Katalog

16 SİYASET 84 lo'yu tutuklamada izlediği yöntem, gclmiş geçmiş tüm askeri ve sivil idarelerin yergi dolu bakışları altında sergilendi. Otelo'nun avukatı Romeu Francesse şöyle diyor: "Olelo'nun davası C'eza Yasusı'nın 291. maddesine göre nellştiriliyor. Bu yasaya göre de bir kalliamın ya da cinayetin sonucu tutuklanan kişi hakkında ipuçları gerekmekte. Bir kerr, müvekkilimin bu yasayla yargılanma.sı en kolusu. Üslelik hâkim, müvekkilimin davasıyla ilgili en ufak bir ipucu dalıi bulabilmiş değil." Otelo'nun avukatı şu sıralar, kanuni Süre olarak belirlenen 90 günden önce Otelo'nun hapisten çıkarılması ve davanın düşmesi talebiylc bir dilekçe verdi. Polisiye düzeyde, Cmniyet Genel Müdürlüğü'nün bir danışmanı şunları söylemekten kaçınmıyor: "Giivcnilir kaynaklardan aldıgım bilgiye göre, adli polis Otelo'nun lutuklanmasını istemiyordu. Nedeni açık. Klde yelerli delil yok. Üstelik polis teşkilatımız, hapse giren 42 kişinin FP 25'in çekirdegini oluşturmadığını gayet iyi biliyor." Carvalho somında hapse de gîrtli... 25 Nisanlılar arasındaki dayanışma 15 gündür yeniden kurulmuş durumda. Bu beklenmedik dayanışma, ne Sosyalistlerle Sosyal Demokratların koalisyonundan çıkan hüküınetin politikasına ne de Başbakan Vfario Soares'in ne pahasına olursa olsun AET'ye katıüna girişimlerine karşı. Hükünıetitı, devrimcilerin gözleri önünde Otelo Saraiva rît Carvalho'yu hapsetmeye cesaret etmesinden sonra gerçekleşti bu dayanışma. Gazetelerin manşetlerinde günlük bir ya7i dizisi gibi gelişen bu hem politik hem de polisiye olay, haber vc karşı haber olarak nitelendirebileceğimiz bir bilgi aktarımının ritminde sürekli gelişiyor. Tartışmalar, her dakika eklenen bir yeni haberle canlanıyor. Portekiz siyasi yaşantısının başrol oyunculanysa, olaya adalet organlarının el koymaları nedeniyle, hiçbir açıklamada bulunmııyorlar. Ancak, geçenlcrdc Cumhurbaşkanı danışmanı yüksek rütbeli bir asker şunları söylemekten kaçınmadı: "Hükümel halırı sayılır bir riskt göze almışlır. Gelcreği pamuk ipliğine haglı. Bu ip de, Otelo'nun tutuklanması olayıdır." Ancak Otela gerçekten suçlu mu? Portekiz Devrimi'nin kahramanı, 25 Nisan Halk Kuvvetleri (FP 25) "terörisl hareketine" bağlı oldukları iddia edilcn 42 kişinin tutuklanması olayından sonra, 19 haziranda içeri girdi. Bundan üç yıl önce "kasadaki muhsulun toplanması" için bazı banka ve işlelme sahiplerinin "yok edümeleri" amaeıyla yaptıgı saldırılarla tanınan bu örgütün hareket biçimleri karşısında korkmaya başlayan hükümet, bir yıldır soğuk terler döküyordu. Ancak haziran ayında karşı harekeie gecmeye karar verdiği tahmin edilnıiyordu. Tutuklanıaların hazırlıklarından haberdar edilen Hükümet Başkanı Mario Soares, resmi ziyaret için Kore ve Japonya'ya doğru havalandı. Ama o sırada, kısa bir süre önce uzun bir görüşme yaptığı arkadaşı Otelo'nun şüpheliler listesinde yer aldığmdan Soares'in haberi olnıadığı iddia ediliyor. 19 haziranda krizle ilgili yüksek rütbelilerden biri, Sosyal Demokrat Parti'nin iki üyesi ve Sosyalist Parti'nin iki yaııdaşı olan Adalet Bakanı ve yardımcısıııın da katılımıyla, aralarında 25 Nisan 1974 askeri operasyonu kumandanının da bulunduğu kişilerin tutuklandığı operasyonu yönetti. Haber Japonya'ya ulaştırıldığında Başbakan, belki de yanındaki gazetecilerin etkisiyle, "üzüntülerini" belirtti. Daha sonra Iizbon'a döndüğünde her türlü açık tavırdan uzak durmaya özen gösterdi. 27 haziranda Fransa Cumhurbaşkanı François Mitterrand'ı kabulü sırasında, Portekiz'de siyasi güçlerin adli makamların işlerinc karışmadığını söyledi. Bu sessiz tavır, her tarafta bir "iliraf" olarak yorumlandı. Portekiz siyasi yaşaınının bir gözlemcisi şöyle diyor: "Mario Soares tuzağa düşürüldü. Tcrörizme ancak kendilerinin son verebileceklerini ispatlamak isteyen Sosyal Demokrat Partililer, hesaplaşmak için bu fırsattan yararlandılar. Sonra da iilkede yaygın olan 'askeri Lizbon siyasi ve entellektüel çevreleP ortekizliler, uyanın, çıldırdılar!" rinde bir çalkalanma göze çarptı. "Eski" Portekiz Hükümeti'nin tehlikeli güç gösterisi 1974 Devrimi'nin popüler ismi Otelo Carvalho'nun tutuklanması yankılannı sürdürüyor. Halk arasında genel kanı: "Otelo suçsuz." Tutuklama operasyonunun sonunda gerı dönüp hükümetin başını yaracak bir bumeranga dönüşmesi ihtimal dışı değil. Lizbon'dakilerse bu olaya tamı tamına uyan bir açıklama getiriyorlar: Mario Soares'in başkanlığındaki hükümet, müthiş bir hızla tırmanan terörizm karşısında koıkuya kapılarak, buna bir nokta koynıak istedi. Ilk olarak 42 teröristi tutuklayarak işaret verdi. Hesaplarına göre bu tutuklamalar FP 25"i sindirecek, onlar da polise çok daha geniş haklar tanıyan bir antiterör yasa tasarısının Mecliste onaylannıasını isteyeceklerdi. Ne var ki Otelo'nun kilit altına girmesi, operasyonun politik aınacını saptırmış oldu. Lizbon'daki kimi söylentilere göre de, davayı yöneten hâkim Otelo'nun eski arkadaşlarından ve devrimin danışmanlarından birisi. Tabii bu durumda da, arkadaşını tutuklama kararının aldırılması Soares'e bir eksi puan verilmesine neden oldu. Bir subay şöyle diyor: "Arlık hükümet için kesinlikle bir tek cıkar yol kaldı. Otelo'nun suçunu ispatlamak. Eğer Otelo serbest bırakılsaydı hükümet böyle bir yanlışı içine sindirmek zorunda kalmayacaktı. Şimdiki gibi bir durumdaysa her şey yapılabilir, tahkikatı geçerli kılacak gerekli delillerin yaralılması bile." Başbakanın çevresinde, ilk anın suskunluğu yerini sıkı bir "neden bulma oyunu''na bıraktı. Başbakanın yakın danışmanlarından biri şöyle diyor: "Birincisi, konu üzerinde çalışmak yargı orgaıılarına düşcr. tlk sorgulaıııa bir neden olarak gösterilmeyc çalışılaınaz. Ikincisi, ne yazık ki Otelo'nun gerçekten de suçlu olduğuna kesinlikle inanıyoruz. İlçüncüsü, halk antilerörist girişimimizi memnunlukla karşıladı. Hiçbir zaman kararlarımı/dan dönmeyeceğiz." Sanırız oyunun odak noktası burada. Kimi önemli parti içi sorunları (Sosyalist Parti'nin göbeğinde derin çatlamaya neden olabilecek bir başkanlık partisi olduğu göze çarpıyor). Mario Soares, geri dönemeyeceği bir yola girmiş durumda. Ancak, ortaya atılan bumerang, geri dönüp Soares'in yüzünü de dağıtabilir. 1974'ün kahramanı Carvalho. Şimdi hapiste. bakış acısı'ndan, Sosyalist Parti'yi zor dtıruma soktular." Aslında Lizbon'da kimse, Otelo'nun gerçekten suçlu olduğuna inanmıyor. Devrimin en kızgın zanıanlarında bile, tüm askeri güçlerin emrine amade olmasına rağmen her türlü kanlı girişimden uzak durmayı başaran, uzaktan bilc olsa, "politik tavır" görünümüne sokulan katliamlara karışacağına inanılması gerçekten güç. Otelo'nun lOyıllık bir arkadaşı, "Banka soygunlarına göz mıi yummuş? Ah? Ktşke..." diyor. COPCON eski şefinin tutuklanması ayrıca inandırıcı verilere dayanmıyor. Politik düzeyde Otelo de Carvalho, Cumhurbaşkanlığına ilk adaylığını koyduğu zaman, 1976 yılında kurulmuş Halk Birliği Cephesi'nin (FUB) üyelik listelerinde gözüküyor, ancak hiçbir terörist girişiminde adı geçmiyor. Portekiz ordusundan yüksek rütbeli bir subay, "Eski FUP'lilerin güniinuızde FP 25'lilerle birleştikleri düşünülebilir. Ancak Otelo'nun teröriznıe bulaşmadığı biliniyor" dedi. Hukuki düzeyde, izlcnen kovuşturma, dalgalanmaların iyi kontrol edilemediğini vurguluyor. Genel anlamda, ordunun Ote