Katalog

^«MjUjIj^K» 1 Oıak IVK4. l l f h l ' < V Yul I)HV»M duru^tıımındn t«.k Mp 7 elbiıtcyc ılircncn s«rııklar. Sııgılnn ikinci Tcğ. Iıınn Ataltıy. geri ver, üniformanı da... BERAT GÜNÇIKAN aklaşık üç bin kişiydiler. 12 Eylül darbesiylegözaltınaahnan 1 milyon 650 kişinin arasında, onlar kadar işkence gördüler, onlar kadar insanlık dışı uygulamalara maruz kaldılar ama, yine de farklıydılar. Çünkü onlar askerdiler, üsteğmen, teğmen, astsubay ya da askeri okul öğrencisiydiler... 1200'ü, gözaltına alınmalarını izleycn ilk günlerde"Res'encmekli"adıaltındaordudan atıldılar, ama cn fazla iki yıla varan tııtukluluktan sonra bcraat ettiler. Biri, Omer Yazganidamedildi.Birdiğeri, AhmetErdoğdu pek çoğunun aklından geçeni gerçekleştirdi vc kendisini ranzasına astı. MustafaAytaçise,ki81 devrebirincisiydiçıldırdı... Salıverilenler 12 Eylül sonrasının ilk hak aramamiicadelelerindenbirininiçinegirdiler. 1990'larınbaşında " Eylül EmekJileri Derneği/EylülDer"ikurdular.ürdudan atılmalarından sorgulama yöntemlerine, uğradıkları sosyal ve ekonomik zararlardan manevi kayıplarına haklarının peşinc düştüler... 200300 eski sııbayın katıldığı gcnel kurullar yaptılar ama arkası gelmedi. Çünkü bu, tek bir dernekle yapılabilecek bir mücadele değildi, bütün bir toplumun 12 Eylül'ü sorgulamaya ve bununla yüzleşmeye hazır olması gerekiyordu. Olmadı. Dernek kapandı. AB'ye uyum yasaları çerçevesinde 15.maddedeyapılandeğişikliğe dayanarakbirgirişimdedahabıdundular... 15. madde, 12 Eylül cuntasının çıkardığı kanunların, kanun hükmünde kararnamelerin, karar ve tasarrufların anayasaya aykırılığının iddia edilemeyecegini öngörüyoruu. Yasadaki değişiklik önlerini açmıştı, onlar da re'sen emeklilikle yitirdikleri özlük haklarının iadesini istediler. Askeri liseye, 7475'lerde Harp Okulu'na girdik. va gireceğiz, ya firar edeceğiz dedik... O Yüksek Idare Mahkemesi Daireler Kurulu 7778'lerdedeokuldaydık.Türkiye'desol dönem bütün mesele şu idi: Biz ülkenin soretkararıverdi.Gerekçeşaşırtıcıydı:Dava muhalefetin yükseldiği yıllardı ve ordu runlarına duyarlı insanlardık ve sosyalistaçma süreniz doldu. Yasaya göre söz konuiçersinde de solcular ağırbktaydı. Seksenle tik. Devletin kendi ideolojik doğrultusu dısu maddeye ancak TBMM'nin açıldığı ve birlikte birbirine selam veren, ortak kitap şında hiçbir fikre müsaade etmemesi sonudivanının oluştuğu 7 Aralık 1983 'ten son okumuşinsanlarbiletasfîyeedildi. llerici, cutasfiyeedildik. ra, 60 gün içinde itiraz etme hakları vardı. demokrat, daha da ileri gidersek sağcı olDava açmanızla yönetimin size karşı Dava zamanaşımına uğramıştı... Oysa bu mayan bütün kesimlerin kazındığı bir tastavrı farklılaşmadı mı? tarihlerde çoğu ya gözaltında işkencede ya fiye hareketi yaşandı. T. Atalay: Tabii bir sertleşme yaşandı. da cezaevindeydi... Dışarıda ise hâlâ göz Ne tiir eylemler yaptınız da komutanla Sudan sebeplerle disiplin cezaları verilmegözügörmüyordu.Cuntanınkurallarıgeye, son sınıf öğrencileri okuldan atılmaya rınızın dikkatlerini çektiniz? çerliydi.EskisubaylariçhukııkyollarıtüT. Atalay: Bizim Harp Okulu'nagirdiği başlandı. Ama belli bir sınırın üzerine geçkenince AHlM'yebaşvurdular, ama... medi, çünkü karşılarında devrenin yüzde miz 1974'teeğitimsüresiüçyıldandört yıdoksanı.neredeysetamamıvardı. 1978'de Tuna Atalay ile Mehmet Kamil Önügör la çıkarıldı. Biz de "Bir an önce teğmen oldc üzerlerinde üsteğmen üniformalarıyla gözaltına alındı12 Eylül 1980'de 1200 subay, astsubay ve askeri öğrenci daha lar. Yıl 1983'tü.Darbecilerdışarıdaki muhalefeti yok ettikgözaltına alındığı gün ordudan atıldı. Gözden çıkarılanlar en ten sonra, içeriye dönmüş ve tasfiyeye başlamışlardı. THKP başarılılar, sicili en temizlerdi. Yargılandılar ve beraat ettiler. Devlet C Üçüncü Yol üyesi olmakla suçlandılar. Gözaltı, işkence, hakkında tazminat davası açtılar ve kazandılar. AB'ye uyum tutuklulukhali.salıverilme.siyasalarına dayanıp özlük haklarının iadesini istediler. Üsteğmenler vil hayata tutunma uğraşısı, hak arama mücadelesi, 12 EyTuna Atalay ve Mehmet Kamil Önügör yaşanılanları anlattılar... lül'ü unutturmama ve hesaplaşma isteği ile geçirdiler 20 yıllarını... Sadece kendileri için değil, tüm mak ve hayata atılmak istiyoruz" diye dava o dönem Kara Kuvvetleri Komutanı olan toplum adına, Kenan Evren'in "Marmaaçtık. 500 kişiydik, dört yüz küsur kişi diKenan Evren bizim sinema salonunda bir ris'te yaşayan bir kötü ressam" olarak talekçe verdi. Avukatımız da Emin Değer'di. konuşma yaptı. Bu toplantıdan sonra binınmasına itirazları vardı. Atalay ve ÖnüDavayla birlikte I larp Okulu'nda muhale zim devre olarak okuldan atılacağımız söygör ile hem asker hem sivil hayatı ve 12 Eyfet oluşmaya başladı. lenmeye başlandı, ama atılmadık. lül'ü konuştuk: Kamil Önügör: Biz bir önceki dönemSizi nasıl tanımlıyorlardı, okuldan atma dik, üç yıl okuduk. Teğmen oldııktan sonra tehdidine neyi gerekçe gösteriyorlardı ? 12 Eylül öncesi de olsa ordu içinde solbizde de şöyle bir uygulama yaptılar: Norculuk yapmak çok cesaret istiyor olmalı. T. Atalay: Disiplinsiz, ordunun hiyerarmalde subaylar üniversite sınavlarına gireSiz neleryaptınız da öfkeyi üzerinize çekşisini, işleyişini bozan, kurallara uymayan bilirler ve devam zorunluluğu olmayan tiniz? insanlarolduğumuzusöylüyorlardı. Açıkokullarda okuyabilirler, ama o yıl bizim çası, bizim de siyasi kimliğimizi ortaya döTuna Atalay: Hangi kıırumda olıırsanız üniversite sınavlarına girmemizengeılenken bir tavrımız yoktu. Meşru bir zeminde olun, toplıımsal hareket hangi doğrultuda di. Biz de elli kişi, gecenin bir yarısı elbise demokratik haklarımızı talep ediyordu. yükseliyorsa, orada da o doğrultuda bir ha lerimizi giyip nizamiyeye yürüdük, ya sına Mesela Harp Okulu kampında bir arkadareketlenme yaşanıyor. Biz 71 'lerde askeri