Katalog

TAPINMA Federal Almanya'da bisikletlı bir "Sufî..." unutmuş gıbıyı/ Ama kcndımı/ı bıraz /orlasak, ga/ete baş B ıı (,oğumuz vcriLi totoğrafları hemen lıklarını, urpertı aıuınsayatagı/ Jım Jones, Joncslovvn'da murıUtrıne haykırıyor "I*ger benı, benım sı/lerı sevdıgım kadar sevıyorsanı/, hep bırhkle olmemı/ nerekıyor!" llkın annclcr kıiLaklarındakı bebeklcre, ellermden tııt tuklaıı kuı,uk ı,cKuklaıına ıvırıyorlar ?ehır lcı ı Aıdından kadınlı trkeklı luın nıurıı lcrı /ehıılıvoılar kendılcrını Bağırış cağı ıışlaı, ınıliıler, ardından lam bır suskun luk Yakıu guneşın altında 911 ölu yalıyor Joneslovvn'dakı bıı korkunı, olaydan sonra, dıınva kamuoyu, yeryu7unun döıt bır yaıımdakı bıı kın,uk me7heplerc kar^ı bııyuk bır tcpkı gosttrmıstı Oysa bu top lıı ıniıhar ayınınduı ydlm/ıa beş yıl son ra, bıı tür mc/hcplcr Avustıalya'dan Fran sa'ya, Kolombıya'dan Hındıstan'j kaclaı yayılmış, bınlcrcesı kurulmuş bulunuyor Yapılan araştırmalara bakılırsa, mezhep olayının boyutları da şaşırlıcı rtlçulere ulaş mış bulunuyor Peder Sun Myung Moon'un kurduğu "Bırlestırme Kılisesı" adlı mc7hcbın 138 ulkede 2 mılyon 8(X) bın uye sı var Ustelık bunların 2 mılyonundan fa/lası loncstovvn olayından sonra katılmış me/hebe 1970'lerdc ABD'de yaygınlık ka /anan Asya kttkcnlı ölekı nıezhepler de bır vok ulkede hızla yayılıyor Bunlann (,ok bı lınen btllı başlıları bır yana, yalnız Brezıl ya'da 4 bın 100 kııçuk me/hep kurulmuş ispanya'nın Sevılla kentı yakınlarında ken dılcrınc "Kutsal Yu/ Tankatı" adına vcren 142 Ispanyol, Kılıse'den alılmış (lemenle Dominyutv adlı bıı papa/ın peşın den gıdıyorlar Bunlar, Fapa 11 John Paul'u eleşlırıyor vc Cıtncral Franıo'yu bır ernıı> olarak goruyorlar Polonya'nın baş kcntı Varşova dışındakı bır tapınakta, "ZenOogıe" tarıkatına bağlı 250 Polon yalı sabahtan akşama kadar dınsel ^arkı lar söyleycrck, Hıııdıı meiınlerı okuyor, gunde 108 kez eğılıp kalkıyorlar Sö7ünu ettığımı/ yaygınld^ma, bu me? lıeplerın topluma kar^ı özellıklerı olmasa belkı de hıv garıpsenmcyccek Oeıv' nıe/ heplcıın bırı.oğu ıvınde ya^adıklaıı toplu lukla ıyı ılı^kılur kurmak ıı,ın buyük ı,aba Mezhepler yayıldıkça yayılıyor harcıyor Oene bırı,okları, rahıp Jones'un kanlı bır kıyımla son bulan "Halkın lapınagı" tarıkatıyla u/ak yakın bır ılışkıle rı olmadığını kanıllamaya o/en grtsterıyor lar Ama bır^ok ınczhcp ondeıı ve üyesı kendı mezhcplerı dışındakılere guvenme meyı, gerı kalan ınsanların hepsınden ru hen ustıın olduklarına ınanmayı surduru yorlaı önderler, çoğu 7aman aıleleıını ve arkadailaıını reddetmeye /orluyorlar uye lerı Uyeler, nıezhebın yolu dışında her tur lü kurtulu^ yolunu reddetmek ve bütun so rııların yanıtını bılen onderlere kayıtsı/ şartsi7 boyun eğınek zorunda Işın başka bır yanı, bır mezhebe gırmek 1 , 1 bırtakım "sınav'Mardan, ya da "işken11 1 ec'Merden geçmek zorunda kalınması Gıı ııey Afrıka'dakı "Ben" mczhcbıııe katıl mak ısteyen kışı beş günlük bır progıaın dan gevırılıyor llkın, sevdıklerınden vc ya kın Lcvresınden U7aklaştırılıyor Daha son ra eskı putperestlerden kalma bazı dans lar vapması ıstenıyor kendısınden Yenı ııycnın (.evıcsını alaıı eskı uyeler onu ku fıır vc hakarct yağmuruııa tııtarken, mc7 hebın onderı Pat (.rove da ınsanın tuyle rıııı dıken dıken cdcn cığlıklar alıyor Pal Grove, bır keresındc, bu olayı şoyle aı,ık laınıs "tnsanoglıına verılmı^ cn şeylaııı, i'iı yıkııı arac, ıılaıı aklı yok elmek, sonra da yenıdcn »luşlıırınak ıslıyorum!" Bu tıda vı yontemı kımı zaman daha vahşı bovul laıa da varmıyor değıl Orneğın, Transa nın guncyındekı "LongoMai" me7hebını zıyaret eımeye kalkan ga7etecı Michel Serres nıezhep üyelerınden saatlerce yırmı dakıkada bır dayak yemış Federal Almanya da, Ranette me/hebının 29 yaşındakı ünderı Johannes von Stosch hakkında tutuklama kararı vıkarılmış lddıaya gore, Von Stosch mezhep üyelerınden bırıne açıkça Nazı ışkentelerı uygulamış Her şey bır yana, sonunda hep aynı so ru lakılıyor ınsanın aklına Bu mezhcplerın sayısı nıçın artmaya devam edıyor 9 kıışkusuz, yanıtlanması kolay değıl bu soıunun Amerıkdlılar 1970'lerde bu olayı şoyle auklamışlardı "Ozellıkle orta sınıf(an jjelen gençler anne ve babalarımn kendılvrınc dayatlığı ozlemlen reddetmek, loplumdakı yabancılaşmadan kurtulmak ve bastınlan ıdealıst yanlarını açıga vurmak i(,ın bu yolu seçıyorlar." Ne var kı, o dö nemdc bıle yetersız kalan bu açıklama bugun lumdcn anlamını yıtırmış durumdd (,unku mezhcplere artık yalnızca gençler değıl, mımarlar, dışvıler, dukkân sahıplerı, borıı tamırcılerı de gırıyor Bırçok mezhep önderı "Yenı bır dunya duzeni kurınakla olduklannı" ılerı surmekteyse de, yciıskmlerın mezheplere katılma nedenı (,ok daha basıt ve belırsız Sozgelınıı, "Krişna"lara katılan Kolombıyalı eskı bır futboluı, "Kendimi çok boş hısscdıyorduın", dıyor Antak, bazı araştırmacılar, mczhepleıın bu dunnak bılmeyen yaygınlaşmasının da ha agk nedenlerının de olabıleceğı kanısın dalar Orneğın, geleneksel olmayan dınle rın larıh boyunta hep toplumsal gergınlı ğın ı,ok şıddetlı, toplumsal değışmcnın vok lıı/lı olduğıı dönemlerdc boy aitığı bılınen bıı gertek Avrupa'da 14 yü/yılda tünı ul kckrde kol gezen veba salgını ınsanları unıulsuzluğa ve panığe duşurmuş, yuz bın lerte ınsan kurtuluşu pıtrak gıbı ortaya LI kan bııtakım me/heplere sığınmakta bulmuşlu 18 yüzyılda Avrupa toplumlarını kokttn ve hızla değıştıren Sanayı Devrımı sırasında da bır suru nıezhebın boyvermesı bır rasılaniı olmasa gerekiı Srtzunu et tığımi7 [ürden mezheplerm Israıl'dedoğu ^u daha da ılgını, Bu mezhepler Israıl'de ılk ke7 l97Vdekı Vom Kıppur sdvasının aı dından fılızlenmış Iyı öğrenım görmuş bıı ı,ok genv ınsan, yu/yüze geldıklerı aşağı layıtı bır yenılgı karşısında o gune kadar kı düşunte ve duygularını yenıden değeı lendırme gereğı duymıışlar ö t e yandan, anne ve babaların, kılısc lerın vc basıııın mezheplere karşı tulumun da açıktan a<,ığa bır yumuşama görıılur ken, kamuoyunda da bır uınursaıııa/lık gözlemlenıyor Ancak, mezheplerın sayı sının çoğalması mı bu hoşgörüyu doguıu yor, yoksa kamuoyunun bu umursamaz iığı mı me7heplerın çoğalmasına yol <a,\ yor 9 Buna karar vermek çok zor Oercı mezhep üyelerının ağır baskılara uğradığı ülkeler de yok sayılmaz 1972'de Peder Sun Myung Moon'un mezhebıne bağlı olanlar Tayvan'dan vıkarıldı, bır daha da gerı alın madı Sovyetler Bırlığı'ndc ıse yonetıuler Krışna'lara karşı yoğun bır kampanya yu rutüyorlar Son zamanlarda tutuklanan bazı Krışna'lar mahkemede yasadışı dın sel bır gruba katılmakla suılandılar Bu s u > <,un ıkı uv yıllık bır cezası var Ama Sov yet basınında, ozellıkle İ7vestıa guZetesın de vıkan ya/ılardakı suçlamalar çok daha dğır Bu yazılarda, Krışna'lar " t İA'nın alelleri olınakla" sut,lanıyor (Kultur Servisi)