdi (2). Atatürk vasıyetnamesinı hazırladı (5). Hatay Meclisi Dr. Abdurrahman Melek Kabinesi'nı ve yeni anayasayı onayladı (6). KASIM: Atatürk ikıncı defa agır bir komaya girdi (8). Atatürk Dolmabahçe Sarayı'nda öldü (10). Ismet lnönü cumhurbaşkanbğına seçildi (11). Ataturk'ün naaşı Ankara'ya götüriürnek üzere Istanbul'dan aynldı (19). Atatürk'ün naaşı Etnografya Müzesi'ndeki geçki kabrine konuldu (21). Urfa'yı sel bastı. 44 kişi öldü (30). ARALK: Ankara Tren tstasyonu hizmete gırdi (9). CHP olağanüstü kurultayında Ataturk'e 'ebedi şef unvanı verildi. lnönü değişmez genel başkan seçildi (26). OCAK: Millet vapuru Ereğli'de batü. 17 kişi öldü (2). Celal Bayar başbakanlıktan ayrildı. Refik Saydam yeni kabineyı kurdu (25). TBMM seçimlerin yenilenmesine karar verdi (27). ŞUBAT: fstanbul Tramvay Şirketi millileştirildi (7). Hatay Parlamentosu Türk kanunlannı tumüyle kabul etti (17). Kozlu Kömur Madeni'nde kaza oldu, 23 kişi öldü (27). OZEL EK/2 EKtM:2. TBMM Cumhuriyeti ilan etti. M. Kemal Paşa Cumhurbaşkanı seçüdi.(29) KASDvl: Harp Okulu Islanbul'da [ yenıden açıklı (3). Mustafa Kemal, [ Cumhuriyet Halk Fırkası Başkanhgmı Ismet Paşa'ya devretti (19). ARA1JK: TurkiyeArnavutluk i arasında dostluk antlaşması imzalandı (15). Türkiye Macaristan dostluk antlaşması ımzalandı (18). tlk "gend af kanunu' çıkanldı (26). OCAK: Hafta tatili kanunu kabul edildi (2). Avusturya ile dostluk ve ticaret antlaşması imzalandı (28). ŞUBAT: tstanbulda Turk Kadra Birliği kuruldu (7). MART: Şer'iye ve Evkaf Nezareti ile Erkanı Harbiyei Umumiye Vekaleti kaldınldı; Tevhidi Tedrisat Kanunu kabul edildi; halıfelık kaldınldı; TürkiyeAlmanya dostluk anlaşması imzalandı; Diyanet tşleri Başkanlığı ve Vakıflar Genel Müdürlüğü kuruldu; TBMM Osmanlı hanedanının Türkiye'den çıkanlmasına karar verdi (3). Hanedan mensuplan Türkıye'den aynldı (4). NISAN: Mahkemelerin birleştirilmesini sağlayan kanun kabul edildi (8). tçki yasagı kaldınldı (9). Duşmana yardım edenler ıçın af kanunu çıkanldı (16). Yeni anayasa kabul edildi (20). Darulfünun'un özerkliği kabul edildi (21). Turk Ocaklan yeniden kuruldu (23). MAY1S: Erzurum'da deprem, 50 kişi öldu (13). 494 sayılı anayasa yürürlüge girdi. Devlet Demıryollan Müdüriyeti Umumiyesi kuruldu (24). Türkiyelsveç dostluk antlaşması imzalandı (31). HAZtRAN: Müli Mücadeledealeyhine faaliyettebulunan 150 kişinin genel af kanunlanndan yararlanmaması konusunda hükümet karar aldı (1). TBMM Ticaret Kanunu'nu kabul ettı (28). AĞUSTOS: Hollanda ile dostluk antlaşması yapıldı (16). Türkiye lş Bankası kuruldu (26). E\XÜL: Musiki Muallim Mektebi kuruldu (1). Hakkari'de Nasturiler ayaklandı (7). Erzurum'da deprem, 60 kişi öldü (13). lspanya ile dostluk antlaşması imzalandı (28). EKİM: lngiltere. Türkiye'nın 24 Temmuz 1923'te belirlenmiş anıriardan geri çekılmesını bir ültimatomla istedı (9). Çekoslovakya ile dostluk antlaşması imzalandı (11). Turkiye, Uluslararası Eşya Taşuna Antlaşması'na kaüldı (23). Milletler Cemiyeti Musul dışında kalan kesimlerde TürkiyeIrak smınnı saptadı (29). KASIM: Halk Fırkasf nın adı Cumhuriyet Halk Parüsi olarak değışurildi (10). Terakkiperver Cumhuriyet Fırkası kuruldu (17). Ismet Paşa başbakanlıktan çekildi (21). Ab Fethi Bey (Okyar) yeni kabineyı kurdu (22). ARALK: Estonya ile dostluk antlaşması imzalandı (1). Fınlandiya ile dostluk antlaşması imzalandı (9). Kırkkilise'nin adı Kırklareb olarak değiştirildı (20). OCAK; Letonya ile dostluk anılaşması imzalandı (3). Danimarka ile dostluk antlaşması imzalandı (26). ŞUBAT: Ardahan'da deprem, 140 laşı öldü (8). Ardahan niılletvekıb Deli Haht Paşa Mechste öldüruldü (9). Şeyh Sait Ayaklanması başladı (11). Aşar vergisi kaldınldı (17). Ankara'da radyo tstasyonu kuruldu (19). Doğu ülerinde bir ay için sıkryönetim ilan edildi (23). MART: Fransız tütün rejisi devletleştirildi (1). Ali Fethi Bey kabinesı güvensizlik sonucu ıstifa etti (2). Ismet Paşa kabineyi kurdu (3). Takriri Sukun Kanunu kabul edildi; isyan bölgesinde ve Ankara'da tstiklal Mahkemesi kuruldu (4). Takriri Sükun Kanunu gereğjnce Istanbul'da 6 gazete kapatıldı (6). Doğu ülerinde sıkıyöneüm uzauldı (23). NtSAN: Şeker Fabrikalan Kuruluş Kanunu kabul edildi (5). Şeyh Sait ve arkadaşlan yakalandı (12) 29 ekim günü milli bayram olarak kabul edildi; Türkiye Sanayi ve Maadin Bankası kuruldu (19). Yuksek Askeri Şura Kanunu kabul edildi (23). MAYIS: Norveç ile dostluk antlaşması yapıldı (2). Gazi Çiftliği kuruldu (5). HAZtRAN: Terakkiperver Cumhuriyet Fırkası kapatıldı (3). Şeyh Sait ve 46 arkadaşı ıdam edildi (30). AĞUSTOS: Mustafa Kemal Kastamonu'da Şapka Devnmi ile ılgıli konuşmasını yapu (30). EYLÜL: tsviçre ile dostluk antlaşması imzalandı (19). EKİM: Kıyafet Kanunu kabul edildi (11). Bulgaristan ile dostluk antlaşması yapıldı (18). Ankara Tıp Fakültesı açıklı (19). Yugoslavya ilebanş ve dostluk antlaşması yapıldı (28). v KASIM: Ankara'da Hukuk Mektebi acıldı (5). Istanbul üniversıtesı'nde tnkılap Tarihi Enstitüsu kuruldu (22). Devlet Şurası Kuruluş Kanunu kabul edildi (23). Şapka Kanunu kabul edildi (25). Tekke, zaviye ve turbelerin kapatümasıyla ılgıli kanun kabul edildi (30). ARALK: Milletler Cemiyeti Musul hariç turularak tespit edılen TürkIrak sınınnın süreklitigini kabul etti (16). Sovyetler'le Paris'te tarafsızlık ve saldırmazlık antlaşması yapıldı (17). Uluslararası saat ve takvimin kullanılmasını öngören kanun kabul edildi (26). OCAK: Malı yılın 1 mart yenne 1 haziranda başlaması kabul edildi (14). Şili ile dostluk antlaşması yapıldı (30). ŞUBAT: Medenı Kanun kabul edildi (17). MART: Türk Geza Kanunu kabul edildi (1). Milli Eğiüm Bakanhğı'nı yeniden duzenleyen kanun kabul edildi (22). NİSAN: 30 ağustosun Zafer Bayramı olarak kutlanması kararlaştınldı (1). lktisadi kuruluşlarda yazışmanın sade Türkçe olarak yapılması kararlaşünldı (10). Mussolini'nin Antalya ve çevresındeki bazı illeri istemesi uzerine genel seferbeıiik ilan edildi (11). Kabotaj Kanunu kabul edildi (19). Borçlar Kanunu kabul edildi; Iran ile dostluk antlaşması ımzalaîndı (22). MAYIS: Vahideddin, San Remo'da öldü (16). Emlak ve Eytam Bankası kuruluş Kanunu kabul edildi (22). HAZtRAN: Ankara'da lngiltere ve Irak ile Musul ve sıııır sorunu üzerinde anlaşmaya vankh (5). tzmir'de Mustafa Kemal için düzenlenen bir suikast ortaya çıkanldı (15). ltalya ile suçlulann geri verilmesı antlaşması yapıldı (19). Arjantın ile dostluk antlaşması yapıldı (29). TEMML'Z: Izmır tstiklal Mahkemesi suıkastla ilgili 13 kişiyi idama mahkum etti (13). AĞUSTOS: Ankara tstiklal Mahkemea tzmir suikastıyla ilgili olan 4 kişi hakkında idam karan aldı (26). EYLÜL: Ankara otomatık telefon santralı hizmete girdi (11). EKtM: Mustafa Kemal'in Sarayburnu'na dikilen ilk heykeli açıldı 83). Kaysen Uçak Fabrikası hizmete girdi (6). KASIM: Alpullu Şeker Fabrikası hizmete girdi (26). ARALK: Turkiye ile Yunanistan arasında ahah mübadelesi antlaşması yapıldı (1). Uşak Şeker Fabrikası hizmete girdi (17). OCAK: SSCB ile ortak sular konusunda bir antlaşma yapıldı (8). ABD Senatosu, Lozan Anüaşması'nı imzalamayı reddettı (18). NİSAN: Binalarm numaralandınlmasma ve maddelere ad konmasına karar verildi (10). MAYIS: Mekâka ile dostluk antlaşması yapıldı (25). Yuzellihkler'in Türk vatandaşlığından çıkanlmasıyla ılgıli kanun kabul edildi (28). Devlet Demiryollan ve Limanlan tdarei Ummuyesı kuruldu (31). HAZtRAN: İmroz ve Bozcaada'da uygulanacak özel yönetimle ilgili kanun kabul edildi; Bozok iünin adı Yozgat olarak değiştirildi (25). Mustafa Kemal, tsmet tnönü. Kazım (özalp) Paşalar ordudan aynldı (30). TEMMUZ: Mustafa Kemal Kurtuluş Savaşı'ndan sonra ilk defa tstanbul'a gıtti 111. EKİM: Brezilya ile dostluk antlaşması yapıldı (8). Mustafa Kemal CHP tkinci Kurultayı'nda Büyük Nutuk'unu okumaya başladı (15). Türkıye'de ilk nüfus sayırnı yapıldı (13.650.000) (28). KASIM: Mustafa Kemal ikinci defa cumhurbaşkanı seçildi (1). Doğuda bir genel müfettislik kuruldu (27). ARALIK: Resmi CerüJe 'nin adı Resmi Gazele olarak değişürildi(17). 1928 OCAK: Yeni Türk Alfabesi'ni öğretmek amaayla MiUet Mekteplen açıldı; resmi ışlemlerde eski harfîerin kullanılması yasaklandı (1). Uruguay ile dostluk antlaşması yapıldı (4). AnadoluBağdat ve MersinTarsusAdana Demıryollan ile Haydarpaşa Tren tstasyonu mıUileştırildi; Macaristan ile tarafsız antlaşması yapıldı (5). MART: Takriri Sükun Kanunu kaldınldı (4). Bulganstan ue tarafsızlık. uzlaşma ve adlı tesvıye antlaşması yapıldı (6). MAYIS: Suşehn'nde deprem, 64 kişi öldü (18). ttalya ile Onikı Ada'yla Anadolu kıyısında kalan küçük adalar hakkında anlaşmaya vanldı (30). HAZİRAN: TBMM Tanm Kredi Kooperatiflen Kanunu'nu kabul ettı (1). Doğu Anadolu'daki topraksız köylülere toprak venlmesi hakkındaki kanun kabul edildi; Kibrit ve Çakmaktaşı Inhisan Kanunu kabul edildi; Muş ili kuruldu (8). tlk tür reasürans şirketi kuruldu (12). Fransa ile Türkiye Suriye sının ve güveniiği hakkında bir antlaşma yapıldı (22). TEMMUZ: Ankaratstanbul arasında telefon konuşmalan başladı (1). MersinAdana demiryolu millıleştirildı (5). AĞUSTOS: Suudi Arabistan ile dostluk antlaşması yapıldı (3). E\XÜL: Okullardan Arapça ve Farsça dersleri kaldınldı (1). EKtM: Liselerde Fransızcanın dışında ikıncı bir yabana dilin öğretilmesine başlandı (8). Berlinlstanbul arasında ilk uçakla posta ulaştınnası yapıldı (25). OCAK: MUli tktisat ve TasarrufCemiyetı kuruldu (30). ŞUBAT: fstausük Genel Müdürlügü Kuruluş Kanunu kabul edildi; Fransa ile dostluk. hakem ve uzlaşma antlaşması yapıldı (3). Türk Parasının Değerini Koruma Kanunu çıkanldı (22). NtSAN: Belediyeler Kanunu'nda kadınlara seçme ve seçilme hakkı tanındı (3). lspanya ile dostluk, uzlaşma ve hakem antlaşması imzalandı (28). tlk kadın yargıçlar göreve başladı (29). HAZtRAN: tstanbul'da 70 yıldır uygulanan Galata Köprüsü geçiş ücreti kaldınldı (1). Askeri Yargıtay calışmaya başladı (14). Zilan'da Kürt ayaklanması başladı (20). TEMMUZ: Zilan'dakı ayaklanma basünldı (12). Bir grup Kürt, Irak'tan Hakkari'ye gırdı(21). AĞUSTOS Kürtler Sunye'den Mardin'e gırdiler (5). Kürtler Ağn'da Taşbumu'ndan Türk biriiklerine saldırdı (II). tstanbul'da Fethi Bey'in (Okyar) başkanlığında Serbest Cumhuriyet Fırkası kuruldu (12). Çekoslovakya ile suçlulann geri verilmesı antlaşması yapıldı (22). EYLÜL: Almanya ile suçlulann geri venlmesı antlaşması yapıldı (3). Litvanya ile dostluk antlaşması yapıldı (1T). Adanada Ahali Cumhuriyet Fırkası kuruldu (29). EKİM: Yunan Başbakanı Venızelos Türkiye'ye geldi (26). Yunanistan ile dostluk ve tarafsızlık antlaşması yapıldı (30). 1934 NtSAN: Ergani Bakır Madeni işletmeye açıldı (1). TBMM Olağanüstü VI. Dönemı topîandı, lnönü cumhurbaşkanı seçildi (2). Hatay Cumhurbaşkanı Tayfur Sökmen ile Başbakan Abdurrahman Melek mıDetveküi olarak TBMM'ye katıldı (17). MAYIS: Hatay'da Türk Medeni Kanunu uygulanmaya başlandı (1). tngiltere Türkiye'ye dayanışma isteğinde bulundu, bir Alman grubu ile Gölcük'te bman ve tersane yaptmı için 14.6 milyon bralık anlaşma yapıldı (12). Hatay hududu konusunda Antakya Protokolü imzalandı (19). HAZtRAN: Bursa ve Mersın Elektrik Tesislen millileştirildi (18). Ankara, Adana Elektrik ve Gaz Tesislen millikştirildı (22). Fransa ile Ankara'da Türkiye Suriye sınır meseleleri konusunda antlaşma imzalandı; Türkiye Fransa arasında saldırmazlık antlaşması imzalandı; Fransa Hatay'ın Türkiye'ye ilhakını kabul etti (23). Hatay Meclisi Türkiye ile bırleşme karan aldı (29). Türk askeri birlikleri Hatay ı teslim aldı (30). TEMMUZ: Malatya lpük Fabrikası devletçe satın alındı (1) DenızyoUan ve Lıman Işletmeleri Denizbank'a bağlandı (3). Enver Paşa ailesinın vatandaşbğa alınmalan hakkındaki kanun kabul edildi (5). Ankara Bıra Fabrikası Tekel'e geçti. Hatay lli Kuruluş Kanunu kabul edildi ve Antakya'nın il merkezi olacağı belirtildi (6) I Milli Eğıtım Şurası topîandı (12ı. Hatay'ın yönetimi Türk hükümet makamlanna devredildi (23). llköğretim süresı üç yıldan beş yıla gkanldı(25). AĞUSTOS: Adalet Bakanlığı ıdamlann kapab yerlerde yapıbnasına karar verdi (2|. Gazetelerin hükümetin genel pobükasıra zedeleyıci yayın yapmalan yasaklandı (10). Istanbul'da hava sâldınlanna karşı pasıf konınma denemesi yapıldı (19). EYLÜL: Almanya Polonya'ya saldırdı. tkinci Dunya Savaşı başladı (1). Benzin ve kömür ihracı ile Türk gemilennın yabana limanlara gitmesı yasaklandı (3). Her turlü yıyecek maddesının ıhraa yasakİandı (4). Güvenlik amaayla Istanbul'daki bütün müzeler kapatıldı (5). tlk tren Erzurum'a vardı (11). Ankara'da hava saldınlanna karşı pasif konınma denemesı yapıldı (18). Dikih'de deprem: 150 kişi öldü (22). Altın, gümüş ve platinden yapılmış sus eşyalannın ihracı yasaklandı. Tekirdağ Şarap Fabrikası açıldı (23). Ankara'da ilk karartma denemesi yapıldı (27). EKİM: Ankara Radyosu Fransızca yayına başladı (5). Ankara'da Türkiye Fransa lngiltere arasında 15 yı) süreli dayanışma anlaşması imzalandı: Almanya'ya krom ihracatı durdunıldu (19). Yeni TBMM binasının temeb atıkü (25). tstanbul'da, Atatürk Köprüsü trafiğe açıldı (29). KASIM: Erzıncan'da deprem oldu: 40.00 kişi öldü, 45.000 ev yıkıldı (26). Istanbul Berlm hava seferleri durduruldu(31) OC.AK: Türk Petrol Şırkeü kuruldu, Sovyetler'in Nefti Milli Şirkeu'nin depolan lesbm abndı (12). thraç mallanna "Türk Mah" kaydı veya " T M " damgası vurulması kararIaştınldı(l5). ŞUBAT: Deveb'de deprem: 40 kişi öldü (20). Ereğli çevresinde yaşayanlar için kömür madenlerinde çalışma zorunluluğu kondu (26). MART: 150 tonun üstündekı Türk gemilennın yabana limanlara girişı Ulaştırma Bakanı'nın ıznıne bağlandı (16). Bursa'da Gölbaşı Barajı açıldı (30). NtSAN: Köy Enstitüleri Kuruluş Kanunu kabul edildi. Erzıncan depreminde kurtarma çabşmalanna katılan mahkumlar affedildi (17). Raman'da 1.042 metre dennükte petrol bulundu (22). Basın Kanunu değişürildı, milU duygulan inaten ve tarihi yanbş yansıtan yayınlar yasaklandı. (29). MAYIS: Askeri Ceza Kanunu'nda yapılan bir değişiklikle sivıllenn asken mahkemelerde yargılanmasıyla ılgib usul meselelen saptandı (13). Gazetelerin sayfa sayılan sınırlandı. anaı ışletmelerde çalışanlann hafta tatib kaldınldı. Sümerbank fabrikalannda çabşan işcılerin fazla mesaı yapmalan kararlaşünldı (1^). Bazı vergıler yükseltildı, gebr vergisi yüzde 50 oranında (17). Olağanüstü durum ilan edildi (22). Fıyat Kontrol Encümenleri kurulması kararlaştınldı (31). HAZtRAN: ttalya. lngiltere ve Fransa'ya savaşaçtı (10). Bakanlar Kurulu savaşdışı kalma karan aldı. ttalya ile ticanilışkıler kesildı(12). TEMMUZ: Trakya'da yasak bölgeler yeniden düzenlendı. yabanalann Edırne'de sadece bir gece kalması kararlaşünldı (22). Turkıyedekıyabanalann 24saat içındeemmyet makamlanna bıldiriünesini öngören kanun kabul edildi (24). AĞUSTO& Ankara Hukuk Fakültesf nde oğrenim süresı 3 yıldan 4 yıla çıkanldı (7). tnönü'nün resmi basüı kağıt 1 lıraliklar Ingıltere'de bastınldı (30). EKİM: Istanbul'dakı Y'ahudiler Türkçe konuşmaya yemin ettiler(3). Ahnanya Romanya'yı işgal etti (7). Üçüncü Hüfus sayımı yapıldı (17.869.901) (20). ltalya, Arnavutluk ve Yunanistan'a saldırdı (28). Istanbul'da Kağıthane'de . yeni su ve elektrik tesisleri işletmeye acddı (29). KASEVt: SSCB. Bulgaristan'dan itibaren Boğazlar'ın da dahıl olduğu bir şeritte üsler kuruhnasını istedı (12). Büyük şehirlerde karartma yapıbnaya başlandı (15). Boğazlar çevresındeki altı ilde olağanüstü durum ilan edildi (20). Üreticılenn 500 kgın üstündekı tahılı Toprak Mahsulleri Ofısi'ne teslim etmelen zorunluluğu kondu (28). ARALK: Genel karartma uygulanmaya başlandı. Saatler bir saat ıleri alındı (1). Ulus dışındakı gazetelerin sayfa sayısı 6 olarak donduruldu (2). ŞUBAT: Ticaret Bakanlığı"nda laşe Müsteşarbğı kurulmasına karar verildi. Türk Petrol Şirkeü'nin adı Petrol Ofisi olarak değıştınldi. kiralar donduruldu (14). TürkBulgar saldınnazbk bildırisi yayımlandı. Bulganstan'ı ışgal eden Alman ordulan Türkıye sınınna yaklaştı (17). MART: Bulganstan Mihver Devletler'e kauldı (1). Hitler tnönü'ye mektup gönderdi (4). Türk Sovyet tarafsızlık ortak bildirisi yayunlandı (24). NİSAN: Hukuk BUimini Yayma Kurumu'nun adı Türk Hukuk Kurumu olarak değiştirildi (5). Basın, Istanbul halkını şehn terk etmeye çağırdı (10). Antakya ve tskenderun Elektrik Tesislennın milhleştirilmesi için kanun kabul edildi (28). MAYTS: Halk, lstanbuTu terk etmeye başladı (1). tngibzler Irak'ı işgal etti (9). Hitler Cumhurbaşkanı Inönü'ye ikinci mektubunu gönderdi (14). Almanya Gırit'e indirme yapü (20). HAZİRAN: 19411942 tahıl urününe TMO'ca el konması kararlaştınldı (9). Ankara'da Almanya ile saldırmazlık anlaşması imzalandı (18). Alman Rus savaşı başladı (22). Refah gemisi Akdeniz'de torpillenerek batınldı: 168 kişi öldü (23). TEMML'Z: Gazetelerin sayfa sayısı 4'e ındinldi (15). AĞUSTOS: Ekmeklik un için yatoız buğday kullanıbnası kararlaştınldı (5). tngiltere ve Sovyetler saldın karşısında Türkiye'nın korunacağı teminatmı verdi (10). EYLÜL: Van ve çevresinde deprem oldu: Erciş'te 194 kışı öldü (10). 31 ilde pamuk ürününün hükümete tesb'm zorunluluğu kondu (22). EKtM: Elazığ Havaalanı açıldı (8). Almanya ile 96.000. 000 lirahk bakır ve krom antlaşması yapddı (9). Yunanistan'a Kurtuluş vapumyla vardım malzemeleri gönderildi (13). KASIM: Erzıncan'da deprem oldu; 15 kişi öldü, 25 köy ve demiryolu hasar gördü (12). Yenice vapuru batınldı, 12 kişi boğuldu (18). Pasta ve benzeri maddelerin yapımı yasaklandı (24). ARALK: ABD. Turkiye'nin ödünç Verme ve Kiralama Kanunu'ndan yararlandınlmasına karar verdi (3). Japonya savaşa girdi. Türkiye tarafsızhğını tekrariadı (7). Romanya'dan kaçan 76 Yahudı gemıyle tstanbul'a geldi, yolcular karaya çıkanlmadı (15). Milli Konınma Kanunu rlaştınldı(!9). OCAK: Bismil Sinan Demiryolu işletmeye açıldı (1). Her ilde değişik uınhlerdc uyguİanmak üzere kişi başına günde 375 gr, ağır işçiye 750 gr ekmek veribnesi karneye bağlandı (13). Menç Köprüsü açıldı (19). Askerlik hızmeü üç yıla çıkanldı (21). ŞUBAT: Alman büyükelçisi Von Popen'e Ankara'da suikast yapılmak istendi (24). MART: Bir tngibz uçağı Milas'ı yanlışkkla bombaladı (15). 1930 KASIM: Serbest Cumhuriyet Fırkası kendisini feshetti (17). ARALK: Menemen'de şeriat ısteyen bir gnıp gericı, Kubilay'ı şehit ettı (23). OCAK: Menemen'de Mustafa Muğlalı başkanlığında özel askeri mahkeme kuruldu (1). ŞUBAT: Menemen Olayı sanıklanndan 28'i idam edildi (3). MART: Türk çocuklanran ilköğrenimlerini Türk okullanna yapması zorunluluğu kondu (23). Uluslararası ölçuler kabul edildi (26) NtSAN: Türk Ocaklan kapaüldı. haklan CHP'ye devredüdi (10). Türk Tanh Kurumu kuruldu (! 2). M4YIS: Mustafa Kemal üçüncü defa cumhurbaşkanı seçildı; Ismet Paşa yeni kabineyi kurdu (4). HAZÜUN: MudanyaBursa Demiryolu millileşurildi (1) TEMMUZ: Gümruk Muhafaza Genel Komutanhğı Kuruluş Kanunu kabul edildi (24). Yeni Basın Kanunu kabul edildi (25). OCAK: tlk Türkçe Kuran tstanbul'da Yerebatan Camiı'nde okundu (22). tlk Türkçe ezan tstanbul'da Fatih Camii'nde okundu (29). ŞUBAT: tlk Türkçe hutbe tstanbul'da Süleymaniye Camii'nde okundu (6). Halkevleri açıldı (19). MAYIS: Adana'da 34 isyana Kürt ıdama mahkum edildi (22). R\ZtRAN: Poüs Teşkilatı Kuruluş Kanunu kabul edildi (30). TEMMUZ: tstanbul yerine Constantınople adımn kullanılması yasaklandı (1). Afyon ticareti devlet tekeline ahndı; Devlet Sanayi Ofisi kuruldu (5).Türk Dil Kurumu kuruldu (12). Türkiye Milletler Cemiyeti'ne üye olarak gridi (18). ARALK: Dışişleri Bakanlığı'nda ilk kadın memur (Adile Ayda) çalışmağa başladı (10). NtSAN: AdanaFevzipaşa Demiryolu millileştirildi (27). MAYIS: SamsunÇarşamba Demiryolu millileştirildi (27). Üniversile Reformu Kanunu kabul edildi (31). RAZİRAN: Sanayi ve Maadin Bankası'nın adı Sümerbank olarak değişürildi (3). Yeni madetu para basılmasına ve Osmanlı sikketennin deprem oldu. 100'den fazla ölü (27). ARALK: Dıni kıyafetlerin ibadet yerleri ve ayinler dışında gıyilmesi yasaklandı (3). Türk kadınlanna milletvekilı seçme ve seçilme hakkı tanındı (5). Seçmen yaşı 18'den 22'ye çıkanldı (8). Atatürk soyadının aynen veya ön ve son eklerle değiştinlerek kullanılması kanunla yasaklandı (17). Tapu Kanunu kabul edildi (22). ŞUBAT: tzmir Havagazı Şirketi devletçe satın alındı (21). Fransız misyonerlerinin işlettiği baz okullar millileşünldi (26). MART: TBMM V. Dönetni başladı. Atatürk dörduncü defa cumhurbaşkanı seçildi. tsmet tnönü yeni kabineyi kurdu; ilk kadın milletvekilleri TBMM'ye girdi (1). MAYIS: Kars'm Digor ilçesinde deprem oldu. 73 kişi öldü (1). Türk Kuşu hizmete girdi. (3) Bayazıt ilinin adı Ağn olarak değaştirildı (4). Birinci Türk Basın Kongresi açıldı (25). Ulusal bayram günleri ve pazar gününün hafta tatili olması kabul edildi (27). HAZİRAN: ÜsküdarKadıköy tramvay şirketi millileştirildi (14). Türkiye Şeker Fabrikalan AŞ kuruldu (18). TEMMUZ: Aydın Demiryolu millileştirildi (1). AĞUSTOS: Doğu Demiryolu Ergani'ye vardı (5). EYLÜL: tstanbul Telefon Şirketi devletçe satın ahndı (1) EKİM: Türkiye Mason Localan tçişleri Bakanhğı'nca kapaüldı (10). Suriye'den 25 gün önce gelen bazı kışılerin Ataturk'e suikast hazırladığı ve olayla ilgili olarak miUetvekiü Ali Saip Ursavaş'm tutuklandıgı açıklandı (18). tkinci nüfus sayımı yapıldı (16 188 767) (20). Tanm Sauş ve Kredi Kooperaüfleri kuruldu (21). KASEVl: Mason Cemiyeti kendisini feshetti. mallan Halkevleri'ne bırakıldı (9). tnebolu gemisi tzmir açıklannda battı: 24 kişi öldü (12). Demiryolu Isparta'ya vardı (26). ARALK: Çoruh, Hakkari, Bitlis. BingöL Tunceh il oldu (25) OCAK: Yılbaşı ilk defa taül günü oldu (1). Dil ve Tarih Coğrafya Fakültesı açıldı (9). tkinci Beş Yılük Sanayi Planı'nın esaslan kabul edildi (20). ŞUBAT: Osmanlı banknotlan tedavülden kaldınldı (1). HAZtRAN: lş Kanunu kabul edildi (8). thracatçı birliklen kuruldu (9). Van Gölü Vapur lşletmesi Kanunu kabul edildi. Liman işlerinin devletçe yürütülmesı kabul edildi (10). Erganı Bakır Made