Katalog

Sayfa 12 Sağlık Işinizde başarısızsanız, 'sosyalfobi 'niz olabilir • Sosyal fobi, her 10 kişiden birinde yaşanan oldukça ciddi bir sorun olarak nitelendiriliyor. Yaygın bir bozukluk olan sosyal fobi, önemli ölçüde strese ve sosyockonomik probleme neden oluyor. CANAN SOYSAL aijkaları ılc tanıştırılınaktan utanıyor musunuz' Ya da bir ı>le ugrasırken scyredılmck sızı rahatsı/ mı cdıyoı ; Toplıını ıçıne çıkmaktan sıkıntı mı duyuyorsıınıı/' Vcya bıı bankaya gıttıgınt/ /aman çek ya cl.ı herhangı bıı cvıak ımzalıyamıyoı musunuz' Fğer butun bu sorulaıa cevabınız "evel" ısc lııç vakıt kaybetmeden bir doktoıa gıdın (, unku buyuk bir olasılıkla "sosjal fobi" ılc karsı karsıyasınız Belkı de bııçogunu/ bu haslalıgın ısmıııı ılk ke/ duyuyorsunu/ Aııcak u/manlaıa gorc sosyal fobi hastalıgının bir kışının lıayalı boyunca goıulme oıanı yuzdc 10 ılc 16 arasında dcğışıyoı Sosyalfobi hcı 10 kışıdcn bııındc yaşanan oldukça tıddı bıı soııın olaıak nıteluıdmlıyoı Yaygın bıı bozukluk olan sosyal fobi, oncınlı olçude strcsc ve sosyockonomık probleme neden oluyor Sosyal tobık hastalıklarııı sosyal durumlarla basa çıkmakta yarattıgı zorluklaı, ınsanların ozel ve ış yasamlaımı oncınlı olçude ctkılıyoı 13u dıırunı da çok sayıda ınsanın ış bulma ve hayatl.irını kazaıınıa potaıısıyellerını sınırlıypr Sosyal lobının oılaya çıkardığı dığer sorunlaı da Çağın hastalığı, ekonomik bağımlılık ve işsizliğe yol açıyor B • Bozukluğu yaşayan kişinin eğitiminde, işinde ve ınsanlarla kurduğu ilişkilerde ortaya çıkan önemli sorunlar, hastalıgın en çok maddi açıdan kötü durumda bulunan ve yalnız yaşayan insanlarda görülmesi sonucunu doğuruyor. ınsanlar gencllıklc dıışuk gelıı gıubuna dalııllcı Hastalığı yasayanl.ırın yu/de 20'sının tek gelır kaynagı maluliyet aylıgı ya da ıssı/lık yardımı Sosyal fobının kulturcl boyutuna gclınce Hastalık batı toplumlarında doğu toplumlaıına or.ınla daha tazla goruluyor Bun.ı neden olar.ık dogu toplumlaıının boyle bıı soıuna bir hastalık olaıak dcgıl kısılık o/ellıgı olarak bakmasının yolaçtıgı ıtade eclılıyoı Uzmanlaı buna orııek de vcııyor ".lapınılar,asııı utan^açlığı lanımliimak için Shınka Shitsu dcMiıııııi kııllanırlar. (•crçckte, Slıiııka Shitsu tipi ki>ilik uzvlliği olanların çoğu aslında sosyal lobi sahibi insanlar olabilir." lcda\iyc dc >anaşniıvorlar Her psıkolojık hastalık gıbı sosyal fobının de teda\ısı hastalıgın ortadan kalkması ıtııı oldukça onemlı Aıuak sosyal fobısı olan bir hastanın ıçınde bulundugu durum ve hastalıgın kçndıne has o/ellıklerı ncdenıyle bu hastalıga yakalananların yalnızca yuzde 25'ı tcdavı gorurken, bunların da ancak az bir kısmına etkılı ledavı yapılabılıyor Genellıkle ılaç tcdavısı uygulanııken, ılaç tedavısının yanı sıra psıkolcrapı de uygulanabılıyor Uzmanların genel kanısı, gereklı tedavı uygulandığı vc hastanın bu tcdavıyc yanıt verdıgı zaman sosyal fobının tedavıyc lyı yanıt verdığı Türkiyc'dc bilinmiyor Hastalıgın I urkıye boyutuna gelınce Bugune katlar luıkıye'de sosyal fobıylc ılgılı cıddı bir alkol ve ılaç b.ığımlılığı Gcnçlikte ortaya cıkıyor Sosyal fobısı olanlar arasında eınsıyet farkları çok belırgın degıl Aneak bo/uklugu yaşayan kışının cgıtımınde, ışınde ve ınsanlarla kurckığu ılışkılerdc ortaya çıkan onemlı sorunlar, bozukluğuıı en çok ınaddı açıdan kotu durumda bulunan ve yalnı/ yaşayan ınsanlarda gorulmesı sonucunu doguruyoı Sosyal fobi terımı ılk ke/ l°60'lı yıllarm başlarında kulanılmaya başlanmıs O /amanlar gcnel goruş, bozuklugun seyrek olarak gonıldııgu şeklındeydı Ancak son yıllaıda yapılan bılımsel araştırmalar ve deneyler hastalıgın gunumu/de yaşayan her 10 kışıden bırınde goruldugunu ortaya koydu ABD'nin vü/de 3'ü hasta Bugun ABD nutusuııuıı yuzde 3'unde sosyal lobı bulıınuyor Sosyal fobi gencllıklc çok erken donemlerde ortaya çıkıyor sosyal fobılerm yıı/de 4O'ı 10 yasından once, yuzde 9^'ı de 20 yasından once ortaya ı,ıkıyor IJ/manlara gore başlama yaşının eıkcn olması cıddı gclısme sorunları doguruyoı Sosyal lobının icmcl ozellıkleıı şoyle sıralanıyor "Sdsyal ortaınlarda (la\ranışlarınııı haskası tarahndan inceleme altında tululduğu korkıısıı, perrormans eksikligi gıırıır incitebilccek durumlarda İK'lirjjin M Mirekli bir korku ve korkulan durumlardan survkli kacınnıa davranışı." • Hastalığı yaijayanların yüzdc 20'sinin tek gelırkaynağı maluliyet aylığı ya da işsizlık yardımı. Dolayısıyla gelirlerı de çok düşük. Sosyal fobısı olan ınsanların bır^ok sosyal ortamda yaşadıklaıı olumsuz değerlendırılme korkusu, durumun gerektırdıgınden daha yoğun Hasta olan kısılcrın bu durumlarla karşılastıklarında tıtrcmc, tcrleme, kas geıgınlıgı, boga/ kuruması, go/lcrde buyume, sıtaklık ya da soğukluk hıssı vc basağrısı gıbı korku helırtılcrı gosterdıklerını soyleyen uzmanlar, korkulan duıumlardan katma davranışının gencllıklc çok belırgın olduguna ve ılerde tam bir sosyal yalıtılmışlığa bıle yol açabılctegıne dıkkat çekıyorlar (ielirleri yok duşiık Vol a<,tığı sınırlamalar ncdenıyle sosyal tobısı olan ınsanların ekonomik duıuınları da kaçınılma/ olarak bo/uluyor Sosyal fobısı olan Özellilderi nelerdir? • Yalnı/ yayıma oranları yuksektır • Eğıtım sevıyelen duşuktur • Lkonomık açıdan baskalarına bağımlıdırlar • Ekonomik açıdan kotu durumdadırlar • Başka psıkıyatrık problemlerı de mevcuttur • Intıharduşuncelerı tasıma oranları yuksektır 9 Intıhar etme oranları yuksektır • Iş hayafları ınıslı çıkıslıdır • Sosyal açıdan yalıtılmıs durumdadırlar Nelerden korkarlar? 9 Başkaları ılc tanıştınlmak • Yonetıcı konumundakı ınsanlar ılc konusnıak ya da el sıkısmak • Kalabalık bir ortamda telefon etmek • Mısafır kabul etmck • Bir ışle uğraşırken seyredılmek • Şaka konusu edılmek • Tanıdık kışılerle veya aıle uyelerıyle evde yemek yemek • Kalabalık bir ortamda ım/a atmak 9 Başkalarınm onunde ya/ı yazmak • Toplulukta konuşmak imttftıumı ydpılmdmıv liır ba))ka dcyışle bu hastalık Tuıkıye ıçııı oldukça yenı bıı kavranı Antak IW7 yılından ıtıbaren çesıtlı semınerler yapılarak, hastalık gerek tıp kesımıne gcıcksc kanıuoyuna tanıtılmaya çalışılaL.ik Bu konuda Rothc I urkıye oııculuk yapıyor Fırma bir tep kılapçıgı ha7irlayarak, sosyal fobının belırtılerı ledavısı vc orlaya çıkaıdıgı rahatsı/lıklarla ılgılı bılgılcndıımedc bulıınuyor <^D