Katalog

6 TARİH Ikıncı Dunya Savaşı'mn arrlından ABDdo komunht v«ı «olcu avına f,ık»ın »oritttor McCarthy atlnnma (lııny»iaınırı unlu Islmlarinl t«k t«k Am«rik«n tarlhlntfl M İlüfcifl y«l1*wı Bir bestecinin onur savaşı Holl, yargıl Derleyen: M. HALİM SPATAR Hanns Eisler bir besteciydi ve I lollyıoood filmlertntn tnuzıklcrım de yapıyordu Amcnka'ya Karşı Etkınliklerı Soruflurma Kümılesı tarafından ılksurgusu 12 Mayıs 1947'de\jOsAngele\ 'tayapıldı. Washington 'dakı FBI dosyasma göre Eisler'eaşağıdakı ıfade tutanag'ım okuma ızni vertldi. \ iollywood'a 1942'degeldim. Benimetkinliklcrim, sanat alanında olmuştur \ Iollywood'da oda mü/iği ve orkestral yapıtların yanı sıra, dokıız filme müzik besteledim. Amerika'nın politik yaşamı konusundaki bilgim sınırhdır ve ben o işlere hiç bulaşmadım. Bu, benim dünya olaylanyla ilgilenmediğim ya da bir sanatçının her şeyden elini eteğini çekmiş bir durumda fildişi kulesinde oturması gerektiği yolundaki o cski kuramı savunduğum anlamına gelmez; zaten on un kirasını ödemek de gitgide zorlaşmakta. Rastlantı sonucu coğrafi durumumunHollywood'da yaşıyorum ve aile bağlarımın denk düşmesi nedeniyle Amerika'ya Karşı Etkinlikler Komitesi'nin beni saldırılacak en uygun hedef bulması benim için şaşılacakbirşeydeğil. Ama Hollywood'daki etkinliklerimle ilgili olduğu bildirilen bu soruşturmada beni asıl öfkelendiren ve en haksız olan şey, benim dostlanma ve mesleki ilişkilerim olan sanatçılara gözdağı ver me ve çamur atma girişimidir. Almanya'da yaşayıp geçimini sağlayan (ama yozlaşmayan) bir sanatçının gericüik ve faşizme karşı savaşta yerini alması zorunlu olmuştu. Benbumücadeleye bir müzisyen olarak katılmak zorundaydım; katkım da mütevazıydı. Benim politikavesiyasi partilerle ilişkim hep rastgeleoldu. Bütün konser turnelerimde ve meslcki gezilerimde beni de yalnızca bir besteci olarak değil, aynı zamanda Nazilere ve işbirlikçilerine karşı omuzdaş bir savaşçı olarak karşıladılar. Seyahatlerimde bütün toplıım katmanlarından komünist, sosyal demokrat, liberal, kralcı, düzen karşıtı her türlii antifaşiste rastladım. Yanlışlar ve kafa kanşıklıkları, pusmalarveyenilgilergördüm. Acıbirza mandı. Benim katkım ne olabilirdi? Müzisyendim ben; katkımı müzikle: şarkılarla, sahne müziği, kantatlar ve oratoryolarla yaptım. Nazi canilere karşı dövüşen herkese esin vermek için elimden gelen çabayı gösterdim. Merhametin beklenmediği ve merhamet edilmediği en çapraşık koşullarda kahramanca dövüşen, disiplinli,güvenilir savaşçılar, komünistler, onların arasındaydı. Çamur atma kampanyaları da kimi basının toplu isterisi de bir Amerika'ya Karşı Etkinlikleri Sorıışturma Komitesi de benim gözümü yıldırıp bunu söylemektcn alıkoyamaz. Ve de hiç kimse beni, emeğe karşı beslediğim duygudaşlığı ilan etmekten alıkoyamaz. Çocukluğumun ilk yıllarından başlayarak babamın emekten hep saygıyla söz edişini dinledim. Babam seçkin bir felsefeciydi,kitabı"FelsefeTerimbilirn Ansiklopedisi" hâlâ klasik olarak kabu] edilen bir kitaptır. Annem bir işçi kızıydı. Babamın emeğeolan felsefi bağlılığı Kant'la I legel'in büyükbiruzmanlıklayorumladığıyapıtlarınadayanıyordu. Ben Alman müziğinin: Bach, Mozart, Beethoven geleneği içinde yetiştim. Büyük müzikçilerin, çağlarının tinsel yönelimlerine ne denli duyarlı olduklarını kavradım. Johann Sebastian Bach, Si MinörMissa'sında, Azız Yohanna Pasyonu'nda ve Aziz Matta Pasyonu'nda Alman halkının Otuz YılSavaşları'nıizleyenaklasığmazacılarını dilegetiriyordu.Onun müzik tarzı.çağdaşlannın o kalıplaşmış soğuk ve boş müzik biçimine göre büyıık bir ilerlcmeydi. Mozart,