Katalog

CUMHURÎYET DE Berlin'deki "DisORİENTationOrtadoğu'dan Çağdaş Arap Sanatı" sergisi, bir anlamda Batı dünyasına kafa tutuyor. Batı'nın algılarının tersine, Ortadoğu'nun çağdaş, hümanist, sorgulamaya açık bir yüzü olduğunu aktarıyor izleyenlere... Arap sanatımn yeni yüzü NECMİSÖNMEZ* erlin 'de Haus Der Kulturen Der Welt'te (bundan sonra sadece HKW) "DisORIENTationOrtadoğu'dan Çağdaş Arap Sanatı" sergisi Oryantalizm 'in, Batı dünyasının algıladığının tersineOrtadoğu'nun çağdaş, hümanist, sorgulamaya açıkbiryüzü olduğunu aktarıyor izleyenlere... (11 Mayıs'a dekaçık) Ne kadar süreceği bilinmeyen kirli bir savaşın başladığı gün Berlin'de izleyicilere sunulan "DisORIENTation" sergisi, film, tiyatro, edebiyat, görsel sanatlar alanlarında son on beş yılda Lübnan, Suriye, Ürdün, Filistin, Mısır'da ön plana çıkan sanatçıları ele alarak Akdeniz'in öbür tarafını, bilinmek istenmeyen, uluslararası etkinliklerde hep dışlanan ya da sadece Israilli sanatçılar tarafından temsil edilen zor bir coğrafyanın şekillendirdiği "güncel" sanatı gündeme getiriyor. Arap sanatının yeni yüzünü tanımlarken, kiliselerden uzaklaşarak gerçeklere yakınlaşmaya çalışan bu büyük çaplı etkinlik kapsamlı bir yapıya sahip. Yerel modernizm Ortadoğulu sanatçılar, yeni bir sorgulamanın eşiğinde şimdiye dek görülmedik bir biçimde, özellikle Beyrut'la Kahire'deki sanat merkezlerinde, "kimlik arayışına" girmişler. Birçoğu Avrupa ya da Amerika'da eğitim aldıktan sonra tekrar ülkelerinegeridönerek.Ortadoğutoplumlarında hükmünü süren dogmalara karşı alabildiğince "kişisel değerleri" ele aldıkları temalarla kavramsallaştırmaya çalışıyorlar. Bir yanda Batı ülkelerindeki Doğulu sanatçı imgesiyle mücadele ederken öte yanda kendi toplumlarında moral, din, aile baskısına karşı bireyselliğin sınırlarını çizmek için çaba harcıyorlar. Yerel modernizm olgusunu Ortadoğu ülkelerinde gündeme getiren ekonomik, sosyal; politik oluşumlar, ArapIsrail çatışmaları bu gençsanatın dinamizmini, ele aldığı konuların özgünlüğiinü, bütünselliğini oluşturuyor. Doğu Kudüs'te yaşayan Jack Persekian'ın sergi yapımcılığını üstlendiği "DisORIENTation" oldukça yoğun bir sanatçı listesine sahip; Ahlam Shibli (Hayfa), Susan Hefuna (Dusseldorf/Kudüs), Alijabri (Amrnan),KhalilRabah(RamalIah)Jurnana Emil Abboud (Kudüs), Lara Baladi (Kahire), Moatez Nasr (Kahire), Walid Ra Mısırflı Şaban Abdül Rahim PARANOİD POP Charles PaulFreund'un yazısını "Reason" dergisınden aktardık. "Çeçenistan, Afganistan, Filistin, Güney Lübnan, Golan Tepeleri! Şimdi de Irak mı yoksa sırada? Bu kadarı da çok fazla. Utanın! Yeterartık,yeter,yeter!" Bu satırlar Mısır'ın adı kötüye çıkmış şarkıcısı Şaban Abdül Rahim 'in " Irak'a Saldırı" adlı son parçasının lirikleri. ABD'nin Irak'a yönelik kuşatmacı tavrını şiddetle eleştiren bu parçada Amerikalılar Siyonistlerin genişleme politikasına aracılık eden savaşkışkırtıcılarıolarakyansıtılıyor. Washington Post gazetesinden Anthony Shadid yazısındabuşarkıdan "Arap dünyasının en yeni ve en gözde pop müziği parçası" diye söz ediyordu. Shadid'egöre, öfke dolu Arap popüliz minin bir ürünü olan Abdül Rahim son derece ilginç ve garip biri. Okuma yazması olmayanköylüAbdül Rah im yirmi yıl boyun ca bir yandan çamaşırhanede çalışıp, bir yandan da düğünlerdeşarkı söyleyerekgeçimini sağlarken 2001 yılında "Israil'den Nefret Ediyorum" adlı parçasıyla olay yarattı. Shadid yazısında Abdül Rahim'in başkalarının dile getirmeye cesaret edemediği şeyleri müziğiyle aktararak halJun gönlünü kazandığına dikkat çekiyor. Yazıda Abdül Rahim ve şarkısının "Arap pop müziğinin son yıllarda Israil ve ABD politikasına karşı bir başkaldırı aracı olarak ortaya çıktığının " bir başka göstergesi olduğuna parmakbasılıyor. Şarkıcıyı kayda değer kılan şey, onun paranoyak nefretin bir alt türünü oluşturan pop müziği piyasasını ele geçirmiş olmasından kaynaklanıyor. Abdül Rahim'in akıl almaz meslek yaşamına bir göz atmak istiyorsanız, "Israil'den Nefret Ediyorum" parçasını izleyen süreci bi r gözden geçirin. îlk vi deokaydıolanbuparça "SigarayıBırakacağım" adını taşıyordu. Birleşik Arap Emirlikleri'nde yayımlanan bir gazeteye göre, Abdül Rahim "gençdinleyicileriçin önemli birileti içerdiğinden" bu konuyu seçmişti. Arap pop kültürü şimdilerde, ünlüleri de içine alan, topyekun bir siyasallaşma sürecinden geçiyor. Alabildiğine duygusal öykülerbarındırmasındanolsagerek.busüreç sık sık Batılı kitle iletişim araçlarının odak konusunu oluşturuyor. Bu oyuna uyum sağlamak oldukça kolay. Söz gelimi,