Katalog

Kapak Sayfa 11 Türklş'in Cumhuriyet için hazırladığı örnekler, özelleştirmenin faturasını gözler önüne seriyor İşsizlik ve sendikasızlaştırma urkıye ışçı sınıfını, çok yakından ılgılendıren ve belkı de ıçınden geçen surecın en onemlı uygulamalarını oluşturan "özelleştirme"gırışımlerı sonucunda çalışma yaşamında ozellıkle ıstıhdam yonunden beklenen sonuçlar kendını gostermeye başladı Turklş'ın Cumhuriyet ıçın hazırladığı ve ozelleştırme uygulamaları aşamasında yaşanan ışten çıkarmalar ve sendikasızlaştırma orneklerı bunları bır butun halınde gozler onune seriyor Devletın kuçultulmesı temelınde, kamunun elınde bulunan bır kısım ışletmelerın ozel sektor tarafından alınarak ışletılmesı amacına donuk olarak ozelleştırme uygulamalarının yoğunlaştığına dıkkat çekılen raporda, ışletmelerın sorunlarının ana nedenlerı arasında gosterılen aşırı ıstıhdam ve yuksek ucret çozum arayışlarının da bu uygulamalara ıvme kazandırdığı vurgulanıyor. Raporda ayrıca, tek amacı kâr maksımızasyonu olan ozel sektorun , dığer gırdılerden . sağlayamadığı tasarrufu, rekabet etme amacı adı altında çalışanlardan sağlamaya yoneldığı belırtılıyor Bu yonde yapılan, ıstıhdam daraltma, sendıkasızlaştırmanın yanı sıra ışletmelerın bazı bolumlerının ıhale yolu ıle başka ışletmecıye devredılerek ucuz ve temel haklardan yoksun ışgucu sağlayan taşeron uygulamalarının çalışma yaşamını ve endustrı ılışkılerını olumsuz etkıledığı vurgulanıyor Rapor şoyle • Çımento sektorunde sendıkalaşma onemlı olçude gerıletılerek yoğun olarak ış aktı fesıhlerı yaşandı, taşeron uygulamasıyla da sendıkalaşmanın onune geçılerek ışçıler sendıkasız çalışmaya zorlandı 1990 yılında, ıçınde Afyon, Ankara, Aşkale, Çorum, Ladık, Balıkesır, Trabzon çımento fabrıkalarının bulunduğu toplam 20 çımento fabrıkasında 5 bın 144 sendıkalı ışçı bulunmaktayken değışık zamanlardakı ozelleştırme sonucunda 1992'de bu sayı 3 bın 788'e, 1994'te2bın603'e duşuruldu, 1996 yılında sendıkalı ışçı sayısı 2 bın 372'ye gerıledı. T Sendıkaların uyanlanna karşın, öıelleştinnede işçi kıyımına engel olunamadı. Örneğın Afyon Çımento'da 1990 yılında 281 sendıka uyesı ışçı çalışırken bu sayt 1996 yılında 122 oldu Aynı şekılde Ankara Çımento'da 1990 yılında 309 olan sendıkalı sayısı 1996'da 116'ya duştu Denızlı'de tam bır sendikasızlaştırma yaşanarak, 1990 yılında 156 olan sendıkalı ışçı sayısı 1996'da 10'a duştu • Tekstıl sektorunde cıddı bır bıçımde sendikasızlaştırma yaşandı Sumer Holdıng Hereke Yunlu Fabrıkası'nda ozelleştırme oncesı 323 olan çalışan sayısı 130'a duştu Işçılerın tazmınatları odenerek ış akıtlerı feshedıldı Adana Pamuklu Fabrıkası'nda aynı yontemler uygulanarak ışçı sayısı 554'ten 235'e duşuruldu, sendıkalaşmanın onune geçıldı Şanlıurfa'da da çalışan sayısı ozelleştırme oncesı 30 ıken bugun 20 • Şeker sanayıınde değışık yontem ızlendı Şeker sanayıı resen emeklılık uygulamasıyla emeklı edılenlerın yerıne ışçı alınmamasıyla dıkkat çektı Sektorde toplam 32 bın 500 ışçı bulunmasına rağmen, ozelleştırılen fabrıkalarda 4 bın cıvarında ışçı çalışıyor • Elektrık santrallarında gerçekleştırılmek ıstenen uygulamaların, ıstıhdam yonunden geçmışte yapılan ozelleştırmelerın ortaya çıkardığı sakıncaları da beraberınde getırmesı beklenıyor Çukurova'da (ÇEAŞ), ışyerının Uzanlar'a devrınden once (1992) toplam bın 460 personel çalışırken 1996sonunda personel sayısı 600'u sendıkalı olmak uzere 937'ye duştu • Özelleştirilen tesislerin bazı işletmelerinin "işletmecilere" devri; ucuz ve her türlü haktan yoksun bir emekçi kitlesi yaratmaktadır. Çalışan sayısının azalttlması ıse, resen emeklılık uygulaması ve 1475 sayılı Iş Kanunu'nun 13 maddesı hukumlerı uygulanarak her ay 9 uyenın ış akıtlerının feshedılmesı yontemıyle gerçekleştırıldı 1992 yılında AKTAŞ'ın devrı sırasında ışletmede tumu orgutlu 478 ışçı bulunmaktayken, 1996 sonunda bu sayı 500'e ındırıldı, ancak sendıkalı sayısı 225'e duşuruldu Yenı ışe alınanların sendıkaya uye olmamaları yonunde baskı yapıldı, ayrıca resen emeklılık ve 1475 sayılı Iş Kanunu madde 13 ıle sendıkalı sayısı sureklı duşuruldu Ayrıca bın cıvarında taşeron ışçının çalıştırılmasına da goz yumuldu Kayserı Elektrık'te, 1992'de 600'u sendıka uyesı olmak uzere toplam 650 ışçı bulunmaktayken, 1996 sonunda çalışan sayısı 850'ye çıkartıldı, ancak sendıkalı ışçı sayısı 289'a duştu • Ağaç sanayıınde ozelleştırılen ORUS'e bağlı 8 fabrıkada çok çarpıcı gelışmeler goze çarptı Ozelleştırme oncesınde hemen tumu sendıkalı olan ışçıler ozelleştırme sonrası buyuk olçude sendıkasızlaştırıldı, ıstıhdam daraltıldı Vezırkopru'de ozelleştırme oncesı 399 ışçı çalışmaktayken ozelleştırme sonrasında bu sayı 168'e duştu ve bunlardan sadece 133'u sendıkalı oldu Ayancık'ta ozelleştırme oncesınde çalışan 222 ışçıye karşın bugun 21 ışçı çalışıyor, sendıkalı ışçı sayısı ıse "sıfır" Bafra'da ozelleştırme oncesınde çalışan ışçı sayısı 106 ıken, ozelleştırme sonrasında tamamı sendıkasız olmak uzere sayı 28'e duşuruldu Devrek'te sendıkalı ışçı bulunmazken çalışan sayısı da 100'den 18'e gerıledı Pazarkoy'de ıse ozelleştırme oncesı 58 ışçı çalışırken bugun ışçı bulunmuyor Antalya'dakı orman ışletmelerı ozelleştırme sonrasında atıl durumda bekletıldığınden, 67 ışçıden çalışan tek ışçı kalmadı. Ulupınar'da ozelleştırme oncesı 59 ışçı çalışırken ozelleştırme sonrası sendıkasız 38 ışçı çalışıyor • Petrokımya sektorunde de aynı sıkıntıların yaşanmasından endışe duyuluyor Şoyle kı Ozelleştırme çalışmaları surdurulen Petkım, TPAO, Petrol Ofısı'nde ozelleştırme sonrasında yuzde 40 ıle yuzde 60 arasında ıstıhdam daralması beklenıyor Gundemde olan Petlas'ta ozelleştırme oncesı çalışan bın 154 ışçının 700'e ındırılmesı endışelerı haklı çıkartırken, 545 kışılık ışten çıkarmaların dığer ozelleştırılen kuruluşlarda olduğu gıbı tazmınatların ödenmesı yoluyla gerçekleştırılmesı beklenıyor • Lımanların ozelleştırılmesı, son derece sakıncalı olmasının yanı sıra ıstıhdam ve orgutluluk açısından onemlı sorunlar doğuracak özelleştirmenin gerçekleştığı andan ıtıbarenTDl'de tazmınatlar odenerek buyuk bır ışten çıkarmanın gerçekleşmesı beklenıyor. • Ozelleştırme sonrası sendikasızlaştırma, taşeronlaştırma ve ışten çıkarmalara bır dığer onemlı ornek de HAVAŞ Ozelleştırme oncesınde 2 bın 300 ışçının çalıştığı bu ışletmede ozelleştırme sonrası donemde bın 600 ışçının ış akıtlerının feshedılmesıne karşın bugun yıne 2 bın 086 ışçının çalıştırılması dıkkat çekıcı Işten çıkarılanların yerıne yenı ışçı alınması, taşeron sıstemıyle duşuk ucretlı ve sendıkasız ışçı yontemıyle gerçekleştı Şu anda çalışan ışçılerın sadece 200 tanesı sendıkalı durumda • Turızm sektorunde de yoğun ozelleştırme uygulamaları sonucunda ışçıler açısından sorunlar yaşanıyor TURBAN Turızm AŞ ve Emeklı Sandığı'na aıt oteller bunun en buyuk orneğı TURBAN'da ozelleştırılen Çeşme, llıca, Buyuk Samsun otellerı, Elmadağ tesıslerı, Ercıyes Dağ Otellerınde ıstıhdam daralmasına gıdıldı. Buyuk Samsun Otelı'nde ozelleştırme oncesınde 170 cıvarında olan ışçı sayısı bugun 90'a, Ercıyes Dağ Otelı'ndekı 70 olan ışçı sayısı ıse 50'ye mdı Çeşme Otelı'nde ozelleştırme oncesınde 190 cıvarında olan ışçı sayısı bugun 150'ye gerıledı gtn