Katalog

3T84 9 ler yapılacak Seçımlere altı partı katılacak 1952 devrımıne düşmanhğı bılınen Yenı Vafd Partısı 1952 öncesının bdkaıılaıından Fuad Seraceddın başkanliğında stçımlcrc katılı yor I aık ve ozellıkle Mısır Hırıstıvanlan Kıptılerın desteğınc sahıp olmasıyla tanınan muhafa/akâr Ycnı Vald, Seraceddın ıle Muslunıan kardeşler lıden Omer Telmısanı'nın anlaşması ııyarınca, ıyice guçltnmış durumda Aday lıstelcrınde Müsluman Kar deşler üytlerı de bulunııyor Scçım sonucunda haylı guçlu bır sag mu halcfet ve solcu partılerın kışılığınde de Sov yetltr'e yakın, hesaba alınması gereklı bır sol Nasırcı muhalefct çıkması ıhtınıalı mev cul Lnver Scdal doneını kadrolarını bırer bırer ayıklayan Cumhurbdşkanı Ilusnıı Mu barek, 1984 Hdzırdiu ıle bırlıkle nasıl bıı Mı sır'ı, nasıl yönetccck'* Mısır, kazanacağı yenı iç bunye ılc bölge vc dunya polıtıkasında na 7 sıl bır yer ışgal edecek Bunlaı yanıtları şım dıden kolayca kestırılemeyen soru ışaretle rı Bellı olan şunlar Mısır lsraıl ve Mısır ABD ılışkılerı Enver Sedat dönemıne kesın lıkle ben/emeyecek, ne var kı, Mısır, lsraıl ve hatta Surıye ıle kıyasldndığındd çok gerı lerdekı askerı gutu ntdenıyle uzun bır zaman Arap dunyasının askerı önden rolünü de asla ustlenemeyecek nan'ı sıyası denctımı altına almasını engelleyememesı aczının göstergelerı değıl mıdır? kenın en gtlçlü de değıl, tek guçlü kışısı Muhalıf guçler ya parçalanmış ya dd ke sın bır Iran zaferınden bdşkd bır yolld, kcn dı guçlerıyle Sddddin'm yerını dlacak halde değıller fran'ın da kısa zaman ıçınde Irak savunma hatlarını rejımı çökertebılecek an lamda yarabılecek askerı üstunlılğıı yok 7. Bülgc polıtıkasının cn "bolge dışı" konııma sahıp olmasına rağmen, tdrtışması/ en tayın edıci unsuru ABD've gelınce, 1984 bo yunca seçım kampanyası nedtnıyle yenı po lıtıkalar uretebılccek dıırurrdd değıl De mokrdt ddav adayları VValter Mondale ıle Gary Hart, Yahudı oylarını sağlama alıııak ıçın Israıl'e vaat u/erınt vaat verıyorldr, td ahhut u/erıne taahhut allına gırıyorlar Se çımı bırDemokrdt dddvın ka/anması, ABD' nın başının Ortddoğu dd lyıcı h layd gırme sıne yol a,aOilır Rcagan kazanırsa, ıllas et mış bır Ortadoğu polıtıkasının muasıyla vola çıkacak Üstelık lsraıl ıle stratejık ışbırlığı anlaşması onıın zamdiıındd yapıldığıını gö re, nereye doğru ne kddar yol alacak, mcraka değer Neredeyse 10 yıldır kan ve dteş çcmberın den kurtulamayan I ubııan'da Isvıçre'nın Lozan kentınde yapılan Ulusal U/laşma floğıı Ürdun'un açmazı 4 Ürdun'de Ortddoğu'da kendısını en fa/la açma/da hısseden ülkelerden bırı Kral Hıısoyın, bır ydndan Surıye tazyıkını ensesınde hıssedıyor Dığer yandan olanaklarını ııgrunda seferber ettığı cn sıkı dosiu Irak' ın savası kdybedebıleccğı tcdırgınlığını yaşı yor En önemlısı başlıca gııvencesı ABD'yc guvenını yıtırmış halde ABD'nın kendı kellesını lsraıl ya da Fılıstınlılere sunarak Or tadoğu çıkma7indan sıyrılmak ıstedığı kuşkusuyla kıvranıyor Son aylarda, Kral Huscyın'ın ABD'ye tonu gıdeıek sertleşen eleştırıler yoneltmesı ve Sovyetler'c göz kırpması, Sovyetleı olnidddn Ortadoğu sorununun çözulemeyecegınden sö/ etmcsı anlamlı Kral Huscyın Arafat ık dıyaloğu yenıden kurmakla bırlıkle, bu konuda da ıhtıyatlı İplerı Aıafat'd kaptırmak ıstemedığı gıbı, ABD polıiıkasının hele şu seçım donemın de neredeyse hcmen tumuyle Israıl'e dngdjc olması ntdenıyle Arafat ıle yakınlaşmasının getıreceğı somut sonuçların bulunmadığını da bılıyor 5 Tılıstın Kurtuluş örgütü ya da Yaser ,ama ıkta Ltli ı vaı* Ortadoğu'nun aynası Lubnan İsrail manevi krizde 3. tsraıl'egelınce, bır yönüyle bakıldığm da bölgenin en güçlü devleti Batı Yakası, Gazze ve Guney Lııbnan'ı ışgal altında tutmdsı sayesınde, Golan ve Kudüs'te yarattığı oldu bıttılerle ve mudzzam askerı makı nesıyle ve bunların tümünün Uzerıne bır de ABD ıle stratejık ışbırlığı anlaşmasına sahıp bulunmasıyla Ortadoğu polıtıkasının en kay da değer unsurıı Dürbünün ters tarafından bakıldığında ıse, bu çok guçlü makıncdc önemlı gedıkler açıldığı görüluyor Inanılmaz boyutlarda seyreden enflasyonun yanı sıra, toplum 1982 Lubnan macerasından sonra ılk kez manevi bır kri7 yaşıyor IsraıPe çeyrek yüzvıl en Önemlı gücünıi olusturan Yahudı toplumu nun ıç bütünlüğü kalkınış durumda toplum giderek kutuplaşıyor Bunun sıyası planda yansıması erken seçını kararı Mısır'dan sonra lsraıl seçime gıdıyor 23 Temmuz'da se çımler yapılacak Ama ne buyük bır paradoks kı, seçım bu krıze neden olan eskı aktörler arasında cereyan edecek tktıdardakı Lıkud'un lıderı yınc şımdıkı Başbakan tzak Şaınir 1977'den bu yana çok yıpranan ıktıdar blokuna yenı kan sağlayabılecek Başbakan Yardımcısı, genç Davıd Levy, partı ıçı ıktıdar mücade lesınde gerılcdı Muhalefetın adayı ıse, Ust üste ıkı seçım bdsarısızlığı yaşamış olan Işçı Partısı lıderı ^ıınon Peres. Ülkenın en populer sıyaset addiııı sdyılan eskı Devlet Başkanı 1/ak Nav»n ıle Peres'ın paıtı ıçındekı amansız rakıbı eskı Başbdkanlardan İ/ak Rabın, orgutu bolmemek ve seçım şansını lehlıkcye duşur ınenıek gertkçcsıylt Peres'ı dcstekledıklerı üi açıkladılar Bır ılgıııç nokta ddha, Şımon Peres'e ra kıp Başbakdiı Şaınır'ın ardından ıktıdar blo kunun en guçlu ısmının eskı Savunma Bd kdiıı Arıel l^aron olduğu Htıııt Pdrtısı ıçındekı seçımle orta>a çıktı Seçım sonuçları ıktıdaıı ışbdşında bırakır sa, bırkaç partının bırbırlcrıne eklcnmesıy le lsraıl Parlamentosu Kncssct tc ancak bır kaç kışılık çoğunlukla ayakla kalabıleıı bır ıktıdar oluşdcak \c bu ıktıdar ıçınde îjaıon güclu bır konum elde edecek Muhalcfcttekı Işçı Partısı ıktıdara gelırse, ıkmcı sınıf bır lsraıl polıtıkausı ulan Şımon Percs, ürtado ğu satrancındd IOI dldcdk Yanı Isrdil'm zaafları her ıkı halde daha da derınleşecck Nıtekım, tıım guçlu goı un tüsüne rağmen, Sıyonıst devletın Lubıidiı'ld yaptığı anlaşmanın feshedılmcsı karşibin da bır şey yapamaması, Güney Lubnan'dakı ışgalını pekıştırememesı, Sunye'nın Lüb arbeler ulkesı Surıyc'ye tdrıhının cn ıstık ırlı dönemını ydşdtan 14 yıllık yönctım ken ı ıçınde ılk kez çatlıyor Yönetımın temel dıreğı Cumhurbaşkanı afız Fsad'ın 1983 sonlanndd geçırdığı kdlp ri7i ve hâlâ kendısını (oparlaydmamış olası, koltuğunun bır vddcdt boşalması ıhmalını cıddı olarak hısscttırdığı ıçin yerını ının dlacağı konusunda kapalı kapılar ar nda kıyasıya bır çekışmeyc neden oldu Hdlız Esad'ın yerı ıçın Abdıılhalım Hadım ılc kardeşı Rifat bsad mııcadele edıyorr Bu mılcadeleyı uzlaştıımanm formülü arak, Cıımhurbaşkanı Yardımcılığı makaı yaratıldı Hadddin bırıneı, Rıtat Esad da ıncı Cumhurbaşkanı Yardımusı sıfatları edındıler Şımdılık Haddam ağır basmış rünuyor Sünnı kökcnlı Haddam'ın rejım ISRAIL, bır bakıma bölgenin en guçlu devleti, ama toplum giderek kutuplaşıyor. Erken seçime gitmek zorunlu oldu. ndc Savunma Bakanı Mustala I las, Oe I Kurmay Başkanı Hıkııu'l ^tehabı gıbı yı Sünnı kökenlı guçlu destcklcrı bulunabı ama Rıfat Esad dd kcndı komuta eltığı rucu guce vanı 25 bın kışılık savunma tuylarına Ali Haydar konnıtasındakı "Ozrl lıklcr"e vc General Alı Dııba başkanlığın kı askcrı ıstıhbarata guvenebılır T ekışmc çok çetın bovııtlard uldşabılır \e rıye rejımının "çok yonlıı ılüjkılerı" neııyle bır Sovyel (vc Suudılcr aracılığıy ABD rnucddelcsıne dönüşcbılır Bırınusı ddam'ı, ıkıiKisı Rılat'ı arkalavabılır Fl te kı, bu çckışme Surıye'nın o/el konu ı rıedcnıylc Lübndn'd da yansıyabılır Hattaraflar bırbırlcrının durumuııu guçleşnek ıçın Lubnan'dakı "detanJ" ortdinıtorpıllevebılırleı YARAII VEÖFKElt Goruntu ozellıkle tılntmhlenn şu andakı durumuııu guzel \ansıtı\or. Vucudunun çefillı verlen bombardımanda parçalanmif. yuzu vanntii, Fıhstınlı kız ıçın tek duşunce hayatta kalmak. Kardeşi uzaklara bakıyor. Öfkesı gozlerınden okunuyor Aratat onderlığı 1983 Kasımı'ndakı Trablus Şam travmasını yaşdmaya devam edıyor ö r gut şımdı kendı ıçınc kapanmış, yaralarını sdrmanın ve geleceğın Fılıstın polıtıkasının tormullerını ardştırmakla meşgul FKÖ'nün yasama oıganı Fılıstın Ulusal Konseyı'nın ne /aman toplanacağı, toplanıp topldnnidydiagı bellı değıl Hatta, Arafat' ın vepycnı bır F KO yaratmayı duşunduğu söylentıleıı bıle kımı Fılıstınlı çevrelerın dğ/ından kulaklara fısıidanıyor ABD Jsraıl'ı uzlaşmaya zorlayıcı bır ağır lık koymadıkça kı şu seçım yılında kesın lıkle söz konusu olamaz , ayrıca Surıye bölge polıtıkasında mevcut yönetımıyle yenı elde eltığı konumıı korudukça, Arafat onderlığı nın bır yandan Ürdun ıledıyalog ta/elemekten ve Mabartk ıle cşgudum ıçınde bulun makuıı başka yapacağı bır sey gözükmüyor Ister ıstemez o da Mısır seçımlerını ve yenı Mısır sıydsctının oluşmdsını beklemek zorun dd 6. Bır başka paradoksal manzara Irak'a aıt Ülke ıktısadı dayanma gücu açısından olsun, ınsaıı gucu bakıuıından olsun savaşın uzamdsııid dahd uzun süre tahammül edcbılccek durumda bulunmuyor Ne var kı, her şeye rağmen, Saddam Huseyin'e ıçerden esaslı bır ıktıdar tehdıdı de yok Saddam, ül Konleransfndan bu yana artık çatışmaya son verıleceğınc ılışkm sınyaller çakıvor Emın Ccmayel patron dcgıstırdı, Sunve yt yaslandı Surıye'ye yakın Sıınnı lıder Rası' Karami başkaıılığında Şu Ernel lıden \eb>h Berri'nın ve Dur/ı lıder Velıd Cunblat'ın dd dahıl olacağı bıı Ulusal Bırlık liükumetı ku ruluyor Hırıstıyan dzınlıkla Mtıslıımanldrın ıktıddiı dengelı bıçımde paylaşacaklaıı bır formüle vönclımyoı Sorun hdlledıldı mı 9 Gdlıba hayır I ııbnan bölgenin dvtidsıdır Bölge konjonkturu I ubnan'dd yansır Bu ol gu 150 yıldır değışmedı L ubııan'da bııgun belıre'i manzara, Ortadoğu ddındakı siatlı bombanın buzluğd konulmasına benzıyoı Bu7İar erıyınce ve bombanın patlanı.ı saatı gelınce, bıı herhalde kcndını önce I ııbnjn da gösterecek ve pamuk ıplığıyle tuttuıulmuş olan denge dağılıverecek Bunca değışım dınamığıne rağmen, bölge de her Ulkenın n, durum ve dış polıtıka açı sından yaşadığı tıkanıklık sonsuza dek clbet te kı sürmeyecek Bölge zıntırının hcrhangı bır halkasının kopmasıyla tıim bölge altılst olacak Oı tadoğu, büyük bır olasılıkla, korkunç bır fırtına öntesının ürkütücü sessızlığını ya şıyor Yanı Hatız Esad'ın sdglıfcı rejımın vc Or loğu'dakı bırçok muhtememel sıyası ge neoın "saglijjı" ıle de yakından ılgılı So, olarak, Surıve'nın sımdıleıde bolgede elettığı ağırlık konjonktüıel gorunüyor ısır'ın yeni yiızu !. Bölgtdc ycnıden bır güç odağı olarak tselmckte olan Mısır'ın sıyası geleceğı de ırsızlıklerle dolu Ülke, tdrıhının ılk dü t seçımıne hazırlanıyor 27 mayısta seçım