Katalog

Sİ V ASET 84 Amerika'da başkanlık seçimlerine iki ay kaldı Fil ıııi ağır, eşek ıııi? Cumhuriyetçilerin amblemi til, udayları Reagan. Demokratlurın amblemi eşek, adayları Mondale. Kamuoyu yoklamaları, Cumhuriyetçilerin yuzde 14'luk bir jarkla onde olduklarını gosterıyor. Amcı seçımlere daha ıki av var. Prof. NERMtN A B A D A N U N A T enver Amerıkan basınının deyımı DKdnıuovu yoklamalarının sonuçlarına "taç givme lorcnı" başdrı ıle sona cr dı dın Başkan Yardımcısı adayı göstermcsı, Cumhunyetçı seçım danışmanlarını harekete geçırdı Nıtekım, Dallas kongresındekı önemlı konuşmalardan üçü kadınlar tara fından yapıldı Ilk gun Georgetovvn Ünıversıtesı'nın eskı uluslararası ılışkıler ho calarından, halen ABD'nın Bırleşmış Mıl letler nezdındekı BüyUkelçısı J. Kirkpatrick, Amerıkan dış polıtıkasının neden yayılmacı olma zorunda olduğunu bır öğretmen havası ıçınde anlattı Bu "şahln" yanlısı kadın polıtıkacıyı dınlerken, kadınldnn sıyasete önder olarak katılması ıle barışın daha sağlam temellere oturacağı varsayımının geçersızhğıne olan ınancım arttı Bıldığım "sava$sever"lere "İndira Gandı ve (îolda Meier'dcn sonra anlaşılan Kırk Patrıck'ı de katmak gcreketek Her ne kadar Reagan'ın yenıden seçıle ceğıne kesın gözüyle bakılıyorsa da seçım lerden hemen sonra Reagan bır "Larae Duck Aksak ordek" sayılacak Bu terımden kasıt, Reagan'ın Anayasa gereğı bır ke7 daha seçılememesı ve ılerısını fazla et kılemeyeceğı Dolayısıyla Dallas'ta kapaU kapılar arkasında çeşıtlı hesaplar yürütuldü Kıdemlı TV yorumcusu \Valter göre 73 yaşındakı başkan yüzde 14'lük bır farkla ıkıncı dönemıne gırmek üzere Dallas kongresıne katılanlar, ezıu bır çoğuıı lukla kendısını ve yardımcm Bush'u tekrar aday seçtıler Topu topu ıkı oy, J. Kirkpatricîc'e, bır oy da Kemp'e çıktı Tek aykırı beyan ıse Başkan Reagan'ın öz kızı 40 yaşındakı Mavreen'den geldı Kadın haklan konusu yeralmadığı ıçın parlı programıni onaylamayan tok sö?lü tombul delegeye göre partı fazlasıyla sağa kaymıştı Burada bır durum tesbıtı gerekıyor Seçımlere, sosyalıst ve komunıstlerle bırlıkte bır düzıneyı aşkın partı gırdığı halde, ık tıdar mücadelesı 150 yıldan berı Demokrat ve Cumhurıyetçı Partı arasında gecer Conkrile'e göre çap olarak küçük sayılan aşırı muhafazakâr Reaganist'lerden başka Cumhurıyetçıler ıkı kamp halınde toplanıyor Kendılerını "dımlı" olarak tanıtan ıkı gruptan bırı "Cumhuriyetçi KuturisC'lcr, dığerı "Cumhuriyelçi Halkçı'Mar Dallas'takı kongrenın ılk üç gunü oldukça sakın geçtı Uzmanlar, TV seyırcılerınden ancak yuzde 13 kadarının konuşmaları ızledıklerını bıldırdıler tlk dalgalanma, Reagan'ın Teksas'a gelıp kendısıne ayrılan otele yerleşmesı ıle oldu O gece Başkan Yardımcısı Bush'un konuşmasından sonra eskı Başkan adaylarından Barry Goldwater Demokratları ağır bıçımde suçlayan konuşmasını yaptı. Ve son derece şık, zarıf, mücevherlerı ve beyaz ıpek elbısesı ıle tüm bakışları üzennde toplayan Nancy Reagan eskı bır fılm artıstının bılgılı edaları ıle delegelerden destek ısteymce bınlerce pankart ve bayrak dalgalanmaya başladı Ama kongrenın en heyecanh anı, tabıı kı Reagan'ın kürsüye gelıp adaylığı kabul konuşmasıydT Hıçbır ak telın gözukmedığı gür saçları, kendınden emın, güven verıcı havası ıle 73 yaşındakı Reagan, kuşkusuz çok fotojenık bır lıder Konuşmacıların daha tyı görünmelen ıçın kürsünün arkasına yerleştırılen dev ekranda gerçek bır ulusal önder görüntüsü verıyordu Reagan atmosferı hazırlamak ıçın söz almadan önce 4S0 bın dolara mal edılen ve kendısının başrolü oynadığı bır propaganda fılmı gösterttı Gerek fılmde, gerekse TV ekranında hıç "Ahlakî Çoğunluk" Amerıkalı sıyaset bılımcılerı Demokrat Partıyı sokaktakı "kuçuk adam"ın, ezılen horlananın, zencılerın, kadınların ve bu tür önemlı azınlıkların partısı olarak belırlıyorlar Demokratlann amblemi eşek Buna karşılık Cumhunyetçı Partı kendını lıberalızmın, özel teşebbüsün, büyük servet sahıplerının koruyucusu sayıyor Bu partının resmı amblemi fıl Sıyaset sosyolojısı kı tapları, Cumhunyetçı Partıye oy verenlerı, genelhkle AngloSakson kökenlı, tutucu ve dındar katmanlar olarak belırlemekte Kendını "GOPLski Buyuk Parti" oldrak nıteleyen partının yönetıcılerı, muhafazakâr olduklarını yoğun bır bıçımde vurgulamaktan gen kalmıyorlar Cumhurıyetçıler, rakıplerı olan Demokratları etnık grupları fazlası ıle korudukları ıçın kınıyor lar Nıtekım, "Platform" denılen 78 sayf lık programlarında hıçbır etnık gruptan so zedılmıyor Cumhurıyetvıler, asıl tabanla rının fazla gcnış olmasınd karşın genelhkle ahiak ve dıne dayah sloganlarla gelıştırılen genış bır seçmen koalısyonundan yararlanıyorlar Nıtekım Ronald Reagan'ın 1980'dekı zaferı, uzmanlar ancak "Ahlaki çogunlukmoral majorily" dıye adlandırılan çeşıtlı dınsel örgutlerın desteğı ıle açıklanabılmıştı kımse yardımcılarının basına verdıklerı bılgıye göre bır ışıtme aletı taşıdığını ve za man zaman kendı deyımı ıle "can sıkıcı"kabıne toplantılarında hafıf bır şckerleme yaptığını fark edemıyordu elbette Reagan konuşmasında son dört yılda ekonomık alanda ve enflasyona karşı sa vaşta elde ettığı büyuk başarılardan övgü ıle söz ettı, Amerıkan vatandaşlarının ku lağına çok hoş gelen bır vaadı yıneledı "Aile butçenızi ufaltacagımıza, federal butçeyi daha da kuçulteccğiı". Uzmanla rın belırttıklerıne göre partı programında yer alan yenı vergı ındırımı gerçekleşırsc Amerıkan hükümetının gehrınden 16 mıl yon dolar daha eksılecek Reagan'a göre Demokratlar bır sefalet tablosu çızmekte, bırey yerıne sadece belırlı gruplara hıtap etmekte, gençlığe kötumserlıkten başka bır vaatte bulunmr maktaydı Buna karşılık kcndı partısı, Amerıka'yı yenıden eskı ıtıbarlı yerıne kavuşturmuş, dünyaya ıse barışı getırmıştı Dış polıtıkadan sözederken Lübnan'ı es geçıp sadece Grenada çıkarmasından övıinçle bahsettı Konuşmasının sonunda yalnızca Cumhurıyetçılere değıl, "dogru yol"u bulacağına "guven duyduğu" Demokratla ra da hıup cdcrck "84 M'i.ıınlerını bulcr ve sizler kazanacaksınız," dedı Evet, ıkı partı kongrelennı noktdladılar, adaylarını seçtıler Seçım kampanyası, 3 eylülde başladı tbre, belırgın şekılde Cumhurıyetçılerden yana görünmekte Reagan'dan "Geri Çağnlabilir Atom Füzeleri" Üzerine ABD'h gazetea Philip Geyelın, Guardıan IVeekly'de (26 8 1984) vaymlanan bır yaztsında ılgınç bır soruyu, ABD Baikanı'nın ulkesını yönettneye ehıl olup olmudığı sorusunu tartışıyor Ve bu soruyu gundeme getıren olaylardan bırını şöyle aklarıyor Geçtığımız şubat ayında basın uyelcrıyle bırlıkte yaptığı bır sa bah kdhvdltısı sııasında Başkan Reagan'a Avrupa'dakı fuzeler ve stratejık sılahlarla ılgılı göruş melerın neden bırleştırılmedığı soruldu Başkan, "Stralejik silahlarla ilgili goruşmelerın istikrarı en çok tehdıl eden silahları... yani dugmeve basıldıktan varım saal sunra dıınyayı havaya uçuran ve dugmeye bir ke/ hasıldı mı, gen çevrilmesi mumkun olmayan sılahları konu aldıgını" söyledı Bu ana kadâr bır sorun yoktu Ancak Başkan Re agan konuşmasını sürdurerek, "Denizaltdardan atılan fuzelerin islikrarı daha az (ehdit ettiği goruşundeyiz " çünkl) "bu fuzeler... geri çevrilebilir" dedı "Dinle sıyaset arasındaki zorunlu ilişki" Üzerine Ronald Reagan, kasım ayında \apılacdk seçımler ı«,ın Cumhu rıyetçı Partı başkan addvlığına se(,ıldığı sabah, TIMt dergısının ıtadcsıylc, bır "kahvallı dııasına" katıldı Aralarında (,ok sa>ıda dın adamının da bulunduğu 17 bın dını butün Hırıstıyan onun de yaptığı konuşmada, gonullu olmak koşuluyla okullarda clua edılmesını serbest bırakacak bır anayasa değışıklığı önerısıne kaı şı çıkanlara çok sert bır şekılde çatarak, orada bulunanların büyük bır hayrdiılığını kazandı Reagan'a göre söz konusu ana yasa değışıklığının bugtıne kadar yapılamayaşının nedenı, önerıyı "hoşgoru" ddına engellcyenleı dı Başkan, "derçek ulan, bu kimselerin dine lahammulu olnıayışı değil midır.1" dıye sordu Ve yanıtladı "Bu kimseler dinin hayatımı/dakı onemli jerıne kabul elmeye yanaşmıyorlar." Daha sonra da okullarda dua edıl mesı sorunıınıın sınırlarını haylı aşan başka bır ıddıa ortaya attı "Dinle, politika arasında /orunlıı bir ilişki vardır ve bu ılışkı her /aman Amerikalıların jararına işlemlştir." 88 için savaş Reagan'a ıkıncı defa seçılmesı ıçın oy vermeyeceğını bıkhrmış olan tek kadın de legenın dışında herkes Reagan Bush ıkılısını ıkınrı bır dönem ıçın aday göstereceklerı konusunda ıttıfak halınde Bu ne denle Dallas'ta kavga 1984 ıtın değıl, 1988 ıçın yapılmakta Tek heyecanh husus, Reagan'ın öz kızı, delege Mavreen Reagan'ın partı programına yüksek sesle karşı çık mış olması Kongrcnın son gunlerınde delegeler "Kemp '88", "Dolc ve Dole '88" tarzında sloganlarla süslü pankart ve ığnelerle dolaşıyorlardı Sonuncu ıkıhden bırı senato uyesı, dığerı, yanı kadın olanı, Reagan'ın kabınesıne seçtığı üç kadın bakandan bı rı ABD'de sıyası partıler bırbırınden önemlı ölçüde etkılenmekte Demokratlann Ferraro'nun kışilığınde ılk defa bır ka RAHAT UYU KAPTAN YOLCULAR VE MURETTEBAT UYANIK' Karadan, havadan veya denızaltından atılan nükleer lüzelerın geri vevrılmesı elbette kı söz konusu olamazdı Başkanın dı lının surçtüğünü ya da bu ga/etecılerın kulaklarımıza ınanmadığımızı duşuıubılırsınız Ne var kı, Beyaz Saray'ın toplantıdan sonra dağıttığı konuşmanın ya/ılı metnını gördukten sonra ve üstelık, araştırıp Reagan'ın mayıs 1982'de yaptığı bır basın toplantısında da "Gemi ya da denizaltılarda taşınan nukleer silahların... yolu degiştirilebilir; geri çagrılabilirler" dedığını öğrenınce, ınanmak zorundaydık Bunun üzerine konuyu, nükleer sılahların sınırlandırılması görılşmelerıne katılan uzmanlar dan bınne açtım O da, söz konusu tutanakları getırtıp okuya na kadar söyledıklerıme ınana madı Şımdı, Başkan'ın danış manları arasında, onun denızden göndenlen nükleer sılahların geri çevrılemeyeceğını bılmedığının farkında olan bır uzmanın bulunduğunu bılmenız sızı ne kadar rahatlatır, bılemem