Katalog

10 konuk yazar 1973'den SİYASKT «4 büyük belediyelerde İLHAiN ILKLLİ 1. uıkıvı'dc, 1973 vılı seçınılerıne ka cl ır, sosyal bılımulerın aı,ıklanuıva uğras lıkları öncmlı konıılardan bırı buyuk kent kıdekı gccekondıı ku^aklaı ınııı ıııdcn sağ paıtılcrc oy vcrdıklerı olmustuı İlk bakışta btklenen, kırdan koparak kcnte gelıp bu yük çabalaıla yerle^cn, kentın modern ke sımlerıne görc daha kötu yaşam kosullarmda yaşayan gecekonduluların soldakı partılerc oy vermesıdır Oysa 1973 seçımlerıne kadar kentın modern mahallelenn de oturanlar soldakı partılere oy verırken, gecekondular sağdakı partılere oy vererek kent yönetımlerının sağdakı partıler elınde kulnıasına neden olmuştur Bu olgunun acıklannıasındd sosyal bılımcılerımız değısık açıklamalar getırmışlerdır Mübeccel Kıray'ın getırdığı acıklama "goreli yoksunluk" kavramına dayanmakta dır Toplumda yasdyan kımseler durumla rını, kendılerıyle karşılastymak ıçın sectıklerı referans gruplarına göre değerlendırınektcdırler Kcntc gelenlerın bırıncı neslıııdc, refcrans grubu kentın modern kesımlcrınde yaşayanlar değıl köyde yaşayanlar olmaktadır Gecekondular kendılerını köyde kalanlarla karsılastınnca "goreli yoksunluk" duygusuna kapılmamakta, kırsal kesımde sahıp oldukları sağa oy ver me eğılımını surdürmektedırler Bu acıklamaya daha baskaları dd cklenebılmektedır Kente yenı gelenler çoğunluk ta pelıp gecıu ıslcrde calışmaktadır Bun ların ıscılcşmesı cok uzun sürede gerçekleşınektedır Bu tur ışlerde valısanlarııı sıyasal bılınçlenmesı ve sol bu dunya görusııne sahıp cıkabılmeleıı gerekmcktedır llcrı surülen açıkldmaların bır kesımı ıse soruna gecekondululardan hareketle değıl soldakı bııvuk sıyasal partının yapısından harıkctle yaklaşıyorlardı Bu partı halka vıtmnce yaklasamıyor, soyut kavramlarla sıyascl yapmaya valıvvordu Oysa, sağdakı partı ıktıdar olnunın da usttınlüklerınden yarnrlanarak, geLckonduluların yol, su vb sonnıt gereksınmelerını çok az du /eyde de karsılasa bılc bunun ıyı bır pazar lanıasını yaparak bu kcsımlcrın oylaıını alabılıyordu ramında \e sıvasal vapısınd ıkı defısmcler ttkısııu 197^ SL<rımlı.ıınd(. gosuıdı 1971 1 vcıd >oiK*tım SL^ımkıındt. bıı\uk kentkıdı. soldakı baskan adaylaıı ka/ıııdı (iı.ıı,ı.k lc ılk ıpuclan 1969 snjınk'iıııdc oılava ı,' kan sıyasal doınısıım, 1973 yılında aı,ık hale geldı 1973 yılındakı beledıve sevimlerı kampan yası ınt.elendığındc sağdakı ve soldakı adaylann yurutıuklerı propagandaııın bı ı,ımı ıle rtnerdıkleıı beledıye pıogramları arasında çok onemlı larklılıklar olmadığı gozlemlenmıştıı 1973 sc<,ımlerı sonrasın da yazdığıın bır yazıda bu propaganda bı söyk dcğerlendırmışım Sivil toplum arayışında Belediyeler "Açıkgö/" ve "becerikli" "Belediyelenn mcrke/e bafcımlı ve (ok guçsu/ yapısı, seçimlerde adaylann programlarını ve propaganda biçımlerını belirlemektedir. Boyle, merke/c bagıınlı vupısı içinde gun geçtikçe goreli gucunu kuybeden beledıyelerın yonelıcılrrinın çozum oncrıleri de parçacı, bır cok haldc geçıcı ve olmak durunıunda kalmaktadır. BELLDİYI SORUNU EKMFK U/un vadelı du^unce, plan, program buguııku beledıye vapısı ı^inde bir 'luks' lıııllu beledıye baskanını başariM7İıga ılecek bır yontem olarak duşıınulmekledır Beledıvelcrın sınırlı kajnakları ı^ındc bırbırınv baglı <,esitli kararları adıın adıın uygulama olanakları hemen hemen \oklur. Bugun belediye başkiinları kendılerı tırsal ve kavnak yaralmakla buskalarıııın kııllanmadıgı tırsatları kollanıukta, ancak bu fırsaflardan yararlanarak uygulama vapabılmektedırlcr. Uygulama bır anlamda bovle fırsulları kollamaya kalmaktadır Bu \upı, ba^arılı beledıye haskuııı tıpıııın ne uldugunu ortaya koymaktudır. Aranan beledıye baskaııı 'aı,ıkgoz', 'bcccrıkh' belcdıye ba>kanıdır. Aslında 'normal' kışi değıl, olaganustu bır kişı aranmaktadır. Şchır sonınlarının normal \eteneklerle ço/ulvıneyecegı kanısı toplumda neredcyse yerle^mı^tır Bu 'becerıklılık' bırçok hallerde, toplumun yerlesmış kıırallan ve vasalar dısına çıkabilmeyi, lııv dtgdse onlara dokunmadan, onların yanından geçebılmeyi de ıçermektedir." Oııeınli degişiklikler 1950'lerdcn 197Vlere kadar geçen surede bu smıılcrde oncmlı degışıklıklcı olmu^ lu Aııık kııdan kentleıe gclenlcıın tunı yasanılııını ya da yasamlaı ınııı buyuk bolu munıı keıutegt\ııe[i ıkıiKi nesıl oncmlı sa \ ıl.tr ı ıılasnııstı Bu gruplar kendı yaşam kosııllaıını artık koydckı kosullaıla degıl kentın modtrn kLsımındekıIeıle ııyorlardı Yırmı yıldan fa/la dc gccckondulular toplumdakı duşt'v lıarekctlılığın keiKİılerınc kapalı olduğunu griı mtısleıdı Ott yaııdaıı soldakı buyük sıyasal partı ıkı turlu ctkı>le oin.mli de|ışıklıkleı gevırıyordu Bır yaııdan 1961 Anayasa'sıyla I urklyt'dc ılk ke/ sosyalıst lıarcketın sıyasal partıle>mesı saglanınıştı Bu, soldakı buyuk sıyasal pariının progıamını ılk kez ud dı bu sol ele>tııı ıle karsı kar^ıya bırakmış tı Ote \andan hcr sevımde alınan oyıın a/alınakta olması bu paıtının sıyaset yap nıa bıcımındc onemlı değışıklıklerın gereklı oldııuuııu kanıtlıyotdu Bunun u/erıne öncc "orlanın solıı" progranıı, 1969 yılı se vimleıınde de "Bu du/cn (lcğışmtlıdir" pıogıanıı gelıştı Artık halka daha yakın olmanın, onuıı o/lemlcrını yansıtabılmenın volıı bulunınustu BELLDİYE SORUNU ÇÖPLER Bır yandan toplum yapısındakı, öte yaııdan soldakı büyuk sıyasal partının prog tki çelişki 1973 yılı beledıye seçımlerı kampanyası be ledıyetılık sorunlarının tartışılması bakı nııııdan ycnı yakldşımlar getırmese de fark lı dünya görüşüne sahıp beledıye başkanları ve yenı dınamıkler getırıyordu 19731977 yılları arasında, belediyeler ko