Katalog

CUMHURİYETSEÇİM83 10 ilk seçim araştırması, "Kaynanam kazanır mı?" sorusuyla başladı Biliınsel nitelikteki seçim araştırmalarının öncüsü George Gallup, ilk denemesini 1932'de kayınvalidesinin seçimleri kazanıp kazanamayacağını görmek amacıyla yaptı ve başarılı oldu. siyasal tercihlerini belirleyen etkenler hanDemokratik ulkelerde seçmenlerinhangi gileridir? Seçmenler hangi partiye, anket yoluyla yapılan araştırmalar bu zengin birikimin kaynakları. Seçim sonuçlarını önceden kestirmeyi de amaçlayan turdeki kamuoyu yoklamalarının öncüleri 1930'larda Amerika Birleşik Devletleri'nde görülüyor. 1940'lardan itibaren üniversitelerin ve çeşitli bağımsız araştırma kurumlarının yeni yöntem ve teknikler uygulayarak yaptıkları araştırmalar yaygınlaşıyor. Seçim araştırmalarının Batı Avrupa'ya ve diğer demokratik ülkelere yayılması ise lkinci Diinya Savaşı'ndan sonra görülen bir gelişme. BATI'DA VE BİZDE SEÇtM ARAŞTIRMALARI Seçim çalışmalarının yoğunluğu vc niteliği ülkeden ülkeye önemli farkhlıklar gösteriyor. ABD, Avrupa'da başta lsvcç olmak üzere Iskandinav ülkeleri, lransa ve tngiltere diğer demokratik ülkelere nazaran çok daha düzenli ve sistemli seçim araştırmalanna sahip bulunuyor. Dünyanın en eski demokrasisi diyebileceğimiz lngiltere'de seçim araştırmaları, bu Ulkc açısından bir dönüm noktası teşkil eden 1945 seçimleriyle başladı. Kurulduğundan bu yana çeşitli güçlüklere rağmen demokrasiyle yönetilen Üçüncü Dünya'tun en büyük demokrasisi Hindistan'da da özellikle 1960'larda başlayarak nitelikli seçim araştırmalarının yapıldığı görülüyor. 1946'dan bu yana (nispeten kısa süren aralıklarla) çokpartili demokratik düzenin uygulandığı Ülkemizde ise, seçim araştırmaları ancak 1970'lerde ortaya çıkıyor. Sayıları parmakla sayılacak kadar az olan bu çalışmaların nitelikleri ve güvenilirlikleri ncdcnlerle oy veriyorlar? Seçmenlerin parti tercihlcrinde /.aınan içindc görülen duraganlık ya da değişkenlik hangi nedenlerle açıklanabilir? Birbirlerine büyük ölçüde bağlı olan bu sorular, siyasal iktidarın halkın serbest scçimlerde kullandığı oylara göre belirlendiğı çokpartili demokrasilerde siyaset bilimcilcrinin ilgilendikleri ana konulardan birini oluşturuyor. Bu sorularm yanıtlanmasının söz konusu ulkelerde siyasal sistenıin işleyişinin anlaşılması açısından taşıdığı önem, üzcrinde uzunca durmamızı gerektirmeyecek kadar açık. Ülkemizde 6 kasımda yapılacak genel seçimlerc doğru gittiğimiz şu günlerde, bu sorulara çeşitli ulkelerde ve Türkiye'Ue yapılan araştırma ve incelernelerle getirilen yanıtlar hakkında bazı toplu bilgileri okurlarımızın yararlı bulacaklarına inanıyoruz. Burada dünyada ve çok sınırlı da olsa ülkemizde yapılan seçim araştırmalarının seçmenlerin parti tercihlerini belirleyen etkenler konusundaki bulgularını çok özlü bir şekilde sunmaya çalışırken, ancak çok genel nitelikteki bilgilcr üzerinde durabileceğimizi belirtmeliyiz. SEÇİM ARAŞTIRMALARI NASIL BAŞLADI VE YAYILDI? Demokratik ulkelerde çeşitli yöntemlerle yapılan seçim araştırmalarının çok zengin bir birikimi var. Katılma oranlarını ve oyların partiier arasında dağılımını gösteren toplu verilere dayalı seçim incelemeleri daha sonra temsili örneklemlerle görüşme ve hayli değişken. Bu araştırmalar yine de ülkemizdeki seçmen davranışlan hakkında bize bazı önemli bilgiler sağlıyor. SEÇİM SONUÇLARINI KESTlRMEYE YONELİK tLK ARAŞTIRMALAR Seçmenler arasından seçilen temsili bir örnekleme yapılan anket veya görüşmelere dayalı, biliınsel nitelikteki araştırmaların ilki, 1932 yılında ABD'nin lovva eyaletinde düzenlendi. Daha sonra ünü bütün dünyaya yayılan Gallup Enstitüsü'nü kulacak olan George Gallup, kayınvalidesinin katıldığı seçimleri kazanma şansı olup oltnadığını görmek amacıyla küçük bir araştırma yaptı. Yoklama, kayınvalidenin secilme şansının hayli yuksek olduğunu gösterdi. Seçim sonuçları da Gallup'un SEÇMEN KIME NEDEN OY VERIYOR? • London olacağını tahmin ederek yanılmıştı. Literary Digest dergisi seçim tahminlerini "deneme seçim" denilen bir yönteme dayandınyordu. Seçim öncesinde tüm ülkedeki milyonlarca seçmene oy pusulaları dağıtıyor; seçmenlerin dergiye gönderdikleri pusulalar sayılarak sonucun ne olacağı tahmin ediliyordu. Dergi bu tür deneme seçimler düzenlemeye 1916 yılında başlamış ve 1936'ya kadar tahminlerinde hep doğru çıkmıçtı. Dergi yöneticileri, daha önceki başarılarına da güvenerek, 1936 seçimleri öncesinde bütün ülkeye milyonlarca pusula dağıtmak yerine, yalnızca otomobil ve telefon sahipleri ile derginin abonelerini kapsayan 10 milyon kişiye oy pusulası gönderdiler. Ve doldurulup geri gönderilcn 2,4 milyon oy pusulasını sayarak, Roosevelt'in oyların yalnızca °/o 4l'ini alarak, seçimleri kaybedeceğini yazdılar. Literary Digest'in yanıigısının nedeni oldukça açıktı. Yanılgı ne hileye, ne yanlış hesaplamaya ve ne de derginin bilinçli olarak Cumhuriyetçi adayı destekleme kaygı 1916'dan itibaren "deneme seçim" denilen bir yöntemle başkanlığı kimin kazanacağını bilebilen "Amerika'nın baş falcısı" Literary Digest dergisi, 1936'da büyük bir hata yapınca yayınına son verdi. tahminini doğruladı; tarihin ilk siyasal kamuoyu yoklaması başarılı oldu. Bu ilk denemeden sonra seçim araştırmaları hızla yayıldı. Gallup, 1936 ABD Başkanlık seçimleri öncesinde tüm ülkedeki seçmenler arasından seçilen bir örneklemle görüşmeler yaptı. Araştırmaya dayanarak seçimleri F.D. Roosevelt'in kazanacağmı doğru olarak tahmin etti. Ancak Gallup, Roosevelt'in oyların % 55,7'sini alacağını tahmin etmişken, Roosevelt oyların % 60,7'sini toplamayı başarmıştı. O sıralar bu hataya fazlaca önem verilmedi; zira Gallup nasılsa kazanacak tarafı bilmişti. Oysa 1930'larda "Amerika'nın baş falcısı" olarak anılan Literary Digest dergisi seçimlerin galibinin Roosevelt'in rakibi Alf sından ileri geliyordu. Gönderilen oy pusulalarının büyük çoğunluğu orta sınıftan kimselerin eline geçmiş; işçiler, gençler, zenciler ve işsizler gibi toplum kesimleri örneklemde çok yetersiz bir şekilde temsil edilmişlerdi. Daha önceki seçimlerde seçim denemesine katılan seçmenlerin tüm seçmenleri temsil yeteneğinc sahip olması fazlaca bir önem taşımamaktaydı. Zira 1936 seçimlerine kadar sosyoekonomik farklıhklar ABD'li seçmenlerin siyasi parti tercihleri üzerinde önemli bir rol oynamıyordu. Oysa 1930 iktisadi buhranı durumu değiştirmişti. 1936 seçimlerinde genel olarak dar gelirliler ve işçiler geniş ölçüde Roosevelt'e oy verdiler. 1936 seçimleri "seçim denemeleri"nin de Literary Digest dergisinin de sonu oldu. Yöneticileri dergiyi bir daha açılmamak üzere 1937'de tatil ettiler . Gallup'un küçük, fakat temsil yeteneği yüksek örneklemlerle görüşme yoluyla toplanan bilgilere dayanan başarılı yöntemi ise o günden bu yana genel olarak kamuoyu yoklamalarında ve özel olarak seçmen davranışlarının incelenmesinde uygulanmaya devam ediyor. Yeni teknolojinin sağladığı olanaklarla, çok daha süratli ve çok daha güvenilir sonııçlar alınabilıyor. İLK BtLlMSEL SEÇİM ARAŞTIRMASI Bilimsel nitelikteki ilk seçim araştırması, 1940 Başkanlık seçimleri dolayısıyla ABD'de yapıldı. New York'taki Colombia Üniversitesi'nden P.Lazarsfeld, B.Berelson ve H.Gaudet adlı bilim adamları yalnızca Ohio eyaletinin Eire yöresini kapsayan, gerek seçmenlerin adaylar hakkındaki görüşlerini, gerekse kitle haberleşme araçlanmn bu göruşlerin oluşması üzerindeki etkisini konu alan bir araştırma yaptılar. Amaçları seçimlerin sonuçlarını önceden bilmek değil, seçim kampanyası sırasında seçmenlerin eğilimlerinde meydana gelen değişmeleri incelemekti. Aynı kişilerle birkaç kez görüşmek suretiyle bu değişmeleri izleyebiliyorlardı. Amerika'daki tüın seçmenleri kapsayan, seçmen davranışlarını incelemeye yönelik ilk araştırma ise 1952 yılında Michigan Üniversitesi'ne mensup bir bilim adamları grubu tarafından yapıldı. O larihten bu yana Michigan Üniversitesi bütün başkanlık seçimlerinde tüm seçmenleri kapsayan seçim araştırmaları yapıyor. İL BASKANLARI KONUSUYOR Kayseri Gündoğdu: Fikir mücadelesi yapılmalı KAYSERt, (Mustafa GÜMÜŞKAYNAK) Halkçı Parti Kayseri tl Başkanı Mustafa Gündoğdu, parolalannın "Once vatan" olduğunu söyledi. Kayseri'de serbest doktor olarak çalışmalarını sürdüren Halkçı Parti ll Başkanı Mustafa Oündoğdu, Cumhuriyet muhabirine şunları şöyledi: "Siyasi partilerin, halkı bölerek, birbirlerine diişman ederek mücadele etmek yerine, halka hizmet etmek yarışı içlnde fikir mücadelesi yapmanın memleket yaranna olacagı inancındayız. Atatürk ilkeleri ve devrimlerine bağlı olarak, gücümüzü lıalktan alarak, halkla birlikte, ekonomik, sosyal, kültürel ve siyasal yaşamda çagdaş uygariık düzeyine çıkmayı, Türkiye'nin bağımsızlıgını esas kabul ediyoruz." HP I DYP / Konya Aksıı: Seçime eirmemek kayıp değil KONYA, (Sabit HORASAN) Doğ ruyol Partisi Konya ll Başkanı Ali Rıza Aksu, "Amacımız işsizligi, fakirliği ve cehaleti ortadan kaldırmak" dedi. 1937 yılında Konya'da doğan Ali Rızs Aksu, lstanbul Yıldız Teknik Yüksck Oku lu Mimarlık Bölümü'nden mezun oldu. Evli ve 3 çocuk babası olan Ali Rıza Aksı serbest çalısıyor. Siyasi düşüncesine en uygun olan DYP'de görev almayı uygun bulduğunu belirten Aksu, şöyle devam etti: "Partimiz 30 kunıcu üyesinl tamamlayamadıgı için 6 kasım seçimlcrinc katılatnayacak. Helebet yaşayacak olan devletimiz için bir devre seçimlere girmcmek birşey kaybettirnu/. İleride yapılacak scçimlerde mücadelemizi siirdüreceğiz..." Bandırma Uretmen: Seçimlerden halkın oyunu alacağız BANDIRMA, (Cumhuriyet) Halkv Parti Bandırma llçe Başkanı Fehmi Üretınen: "Halkçı Parti'de memlekete huzur ve kardeşligi, birlik ve beraberligi tesis edecek güçlu bir parti olduguna inandığı için görev aldıgını" söyledi. 1341 Bandırma' nın Edincik bucağı doğumlu olan, işçilikten enıekli olduktan sonra ticarete atılan Fehmi Üretmen, Halkçı Parti'nin Atatürk'ün gösterdiği yolda kurulan, Cumhuriyet ilkelerine ve demokrasi prensibine sadık bir parti olduğunu belirterek, "Halkçı Parti, karma ekonomiyi savunan, halkçı, devletçi, milliyetçi, inkılapçı, sosyal demokrat görüşlü bir partidir. Seçimlerde halkın tasvibini alacak bir parti olduguna inamyorum" dedi. HP /