Katalog

Kapak azalmakta. Yoksul orman köylülerinin geçim sorunlarına yıllardır çözüm üretilememesi sonucu kaçak kullanımın önlenemeyişi, bu doğal kaynak kaybını arttıran etkenlerden biri. DlE'nin kayıtlarına göre Türkıye geçen yılın ilk 7 ayında 378 bin tondan fazla kâğıt ithali için 377 milyon dolara yakın para harcanmış. Sayfa 9 Atık kâğıttan üretim sart Kâğıt üretiminde kullanılan diğer hammaddeler atık kâğıt ve tarım artıkları. Tarım artıklarının kâğıt hammaddesi olarak kullanım oranı pek yüksek değil (1995 yılında Türkiye'de kullanılan lifli hammaddenin yüzde 6'sı tarım artıklarından elde edilmiş). Buna karşın atık kâğıt, üretimin önemli hammaddelerinden biri. Tamamen atık kâğıttan kâğıt ve karton üretimi bile yapılabiliyor. Atık kâğıttan kâğıtkarton üretiminin maliyeti, birincil elyaf adı verilen odun, selüloz gibi ilk defa kullanılan hammaddeden üretime oranla daha düşük. SEKA yetkilileri, atık kâğıttan her tür kâğıtkarton üretiminin olanaklı olmadığını belirtseler de teknolojideki son gelişmeler atık kâğıttan birinci hamur kâğıt üretimini bile mümkün kılıyor. Atık kâğıt hammaddesi, SEKA'da gri ve kromo karton, imitasyon kraft, fluting adı verilen kâğıt türlerinin üretiminde kullanılıyor. Türkiye, 1995 yılında kâğıt sanayii hammadde gereksiniminin yüzde 42'sini atık kâğıt ile karşıladı. Türkiye'de kâğıt sanayiinin atık kâğıt gereksiniminin yarım milyon tonun üzerinde olduğu belirtiliyor. Yaklaşık olarak Türkiye'de tüketilen kağıdın üçte biri oranında atık kâğıt toplanıyor. Yani kullandığımız kâğıtların üçte biri geri kazanılarak tekrar kâğıt üretiminde kullanılıyor. Kâğıt sektöründe, toplanan atık kâğıdın, tüketilen toplam kâğıtkarton miktarına oranı 'geri kazanma' yüzdesi olarak adlandırılıyor. Kâğıtkarton yapımında kullanılan atık kâğıdın, üretilen toplam kâğıda oranına ise 'kullanım' ya da 'değerlendirme' yüzdesi adı veriliyor. Bu tanımlara göre Türkiye' nin geri kazanım oranı 1993 yılında yüzde 28.5 iken, 1994 yılında yüzde 35.9'a yükseldi. 1995 yılında ise yeniden yüzde 31.8'e düştü. Atık kâğıtlar SEKA'nın, belediyelerin ya da Dönkasan gibi özel şirketlerin belirlenen yerlere koydukları konteynır da denilen büyük toplama kapları aracılığıyla ya da özel olarak bu işi yapan işçilerin, iş ve konut atıkları arasından kâğıtkarton benzeri selüloz içerikli maddeleri ayırıp ara depolar Kağıt sanayiinde atık hamnıaddede kullanım maliyetinin, birincil elyaftan üretime oranla daha düşük ulması sanayiciyi de teşvik ediyor. aracılığıyla kâğıt toplayıcılara ulaştırması yolu ile geri kazanılıyor. SEKA'nın atık kâğıt kaynaklarının başında kamu kuruluşları, devlet arşivleri, okullar, çeşitli dernekler, basın kuruluşları ve matbaalar geliyor. Ayrıca bireysel toplayıcılar ve tüccarlar da SEKA'ya çeşitli yollarla atık kâğıt sağlıyorlar. Kâğıtlar toplandıkları bırımlerden kamyon ve kamyonetlerle kullanım amacına göre sınıflandırılacakları depoya getirilip buradan da kâğıt fabrikalarına ulaştırılıyor. Lokman Hekim Sağlık Vakfı (LHSV), 1986 yılından bu yana, U) Gebze'de düşük gelirlilere bedava denilebilecek kadar ucuz ve nitelikli sağlık hizmeti vermek üzere kurulmuş bir vakıf. LHSV'nin, bu hizmeti sunabilmek için geliştirdiği gelir sağlama yollarından biri de atık kâğıtların çeşitli merkezlerden toplanarak üreticilere satılması. Vakıf, kendi olanakları ile 800'e yakın firmadan kâğıt topluyor ve bunları Gebze'deki depolannda ihtiyaca göre sınıflandırdıktan sonra özel kâğıt fabrikalarına satıyor. Ayda 70100 ton arasında atık kâğıt toplayan Lokman Hekim Sağlık Vakfı, bürokratik işlemlerin çokluğu ve alım Geri kazanılamayan atıklar Türkiye'de atıkların geri kazanılma oranları Türkiye'de teorik olarak yılda yaklaşık 2 milyon ton olan geri kazanılabilir atıkların yarıya yakını (1 milyon ton) değeriendirilebilmektedir. Geri kazanılabilir atıklar Çöp içindeki geri kazanılabilir atıkların oransal dağılımı fiyatlarının yüksekliği nedeniyle kâğıdı SEKA'ya satmadıklarını belirtiyorlar. Sonuç olarak LHSV'nin çalışması, kamu hizmeti veren örgütlerin sınırlı kaynaklarını çoğaltabilmeleri için yapabileceklerine güzel bir örnek oluşturuyor. Selüloz ve Kâğıt Sanayii Vakfı da parasal kaynakları yetersiz birçok dernek, vakıf, kulüp, okulaile birliği gibi sosyal kuruluşların, hatta sıradan bireylerin kullanılmış kâğıt toplayarak hem kendi bütçelerine hem de ülke ekonomisine katkıda bulunabileceğini vurguluyor ve bu konuda girişimde bulunacaklara yardımcı olabileceğini duyuruyor. Dönüşen Kâğıt Hammaddeleri Sanayii AŞ, 1980 yılında Kartonsan, Olmuksan gibi özel kâğıt üreticileri ile bu sektörde üretim yapan holding ve gruplar tarafından kurulmuş bir şirket. Dönkasan, atık kâğıdı çeşitli merkezlerden toplayıp sınıflandırdıktan sonra amaca göre grupladığı kâğıt hammaddesini üreticiye ulaştıran bir kuruluş. Firmanın Genel Müdürü Ekrem Demircioğlu, farklı türlerde kâğıt üreten fabrikaların farklı özelliklere sahip atık gruplarını kullanabildiklerini, şirketlerinin de atık kâğıdı kullanıcının amacına göre ayıklayarak hazırladıklarını belirtiyor. Demircioğlu'na göre piyasanın yarıdan fazlası Dönkasan'la çalışıyor. Adana'da bir, Istanbul'da iki ayırma tesisleri var. Izmir'de de Kastaş adlı bir tesisle birlikte çalışıyorlar. Dönkasan aynı zamanda atık kâğıt kullanan firmalara bu iş için gereklı olan ekipmanın üretimi ve ithali ile de uğraşıyor. Bu alanda çalışan bir Hollanda şirketinin Türkiye temsilciliği ve ithal ettiği malların servis hizmetini yapıyor. Ekrem Demircioğlu, Avrupa'da atık kâğıt toplama işinin son derece planlı bir biçimde yürütüldüğünü, tüketicinin bilinçli olması nedeniyle kâğıt ve diğer tekrar kullanılabilen atıklarını toplayıcılara (genelde belediyeler) istenildiği biçimde ayrı ayrı verdiklerini belirterek Türkiye'de bu organizasyonun yapılabilmesi için herkese küçük yaştan itibaren konuya yönelik eğitim verilmesi gerekliliğini dile getiriyor. Oysa Türkiye'de atık kâğıtların toplanması işi 'her şeye rağmen' yürüyor. Özel sektörün ve daha düşük oranlarda da olsa SEKA'nın hammadde olarak atık kâğıt kullanması nedeniyle talebin yüksek olması, iyi işleyen bir toplamadeğerlendirme organizasyonunun yokluğuna karşın kâğıdın üçte bire varan oranlarda geri kazanılabilmesine yol açıyor. Özellikle özel sektörün ülkedeki orman kaynaklarına yönelik yatırım yapmaması ve kâğıt üretiminin hammaddesi olan selülozu ithal etmek zorunda kalması, dışalımın zorlaştığı kriz dönemlerinde ülke içerisinde atık kâğıt •*