Katalog

V>J| J »4 9 "Keşmir Mafyası" olarak anılnıaya başlayan danışmanlar grubunu bir kenara ıtınişti. Gandi artık çevresındckılcrdea tek bir şey bekliyirdu: Kendisine tam bir bağlılık ve sadakat. Bu tutumu parti içinde birçok taraftar yıtirmesine yol açtı. örneğin Genç Türkler diye anılan ve Gandi'yi muhafazakârlara karşı desteklemiş olan radikal grup, Başbakan'a karşı muhalel'etle birleşip onu devirmeye karar verdi. Ama Gandi çabuk davranıp, muhalefet harekete gcçmeden, Haziran 1975'te Cumhurbaşkam'na olağanüstü durum ilan ettirdi. Muhalefeti ülke istikrarını bozmakla ve hatta silahlı kuvvetleri kundaklamakla suçladı. Her ne kadar önemlıyse de, burada "olağanüstü durum" rejimi konusuna avrıntılı olarak girmemize olanak yok. Bayan Gannun büyük bir yanılgı olduğu anlaşıldı; çünkü "olağanüstü durum" döneminin otokratik ve antidemokratik uygulamalarına tepki gosteren seçmenler Janata partiler koalisyonunu iktidara getirdiler. Ne var ki birbiriyle çelişen güçlerden oluşan bu koalisyon, tumüyle yetersiz kaldı ve zamanının çoğunu hukUmet içi didişmelerle tükctti. Bu sürekli didişmenin yol açtığı erken seçimleri yeniden Bayan Gandi kazandı. Seçimlerden kısa bir süre sonra, Yeni Delhi uzerinde kendi uçağıyla tehlikeli bir şekilde uçan Sancay Gandi, düşerek öldü. Bu olay, ağabeyi Raciv'i siyaset sahnesine çekerken, aile içinde bölünmeye neden oldu. Çünkü Sancay'ın dul eşi kendisini kocasının politik mirasçısı sayıyordu. Bu gelişmeler Hindistan'da bugün gözlediğimiz karışıklığı açıklamaya nasıl yardımcı olabilir? Bu karışıklığın en önemli nedeni, Bayan Gandi'nin, herhangi bir siyasal ilke ya da programa değil, Gandi ailesine sadakatle bağlı bir siyasal güç yaratma girişimidir. Bayan Gandi, bütün eyaletlerde böyle bir güç yaratmaya çalışmış, bunun için mevcut siyasal temelini dağıtarak, en fırsatçı ve en yoz unsurları arkasında toplamıştır. Pencap'ta olup bitenler buna örnektir. Pencap, Hindistan yönetiminin dil esasına dayalı devletler kurma politikasındaki tek hatadır. Diğer topluluklar gibi Sihler dc Pencapça'nın resmi dil olacağı ayrı bir devlet istediler. Bu dinsel değil, ulusal bir talepti, çünkü Pencapça hem Hindular hem de Pakistan Pencabı'ndaki Muslumanlar tarafından konuşulan dildir. Ne var ki, Pencaplı Hindular siyasal nedenlerle Pencapça'nın değil Hindî'nin anadilleri olduğunu ve Pencapçayı resmi dil kabul eden bir eyalet istemediklerini öne sürdüler. Sihlerin mücadeleleri devam etti ve sonunda Pencap iki eyalete ayrıldı: "Ulusal" dil olarak Pencapçayı kabul eden Pencap ve resmi dili Hindî olan Haryana. Bu bölünmc iş olanaklarını azaltarak kentli yoksul Sihlerin ekonomik durumunu kötüleştirmiştir. Kongre (I) yerine Sih partisi Akali Dal'ı destekleyenler de bu tabakalardır. Gerek Sih, gerekse Hindu kökenli /engin köylüler ise Kongre (I) Partisi'ni desteklemekteler; çunku refahlarının devamı ucuz su ve gübreye bağlı, ayrıca ürünleri için Pencap'ın boyutlarını aşan ulke çapında ve uluslararası pazarlara ihtiyaçları var. Siyaset '84'te de belirtildiği gibi, onlar için esas konular, su ve elektriktir. Sihliğin anayasada bağımsız bir dın olarak tanınması onlan pek ilgilendirmemektedir. Zira Sihlik bütün Hindistan'da ve dünyada zaten bu statüye sahiptir. Sihler ayrı bir din devleti, (Kalistan değil) Halistan, kurulmasını da istıyor değillerdir. Çünkü bu, eyaletin ekonomik potansiyelini sınırlayabilecektir. Ilımlı ve akılcı Akali Dal, Pencap'ta Kongre (I) Partisi'ne karşı bir tehdit oluşturunca, gizli istihbarat örgütleri, olmayacak taleplerde bulunan ve bütün hareketin saygınlığını sarsan aşırı ve fanatik lider Bindranvale'yi ortaya çıkardılar. Ne var ki, Bayan Gandi, Bindranvale'nin kontrolden çıkacağını ve durumun Altın Tapınak'taki kanlı olayla sonuçlanacağını kestiremedi. Bindranvale hiçbir zaman bir "Pencap Humeynisi" değildi. Zengin köylülerden değil, yalnızca yoksul ve küçük burjuva Sihlerden destek görüyordu. Dolayısıyla birleşik bir Sih hareketi söz konusu değildi ve Kongre (I)'nin çevirdiği entrikalar olmasaydı, kanlı olaylar önlenebilirdi. Dolayısıyla bugün Hindistan'ın temel sorunlanndan biri, Bayan Gandi'nin muttefiki de olsa kendi dcnetimi dışına çıkan eyalet hükümetlerine tahammül edemeyişidir. Milli liderin oğlu Faruk Abdullah'ın başbakan seçildiği Keşmir eyaletinde durum budur. Güçlü yerel desteğe sahıp bir politikacıyla birlikte çalışmaya razı olan Bayan Gandi, oradaki taraftarları aracılığıyla karışıklık çıkartarak eyaleti istikrarsızlığa sürüklemiştir. Ardından merkezi hükümet, anayasının verdiği yetkiyle müdahale ederek, kanun ve duzeni koruyamadığı gerekçesiyle devlet yonetimini devirmiştir. Aynı oyun, ilk kez 1950'Ierin sonlarında, Kerala'daki komünist eyalet yörıetimine karşı oynanmıştı. Kerala'daki yönetim adil bir seçımle işbaşına gelen ilk komünist yönetimdi. Ne var ki, bu oyun geri tepmektedir. Çünku bu yöntemle devrilen yönetimler, yapılan ilk seçimleri kazanarak yeniden iktidara gelmekiedir. Bu Kerala'da böyle olduğu gibi, Keşmir'de de muhtemelen boyle olacaktır. Bu nokta bizi Siyaset '84'ün ortaya attığı başka bir konuya, Hindularla Müslümanlar arasındaki "eski düşmanlık" konusuna getiriyor. Bu "eski duşmanlığın" aslında bir efsane olduğunu göstermeye burada olanak yok. Ancak 1947'den bu yana meydana gelen bütün HinduMuslüman çatışmalarının ya merkezi hükümetin ya da eyalet yönetimlerinin işine geldiği zamanlarda patlak vermiş olduğunu kesinlikle ifade edebilıriz. Ekonomik etken giderek daha önemli bir rol oynamaya başlamıştır. Cemaatler arası şiddet hareketleri ile ilgili araştırmalar, şiddet eylemlerinin amacının, Hindulara iş olanakları açmak için, dokumacılar, halıcılar, v.b. Müslüman meslek gruplarına zarar vermek olduğunu gösteriyor. Maharaştra'da HinduMüslüman çatışması da, bu etkenle açıklanabilir. lndira Gandi'nin yakın adamı Abdurrahman Antulay, yolsuzluklar nedeniyle yargılanırken, eyaletin istikrarsızlığa suruklenmesi de açıklayıcı bir etken olabilirBayan Gandi'nin sorunu, eyalet düzeyinde kendisini destekleyen politikacıların halkın sevmediği yoz unsurlar oluşudur. Onlar için politika çabuk zengin olmanın bir yoludur. Ama seçmenlerin bunu anlaması fa/la zaman gerektirmiyor. Buna en iyi örnek, yukarıda sözünü ettiğimiz, yakın zamana kadar yönettiği eyalette şimdi yolsuzluk gerekçesiyle yargılanmakta olan Maharaştra Başbakanı Ahtulay'dır. Bu durumlarda halkın tepkisi, kim olursa olsun, Bayan Gandi'nin desteklediği adayın karşısına çıkanı seçmek oluyor. Andra Pradeş'te ünlü film yıldı«ı N.Rama Roa bu şekilde seçilmiş; hemen ardından Bayan Gandi tarafından devrilmiştir. Hukuk devletıne son verdiği 1975'teki "olağanüstü durum" rejimindcn bu yana lndira Gandi, Nehru ailesine sadakate dayalı yeni bir siyasal yapı oluşturmaya çalışıyor. Bu, Kongre (I) Partisi'nin gerçek bir ulusal parti olma niteliğini yitirmesine yol açmıstır. Buna tepki olarak, butün eyaletlerde tndira Gandi'nin politikalarına kar>ı çıkan yerel partiler doğmuştur. Bu gelişmeye, Hindistan'ın birliğini tehdit eden bir nitelik yüklemek yanlıştır. Aksine, 1947'den bu yana merkezi hükümetin yukarıdan sağladığı birlik, Hindî konuşan kuzeyin egemenliğine hı/met etmiştir. Şimdi birlik, eşitlerin birliği; aşağıdan, eyaletlerden desteklenen bir birlik temeline oturmakta. Bu yılın başında, aralarında Keşmir, Madras, Andra, Batı Bengal'in de bulunduğu, birbirinden çok a>rı özelliklcrı olan sekiz eyaletin başbakanlaıı buluşarak lndira Gandi'nin istikrarsızlık yaratma stratejisiyle nasıl başedebileceklerını gftrüştüler. O tarihten sonra Bayan Gandi, Keşmir ve Andra Pradeş eyalet hükümetlerini devirdi. Buna karşı, Yeni Delhi'de bile bir milyondan fazla insanın merkezi yönetim aleyhine gösterilere katıldığı yoğun bir tepki sürmekte. Bu tepki, "Hindistan mozaiğinin sıvalarım" eritmekten çok, muhalefeti, Bayan Gandi'nin dar görüşlü, kısıtlı ve yoz yönctiminc karşı daha cıddi bir biçimdc akcrnatıl araınaya zorlayabilir. Hindistan'daki son »elişmelere, ülkenin ligini tehdit eden bir telik yüklemek yanlış ur. Aksine, 1947'den bu yana merkezi ükümetin yukarıdan ığladığı birlik şimdi, eşitlerin birliği, şağıdan eyaletlerden esteklenen bir birlik emeline oturmakta. distan'ın ünlii fotoğraf sanatçm Raghu Kai'ın objvktifirulen. Rai'ın diğerfotoğraflurı sayfamızda. ı şirketleri ile bankaları millileştirdi ve ksulluğa son" sloganını benimsedi. Bu ika sonucunda Kongre Partisi Kongre iıt) ve Kongre (lndira) olarak ikiye böü. ıkistan içsavaşı (197172) ve Bangladeş':urulmasıyla sonuçlanan Hindistanstan savaşından sonra tndira Gandi ikını garantilemişti. 1972 seçimlerinde ezir zafer kazandı ve programını uygulalecek güçte görünüyordu. Ancak uygu\\ politikalar, vaat ettiğr sol radikal çizı çok, sağ radikal çizgiye yakındı. Builk somut işareti, Gandi hUkümetinin 'te demiryolu işçileri grevini gaddar bir de bastırması oldu. tktidar, Gandi'nin u döndürmüştü. Hindistan'ı yalnız kenıin kurtarabileceğine inanıyordu. Eleş/e öğütlere tahammülu kalmamıştı ve di ve kUçük oğlu Sancay Gandi'nin bu dönemde, partileri için yepyeni bir siyasal temel yaratmaya giriştiklerini belirtmekle yetinelim. Bu amaçla, 40 yaşın altındaki kuşağı seferber etmeye ve örgütlemeye başladılar. Aranan en önemli nitelik yine "anaoğul" liderliğinesadakatti. Bu tutumun Hindistan politikası bakımından vargılan açıktı: Deney başan kazamrsa, yaşlı politikacılar ve eski politik güçler tasfiye edilip, yerlerine sözde Bayan Gandi'ye karşı sorumlu yeni kadrolar geçecekti. Böylece siyasal önderlik Sancay Gandi ve onun seçtiği kimselerin elinde toplanacaktı. Bu, dcmokrasi açısından sağlıklı bir gelişme sayılamazdı. Ne var ki deney sonuçlandınlamadı, zira Bayan Gandi populerliğini koruduğuna inandığı bir sırada, erken seçinılere giderek iktidannı meşrulaştıracağını ummuştu. Bu FEROZ AHMAD ABD'nın Boston kentindekı Massachusetts Üniversitesi'nde Tarih Profesörü olan Feroz Ahmad, Hindistan doğumludur. Bir Turkiye yakın tunhı uzmanı olan Fc roz Ahırıad'ın çalışmatarı arasında Ittihat ve Terakki (1971), Tıırkiye'de Çok Partili Siyasi llayatın Kronolojisi (1976) ile fngılızce Turkiye'de Demokrasi Oeneyi: 19501975 (1978) adlı kitpaları var.