Katalog

StYASET 84 CETVEL: 3 Türkiye'de kırsal kesim Kadın Turkıye'de Çalışan Kadın Sayısı 6 412 785 Kırsal Kesımde Çalışan Kadın Sayısı. 5.431.451 Kırsal Kesımde Çalışan Kadının Yaş Gruplarına Gore Dağılımları ErkekKadın Kadın 589 661 1 010 164 666 863 487 247 429 004 412 099 436 920 425.975 368 514 219.975 146 585 228 183 10 261 5.431 451 %51 (üretim malları, para, yaşam gereksinimleri) karşılığı çalıştırılmaktadırlar. Bazı yörelerde ise büyükçe işletmelerde gundelikçı olarak çalıştırılan kadınlara rastlanmaktadır. Ülkemizde özellikle Güneydoğu Anadolu'dan Çukurova'ya, Orta Anadolu'ya mevsimlik göçen tarım işçileri arasında kadınlar da yer almaktadırlar. Göçer tarım işçisi olarak bilinen bu gruplar, "elçi" adı verilen işçi ile işveren arasındaki ilişkileri düzenleyenlerce belli tarım işlerinde çalıştınlırlar. Kamyon, traktör gibi araçlarla ucuz şekilde gelerek çadırlarda konaklayan, açıkta yatan, bazen ailecek, bazen hısım gruplarıyla, bazen tek tek olan bu işçilerin acıklı serüvenleri olur. Ulaşım, konaklama, sağlık, ücret, atlatılma, korunma, sömürülme, aldatılma gibi pek çok sorunları vardır. Bu sorunlar yıllardır bilinir, ama öylece sürer gider. Bazen tek güvenceleri olan elçiler tarafından aldatılırlar, bazen hava felaketleri sonunda iş düzenleri ve süreleri değişir, bazen tarım makinelerinin ihanetine uğrarlar. Ücretleri gülünç, beslenmeleri yetersiz, hastalıklan gizli tutulmak zorundaki bu işçi kitleleri büyuk 13 tedir. Kadın, kocasını adı ile çağıramaz. Koca, kansına başka erkekler önünde sevgı gösteremez. Evlenme ve düğün gelenekleri de sürmekte. Gelin evdeki adi, ağır işlcri yapaı, erkeğinin sülalesine hizmet eder. örtünmek, konuşmamak, büyüklerini adıyla çağırmamak durumundadır. Oğlan doğurmak soyun devamı bakımından en yeğlenen özlemlerdir. Oğul, anaya emır verebilir. Akrabalık karşıhklı hak ve gorevler yükler. Yasaklar (evlenmeme, kaçınma, zina) koyar. Yardımlaşma zinciri kurar. Hediye alıp verme, bakımlarını sağlama, destek olma gibi. Komşuluk da akrabalık gibidir. Ayrıca bu yakınlıklarda kan, sut, ahiret kardeşlikleri kurulur. Kırsal kesimde erkekçe davranmak, hoşgörulü olmak istenir. Şiddet ve düzensi?liğe karşı baskılar vardır. Yaşlılar, erkekler, dindar ve iyi davranışh kışiler saygı görürler. Kadına verilen değerlerde (analık, namus) tututuluk vardır. Öte taraftan dini değerler, siyasi değerler, yurtseverlik, kahrumanlık, cesurluk, konukseverlik, alçakgönülluluk, kanaatkârhk, lutumluluk gibi temel değerler kırsal kesımde çok önemli bulunmaktadır. KORKLLU VE BAClMLl Tüm bu ve buna benzer gelenek göreneklerin genelde kırsal kesim kadınında yarattığı belirgin özellikleri şöyle sıralayabiliriz: 1 Ezik, korkulu ve erkeğe kesinkes bağımlı. 2 Haklannın değil, görevlerinin olduğu inancına saplanmış. 3 Karar vermede etkin değil. 4 Aile, çevıe, din baskıları altında de {işimlere yönelememekte, bazı gelişimlerı izinle yaşantısına aktarabilmekte. 5 Erkeği, her sıirede ve her durumda ustün, uğrunda karşılıksız özveride buluını lacak değerde, çok yönlü ve geniş hakluıı olan bir varhk olarak görmekte ve bu konuda değişik düşüncelerden korkuyla kaçınmakta. Mutluluğu, erkeğin hizmetinde aramaktadır. 6 Ailenin yaşamını sağlayan ve kolaylaştıran her işi yapmak zorunluluğunu doğal bulmakta, sorumluluğu yuklenmektedir. 7 Kadın olarak güzelliğini arttınnak çabasını gösterememekte, kadınsı davranışlara yönelememekte, cinsi isteklerinde doyumu değil, doyuruculuğu esas almakta. •8 Kendisinin ve aile fertlerinin güvencelerini kendi özverilerinde bulmakta, toprak, mülk ve altın edinmeyi oıılar için amaç edinmekte. 9 Yaşamı tatsızlaştıran her şeyde kendini suçlamakta, haklılığını aklına getirmcmektedir. ÇALIŞMA YETENEKLERİ Kırsal kesim kadınının genelde bu ö/.ellikleri onun çalışma yeteneklerini de şöyle yönlendirmiştir: a) Sabırlı, dayanıklı, ısrarlı çalışmalara yatkın, elçabukluğu ve alışkanlık gerektiren işlerle, yorucu, tekdüze, sıkıcı işlerde başarılı. b) Uzun süre kesintisiz çalışabilir. lşte zaman, çeşit, ücret çok önemsenmez. c) Çeşitli işlere uyum yeteneği ustun, iy ten işe geçebilirliği fazla, kötü iş koşullurına dayanıklı, d) Kırsal kesim kadını için iş olmaması ya da bulunamaması çok önemli. Kazanç konusunda çok kanaatkâr. Bu yapıda olan kırsal kesim kadını her yönden sömürülmüştür. En çok sömurulen yanı enerjisidir. Geleneklerle, terbiyeyle, baskıyla, korkuyla ve dövüle dövule bu yapıya itilmiştir. Göreneklerin baskısı altında oluşan böyle bir kişilik, ezilmiş, korkulu, hizmete hazır bir kadın kitlesi yaraımıştır. Kendi kaderini yaşadığına inandırılmış kırsal kesim kadını, bu kaderi değiştirecek atıhmlan bile sezinleyememiştir. Ve bu kaderin ne zaman değişeceği şimdilik bilinmemektcdir. Yaş Gruplan 1214 1519 2024 2529 3034 3539 4044 4549 5054 5559 6064 65 + Bilinmeyen Genel Toplam Yüzde Toplamı 1 113 457 1 872.180 1.127 921 909.020 784.325 765 368 838 073 878 042 771.622 506.206 330.304 568.455 17.883 10 482 856 TİRK KADIMNV \ s SKMFVIMÇİIMK HUvKI 50.V». Düny» yiaündı gordugi'un&ı lırr «ry kndının rsrrtdir. VVATIRK Kutlama Komitesi'nin hazırlattığı afiş. Kadınların iş verimi normal bir erkeğinkinin üçte ikisi kadardır. Erkek işçinin günde 2500 Kcal enerjiyi işe dönüştürebilmesine karşılık, kadın işçı ancak 1800 Kcal enerjiyi işe dönüştürebilmektedir. ö t e yandan iş yapabilme yeteneği 10 yaşından 30 yaşına kadar tırmanma göstermekte ve 30 yaşında doruk noktasına ulaşmaktadır. Ü1. kemiz nüfusunda crkek işgucü "Io 55, kadın işgücu % 30 oranındadır. Tarım sektöründe ise kadın işgücü % 51,8, erkek işgücü % 48,2 oranındadır. O halde kırsal kesimde doğrudan üretici olan ve ülke ekonomisine büyük katkıda bulunan kesim, kırsal kesim kadını olmaktadır. (Cetvel: 3) KADIN İŞGÜCÜ A&RLIKLI TARIM İŞLKRİ Yaradılıştan yapıları erkekler kadar kuvetli olmayan kadınlar, el çabukluğu, sabır gerektiren, tekduze tarım işlerinde de erkeklcrden veriınlidirler. Ülkemizde gencllikle tarla ve tohum yatağı hazırlama, ekim, tarımsal savaş, sulama, geniş alanlarda hububat hasadı, taşımaulaştırma işlemlerinde kadınlar çalışmazlar. Kadın işgücünün en yoğun olduğu tarım işleri, çapalama, seyreltme, küçük ve bayır işletmelerinde oraktırpanla hasat, sap derleme, tütün, çay, fındık, üzüm, ıneir, sebze, meyve, narenciye, zeytin, pamuk hasadı, anason, susam, yerfıstığı, haşhaş, patates, mısır, çeltik, soğan, havuç, şekerpancarı, gül, ayçiçeği ürelimlerinin pek çok işlemlerinde de kadınlar çalışmaktadır. Dövenle, sap döverle harman işlerinde, kağnı at arabası taşımalarında. Tütün dizme üzüm, incir kurutma, çuvallama, kasalama, eleme, kırma, sıralama gibi işlerde çalışmaktadırlar. Öte taraftan büyük bir kesim de özellikle küçük işletmelerde her türlü hayvancılıkta bakım, besleme, temizleme, hayvansal ürünlerin derlenmeleri gibi işlerde yine kadın çalıştırılmaktadır. Kırsal kesimde ergin bir kadının günlük iş çeşitleri Cetvel: 4'te görülmektedir. Yapılan örnekleme anket sonuçlarına göre kırsal kesim yörelerinde kadının günlük yaşamı 4.30 ile 22.30 ya da 5.30 ile 23.30 arasında sürmektedir. Bu sürelerde değişiklik, köy eğlenceleri (kına gecesi, düğün, sünnet, TV'de Türk filmi gibi) nedcnleriyle olmakta ve dinlenme süreleri kısalnıaktadır. NASIL ÇALIŞ1R? Ülkemizde buyük bir oranda kırsal kesim kadını evınde, tarlasında, akrabalarının işlerinde Ucretsiz olarak çalışmaktadır. Toprak sahibi olmayan ailelerin kadınları ise ya ortakçılık yapılan işletmede ya da ağasının işletmelerinde yıllık gelirler CETVEL: 4 Kırsal Kesımde Ergin Bir Kadının İş Çeşitleri Yemek yapmak Bulaşık yıkamak Ekmek yapmak Yatak yapmak Sut sagmak, yorjurt yapmak Ahır temizlemek, hayvan bakmak Ev temizlemek Çamaşır yıkamak Utü yapmak Dıkiş dikmek, yama ve tamır yapmak Yün iğmek, örgü örmek Kilim örmek, halı dokumak El ışlerı ve el sanatlarına katılmak Yatak yapmak, kaldırmak Işletme ıçi, dışı tarımsal ışlemlere katılmak ve geniş tarlalarda küçük umutlar uğruna ömür tüketirler. Kırsal kesimdeki Türk kadınının fikirsel ve davranışsal yapısının temelinde gelenek ve görenekler yatmaktadır. Çok genişlemesine ve derinlemesine incelenebilinecek bu sosyal konuyu burada en kısa bir şekilde şöyle özetleyebilirız. (Prof. Dr. Nermin Erdentug'dan yararlanılmıştır ) Ülkemiz kırsal kesimi toprağa bağlı, muhafazakâr ve mutaassıptır. Geniş aile özelliği "hane, sülalc" gösterir. Baba ocağını tüttürme duygusu hâkimdir. Mirasın gelenek ve şeriat esaslanna göre geçmesini sürdürıne eğilimi bulunmaktadır. Cinsiyete açılım yasağı kesin, evlilik dışı ilişkilere yönelim en günah ve cezalı. Din korkusu hâkim, dine çok saygılı. Allah inancı bütün. Karar vermede erkek hâkimiyeti sürmek