Katalog

12 İNSA CUMHURİYET DERGÎ Dünden bugüne Sabuncakisler 129 yıllık çiçekçi... HASAN ŞAHİN Istavro Sabııncakis 1870'de oğlu Istirati Sabııncakis'i cebine 500 ()smanlı altını koyarak lstanbul'a gönderdi. Hetıüz 14 yaşındakiSabuncakislstanbul'dabirişten diğerinegirdi. Nihayetinde Pera'da, Doluatveortağıile HristoTopııs'ıındükkânlan dışında doğal çiçek satılmadığını göriip çiçekçi olnıaya karar verdi. 1874'te babasının verdiği 500 altını sermaye yaparak Hamalbaşı Serkis Sokağı'nda (şimdiki Eczacıbaşı sok No:12)ilkdükkânınıaçtı.GiritkökenliSabuncakislerin Pera'dabaşlayan çiçekçilik serüveni Osmanlı sarayından Avrupa'ya kadar uzandı. Ş, irketin başında şimdilerde 74yaşındaki torun tstiratiSabuncakisduruyor. Dünden bugüne Sabuncakisler'i ve çiçekçilik üzcrine torun tstirati ilesöyleştik. Sabuncakisler kimlerdir? Sabuncakis sabun üreten, sabun işiyle uğraşan kinıse anlaııuna gelir. Kökünıüzün dayandığıGirit'tebusoyadınasıkçarastlanır. Dedemin babusı sabun kimyageriydi. Sabun uretimı konusundaeğitını almıştı. () dönemde Osmanlı'ya bağlı Girit'te baskılardan veayaklannıalardansıkılarakMidilh'yegelmiş. Girit'tekı sabun fabrıkalarını satarak daha iyi tekniklere sahip fabrikalar açnıış; ama ayaklanmaları ıınııtmamış. Giritbirzamanlar( )smanlı nın ve Avrupa'nın sabun merkeziydi. Bıı özelliğini maalesef yavaş yavaş kaybetti. lstavro Sabııncakis oğlunu500( )smanlı altınıyla lstanbul'a akrabasının yanına göndcrdi. Kaç yaşındaymış îstanbul'a geldiğinde... Dedem 1870'delstanbul'a geldiğinde 14 yaşındaymış. llkokuldan sonra eğitimine dcvam cdemcmiş; ama kendini geliştirerek Fransızca öğrenmiş. Sefaretlerle de çalışmaya başlamış. Kısa sürede Balkanlar'a kadar uzanan önemli bir ün sahibi olmuşıız. Kuruluştarihimiz 1874. Yunanistan'da ilk çiçekçinin kuruluşu 1900'lerdir. Biz çok daha önce dükkânımızı kurmuşuz. Dedem, 1900'de çiçek sanatınınincelikleri üzerine Gülistan adıyla Fransızca, Rumca ve Türkçe olmak üzere üç dilde dergiayncabahçıvanlararehberolabilecekbır de kitapçıkarırmış. Sabuncakisler'in müşterileri kimlerdi? Sarayve sefaretlerle çalışıyorduk. Bir de kozmopolit tstanbul... Abdülhamitdöneminde bahçede dekorasyon yapılırmış. Tamamıyla olmasa bile saruyın bahçe işlerinin büyük birkısmını dedem yaparmış. Dış ülkelerden ziyaretçi goldıığunda bahçe dü Sonbaharda Kabataş Lisesi'nde fizikten tekrar sınava girtlim () dönemlerde sınav soruları Ankara'dan gelirdi; ama soruları okuldaki hocalar çözerdi. Boksör Kemal adında fizik hocam vardı. Elektıik poble mini sanırım yanhş çözmüş. Geçer not almalıydım.Ankara'ya bir mektup gönderdim. Gelecek cevabı bekliyordum. Babamın Beyoğlu'ndaki dükkânınagittim. Hocamızınsorulardahatayaptığısöyledim. "Hoca yanlışyaparmir'" diyebcni azarladı. Nihayetinde Ankara'dan beklediği sevindiricı haberi almış. " Kâğıdı alıp dükkâna gittim, babama sınavıkazandığımısoyledinı. Sııratı birden asıldı. Sakin haline alışıığını babam "Benkaçsenedahaçalışabilirim.arıık yaşlandım " demişti. îstanbul Üniversitesi tktisat Fakültesi'ne kaydoldum. Okulda zorlanıyordum. Aklıın başka yerlere takılıyor, kendiıni derslcre veremiyordum. tlk yılı atlattım; ama ikinci yıl okulu bırakıp babamın dükkânında çalışmaya başladım. lnşaai mühcndisi olmak beninı hayalimdi. Şimdi ise pek de pişmanolduğumusöyleyemenı. Çiçekler nerede üretiliyor, alıcıları tstanbul'da önceden seralarımız vardı. Dedem çiçek sat mak kadar, iiretmenin de önemli olduğunu biliyordu. Bu amaçla Kurtuluş td geniş bir arazi satın alarak |T kendi serasını kurdıı. Kurtuluş o devirde boşmuş. Hatta dedem Fransa' dan Kurtuluş'a bir sera bilegetirmiş. Kurtuluş takiarazilerimiz duruyor; ama vakıflarla sorunlarımız olduğundan kullanılmıyor. Antalya'da Manavgai Alanya arasında 1988'de ttalyannrtakla lOdöniımlıık yeni bir sera kurduk. Çiçeklerimizi bıırada yctiştirip özellikle de Avrupa pazarına ihraç ediyoruz. tngiltere, ttalya'ya karanfil satılıyordu. Maliyet artışlanyla son zam.ınlarda sadece karanfil f idesi satıp karanfillerideiçpiya.sadatükelıyorıız. Almaıı ya'ya 2003'te 500 binEuroluksatışyapmı şız. 13'riRnıalgöndermişiz. Çiçek sektörü şu anda ne durıımda? Yaklaşıkdörtbeşsenedirbirdurgunluk yaşanıyoryor. Ekonomik kriz bize de aksetti. Çok sayıda çiçek firması kapandı ve hâlâ kapanıyor. Bazılarıdaborcagirdi. Devlet ten hiçbir teşvik yok. Avrupa'da çiçekten yüzdeS KDValınırkenbizdeyiizde lSalınıyor. Çiçek ekonomisi bu oıandan olumsuzetkileniyor. Kızım Evi, Ziraat mühendisi oldu. Atina' da serası var. Yakinda buraya geliyor. Ayrıca yeğenlerimi de bu konuda ilgili görüyorum. Yaşım 74 oldu, belimdeağrılar var... tştePera'dabaş layan öykümüzün sonu. Firma, işçilerine tazminat ödemekte zorlanınca, 11 dükkânı<;alı\dnlarınadevretmiş. Şu anda Ankara, Islanbtıl ve Antalya da hurucuuı oldufcn şırkeller ve hı%\ cdarlan ıle ç ali) nidlarnu \ürdııru\or Parhm\on hdstduuldn Ltınıtı, ^oaıhlarıııııı devam ellınnc\tııde nrarcı de zenlemelerinde çok sık saraya gidilirmiş. Dedem saraya gıttiğinde bir iki seferbabamı dagötürmüş. Ozamanlardaha ufakmış. Dedem çalışırken haremdeki kızlar baba mı alıp gotürür, ikramlarda bulu nurlarmış. 1874 'te Pera'da açılan ilk dükkâ nın ardından çiçekçilik bizim ailc de babadan oğula geçen bir mes lek oluyor. Avrupa Pasajı'nda No'lu dükkânları alıp şııbe açılı yor. LorandoÇıkmazı'ndaki şimdi 304 No'lu yeri kıralavarak 1900'lcre gelmdiğinde İst.ın bul'daki en büyuk işyeri vesera lara sahıp olan kuruluş ıınvanı nı kazanıyor. Firma 1932'de AnkaraÇubuk Barajı'nın yeşillendirme ihalesıni alıyor. Daha sonra Ankara'da hipodrom düzenlemesini yapıyorlar. Bu çahşmaların beğenilmesi üzerine Atatiirk'ün isteğiyle Ankara BankalarCaddesiNo:17'de.Ş.ehir Çiçek Evi, Yorgi Sabuncakis Ort. Koll.Şirketi adında bir şube daha açıyorlar. Siz ne zaman başladınızçiçekçiliğe? Kabataş Lisesi'nde son sınıfta zatiirrecye yakalanıp ve bir süre okula gidemedim. Üniversile sınavına daazkalmıştı. Fizik derslerini Rumca öğrenmiştim.Başarılısa yılmanı/.için 10 ii/erinden 6 almamız gereki yordıı Ben 5 almıştını. hassahinmiha@mynet.com