Katalog

Kapak •Özelleştirmeye karşı olanların korkusu kamu tesisleri ve değerli arazilerin haraç mezat satılmasıydı. Korktuklarına uğradılar da. Özelleştirilen tesisler işletilmeden çürümeye terk edildi. Idaresi'nce geri alındı. 1987yılındaEBK'yaait Kemah Et Kombinasrnın 275 milyon liraya devredilmesiyle başlayan kombina satışları, 1995 yılında Afyon, Suluova, Malatya, Kars, Elazığ, Şanlıurfa, Tatvan, Bayburt, Bursa, Kastamonu ve Ağrı Et Kombinaları'nın satışıyla devam etti. EBK'ya ait Hatalı özeUeştirme politikalan nedeniyle, kombina ve diğer varlıklardan toplam 2 trilyon liraya yakın gelir elde hakim olan SEK'in satışı edildi. Ancak bu satışlarda sırasında dile getirilen tepkiler, dikkat çeken en büyük unsur, neredeyse paha biçilmez mal kombinaların değil de EBK'ya varlıklarının bazı çevrelere ait arsaların daha çok para peşkeş çekilmesi ve halkın etmesiydi. Ankara Kombina ucuz ve sağlıklı gıda arsası tek başına 1.3 trilyon tüketiminin önleneceği lira, Çerkezköy arsası 66 milyar yönündeydi. Önemli bir lira ederken, en yüksek fiyata istihdam payına sahip satılan Bursa Et Kombinası bile fabrikalarda özelleştirmeden sadece 60 milyar lira etti. sonra üretim yapılmama tehlikesi de ön plana çıkartılan itirazlardandı. Bütün bu Gıda endişelerin hiç de yersiz olmadığı zamanla ortaya çıktı. Yıllarca köylünün elindeki Urfa Siverek'teki tesis, adı ürünü birinci elden değerlendiren tek kuruluş olan "malum kaza" ile son zamanlarda sıkça anılan Sedat Süt Endüstrisi Kurumu'na ait Bucak'ın kardeşine satıldı. tesisler, gıda sektöründeki Ancak Ali Murat Bucak, devir özelleştirmede temel grubu oluşturdu. Halkın temel tüketim sözleşmesine uymayıp tesisi çalıştırmayınca, yargı olaya el maddesi ve köylünün de en önemli geçim kaynağı olan süt koydu. SEK'in Lalahan Işletmesi'nde de ve süt ürünlerinde piyasaya Sayfa 7 Halka arz yoluyla özelleştirilen kuruluşlar Satış tutan (TL) Erdemir Arçelik Bolu Çımento Çelık Halat PETKİM Konya Çımento Unye Çımento Mardin Çimento THY Adana Çım (A) Adana Çım.(C) Migros Dıtaş Tupraş Petrol Ofısı Tofaş Türk (I) Tofaş Türk (II) Toplam 132.392.537.500 50162.080.000 20.851 860.000 19.545.563.450 397177.512.500 48 619 750.000 2.570.500.000 25.463.750.000 13.925.250.000 79.128.900 000 8.792.100.000 18.199.200.000 864.500.000 24.278.800.000 57.863.200.000 25.809.600.000 56.642.400.000 98Z287.503.450 Uluslararası piyasalarda kurumsal arz yoluyla özelleştirilen kuruluşlar Satış tutan (TL) linıanların öıelleştirilmesindc de bölgesel tekel sözkonusu. Tofaş Türk 6.682.308.600.000 özelleştirmeden sonra yeniden yapılanma gerekçesiyle üretim yapılmadığı gibi .özelleştirme öncesinde devlet tarafından yapılan 50 milyar liralık yatırımda alıcı Mis Süt tarafından Burdur'daki Mis Süt tesislerine taşındı.SEK'in "vatan sathına" yayılmış 42 tesisinin satışından toplam 3.3 trilyon liralık kazanç elde edildi. Bu tesisler içerisinde en yüksek rakam Istanbul Süt ve Mamülleri işletmesinin isim ve varlık değerleri için ödendi. İsim hakkını da alan Rami toptancıları, toplam 1.8 trilyon lira bedelle tesislerin sahibi oldu. Istanbul'dan sonra en yüksek bedelle özelleştirilen tesis ise Mis Süt tarafından 305 milyar liraya satın alınan Izmir tesisleri oldu. Gıda sektöründeki diğer verecek şekilde uygulamalar ise Güneysu, gerçekleşmesiydi. Ladik, Aroma Bursa MeyveSüt, Bartın ve Trabzon çimento FrukoTamek, Tamek Gıda, fabrikalarını satın alarak Mekta, Meysu, Tat Konserve Karadeniz Bölgesi'nde gibi işletmelerin "yok pahasına elden çıkarılması" hakimiyet kuran Uzanlar, sonrasında Gaziantep ve olarak gerçekleşti. özellikle FrukoTamek'in özelleştirilmesi Şanlıurfa fabrikalarının aşamasında ölB'nın yeni ihale ihalelerini de kazanarak Güneydoğu Anadolu açması gerekirken, ihaleyi yenilememesi ve hisseleri 5 ay Bölgesi'nde de "tek adam" oldular. Rumeli Çimento adıyla önceki fiyatından satması bilinen firmaları aracılığıyla dikkat çekti. çimento fabrikalanndan 7 tanesini birden satın alan Çimento mSı Uzanlar, halen nihai pazarlık Ekonominin lokomotiflerinden görüşmelerı yapılan Ergani ve Kurtalan Çimento fabrikaları biri olan inşaat sektörünün için de en yüksek teklifi verdi. kalbi çimento fabrikalarındaki özelleştirmede göze çarpan en Çimentoda "tekel oluşturmanın" tek temsilcısi önemli unsur, satıştan elde Uzanlar değildi. Çorum ve edilen gelirden çok, satışların Sivas gibi iki yakın ilin çimento bölgesel tekeller fabrikaları da aynı firmaya, ~» oluşturulmasına olanak Yarım kalmış tesislerden satış işlemi gerçekleştirilenler Satış bedeli (milyon TL) EBK Kemah Et Kombinası SEK K. Maraş Süt Mamülleri Işletmesı TİGEM Günaş Zeytinyağı Fabrikası Toplam 275.0 1.600.0 900.0 2.775.0 KİGEM'in "Anayasa ve Özelleştirme" başlıklı raporundan alıntılar. O Yarım kalmış tesislerden defter değeri üzerinden devredilenler Devlrbedeli (milyon TL) MKEK Keskin Kalıp Fabrikası SEK Slirt Peynır Fabrikası Sümerbank G.Antep Tekstil Mak.Fab. Sümerbank Yalvaç Hazır Gıyim Tes. TAKSANYerköy Tesisi Sümerbank Kelkit Ayakkabı Fab. TUGSAŞ Sorgun Amonyak Gübre Fab. Sümerbank Gercuş Ayakkabı Tesisi TEKEL Diyarbakır Sigara Fabrikası Toplam 1.310.3 zel mülkiyet için Anayasa'nın 35. maddesiyle getirilen korumanın sonucu olarak, KlT'lerin özelleştirilmesinde gerçek değerinin gözetilmesi gerekir. Bu ölçüleri gözardı eden bir yöntem ve uygulama, satın alacak kişileri öbür kişiler karşısında hakkı olmayan ayrıcalıklı bir konuma getirir. Bu durum ise eşitlik ilkesine aykırı olur. • Anayasa'nın 5. maddesinde "Türk Milletinin bağımsızlığını sağlamak devletin görevidlr" denilirken, Anayasa Mahkemesi'nin 2983 sayılı yasa ile ilgili kararında, 5. maddede yer alan "Türk Milletinin bağımsızlığı" ilkesinin siyasal ve ekonomik bağımsızlığı birlikte içerdiği belirtiliyor. Anayasa'nın 16. maddesinde ise, Anayasanın 12. maddesinde herkese tanınan temel hak ve özgürlüklerin yabancılar için, uluslararası hukuka uygun olarak yasayla sınırlandınlabileceği kurala bağlanıyor. Kararda, özelleştirme yoluyla giderek yabancıların nüfuzuna yol açılmasının, ülke bağımsızlığı açısından kabul edilemez olduğu ve telekomünikasyon, elektrik gibi stratejik öneme sahip kamu hizmetlerinin yabancılaşmasının ülke savunması, güvenliği ve bağımsızlığı yönünden sakıncalı olduğu belirtiliyor. • Anayasa'nın 172. maddesinde "Devlet piyasalarda doğacak tekelleşme ve kartelleşmeyi önler" denilmektedir. Bu nedenle, özelleştirme yasasında mal ya da hizmet üretiminin belirli sermaye gruplarının elinde toplanmasını, tekelleşmeyi ve kartelleşmeyi önleyecek şartların oluşturulması gerekir. Tersi durum, düzenlemeyi Anayasa'nın 167. ve 172. maddelerine aykırı kılar. • Anayasa'nın 168. maddesinde işletme hakkı devlete ait olan doğal servetlerve kaynaklann mülkiyetinin gerçek ve tüzel kişilere devrinin olanaksız olduğu belirtiliyor. Bu nedenle 3987 sayılı yasa, doğal zenginlik ve kaynaklarla ilgili KlT'lerin satışına ve bunların işletme hakkının süresiz devredilmesine olanak verdiğinden Anayasa'nın 168. maddesine aykındır.