Katalog

5 EKİM 2003. SAYI 915 der) gözlerimin yaşardığı zamanlar olmuştur." Romancı Orhan Mithat'ın artık avukat Orhan Mithat Barbaros oldıığu kesinleşmişti. Peki kimdi bıı ()rhan Mithat Barbaros? tstanbııl Barosu'ndakievraklaragöre 27 Temmuz 1964 yılında Istanbııl Kadıköy Çiftehavuzlar'daki evinde yaşamını yitirmişti. Cenazesi Kadıköy Osmanağa Camii'ndenkaldırılmışveKartalailemezarlığınagömülmüştü. Yinebarodakiyazışmalardan Orhan Mithat Barbaros'un 1894 doğumlıı olduğu ve yaşa'.nını 70yaşında yitirdiği anlaşılıyordu. Kızının adı, Inci Gürel, eşinin adı ise SabahatBarbaros'tıı. 118'iarayarakînciGürel'in telefonıına ulaşmayı denedim. Fenerbahçe tivarında oldıığu anlaşılan bir nıımaraya ulaştım. Yazık ki, günlerce aradığım halde telef ona bir cevap veren olmadı. Baro kayıtları arasında gördüğüm Orhan Mithat Barbaros'a ait antetli bir kâğıtta "Deniz Harp C )kulıı Sabık Edebiyat ve Lisan Muallimi" yazıyordu. Orhan Mithat 1912 yılında Deniz Harp Okulu'ndaöğretmenlik yapmıştı. Deniz 1 larp ()kulu Dekanı'nı aradım. Bilgi vebelgeye ulaşmayaçalıştım. Ne yazık ki, eski Türkçe kayıtları incelemek olanağı bulunmadığı için bir netice elde edemedik. Ben bu araştırmaları yaparken Aktüel dergisinde Orhan Mithat'ın Aşk Ihtiyacı romanına ilişkin bir yazı çıktı. Bazı kaynaklardan yola çıkılarak Orhan Mithat'ın 19101920 yılları arasında ünlü polisiye yazarıNatPinkerton'un20'yeyakınkitabını Türkçeye çevirdiği anlatdıyordu. Ayrıca romanları konusunda da bazı bilgüer ortaya çıkmıştı. Kızı Inci Gürel Yazım ilk çıktığı zaman bana bilgi veren Saime Balkan'ı yeniden aradım. îş Bankası'nda çalıştığını bildiği Metin Eğilmez isimli bir akrabasının adını verdi. Metin Eğilmez'in tş Bankası Şişli Şubesi'nden emekli olduğunu öğrendim. Metin Eğilmez bir yıl önce yaşamını yitirmişti. Sonunda Metin Eğilmez'in kızının telefonlarını buldum. Cep telefonunu çevirince karşıma Metin Eğilmez'in kızı çıktı. Onunla Büyükada'da komşuolduğumuz anlaşıldı. Telefonla ulaşamadığım înci Cîürel yaşıyordu. Ama Çanakkale'de tatilde idi. Yakında dönecekti. Sonunda înci Gürel karşımdaydı. Güzel bir Istanbul Türkçesiyle konuşuyordıı. Bir haftalığına Istanbul'a gelmişti, oğlunıın verdiği tercümelerle uğraşacağı için zaman ayırıp ayıramayacağını bilemiyordu. Oğlu tanınmış ressamlarımızdan Haşim Nur Gürel'di. Geçen kış Milli Reasürans Sanat Galerisi'ndeki sergisinin ayrıntılı bir değerlendirmesi Cumhuriyet Dergi'de yayımlanmıştı. Yakın dostum Milli Reasürans Sanat Galerisi'ninkuratörüAmelieEdgü'yü aradım. O Inci Gürel'i yakından tanıyordu. Amelie'ye sorsam kolayca ona ulaşabileceğimianlamıştım. Ertesi giin Inci Gürel aradı. Söyleşi yapabileceğimizi söyledi. Benim kim olduğumu oğluna sormuş ve güveneceğini anlamıştı. Inci Gürel, üç kızı bir oğlu ve torunlarıyla karşımızdaydı. Artık Orhan Mithat'ın ailesinekavuşmuştuk. Torıın ressam Haşim NurGürel, dedesi ( )rhan Mithat Barbaros'un kitaplarının ve çevirilerinin listesinin olduğu bir belge ile birlikte gelmişti. Bıı belgeye göre Orhan Mithat 1914 ile 1925 yılları arasında 30'a yakın kitap çevirmiş, çok sayıda da roman yazmıştı. En son tarihli kitabı 1927 yılında yazılmıştı ve "BüyükGazi'nin Karşısında Hisler ve Fikirler" başlığını taşıyordu. O tarihten avukatlık mesleğine dalmış ve bir daha kitap yazma olanağı bulamamıştı. Inci Gürel, heyecanlıydı, ben de heyecanlıydım. Orhan Mithat nasılbir insandı, romancılıktan neden vazgeçmek zorunda kalmıştı.* "Babamın geçmişte roman yazdığını biliyordum. Ancak hepsi eski Türkçe yazıldığı için hiçbirisini okuma olanağı bulamadım. Kendisien çok 'Meçhul Kan' romanını beğendiğini söylerdi." "Yakışıklıveçapkındı" Kızının ve torunlarının tanımıyla, Saime Balkan'ıntanımlanbirbirinebenziyordu. Kasımpaşalı kâtip, diğer ismiyle milyoner Ali'nin oğlu Orhan Mithat, dalgm ve eğlen ceye düşkün bir kişiliğe sahipti. Yakışıklı ve çapkındı. Kızı Inci Gürel, "Kadınlar da onu rahat bırakmıyorlardı. Ben onun ilk metresini 4 yaşındayken tanımıştım. Annem Sabiha melekler gibi bir kadındı. Ben, annemi durgun bir göle, babamı volkana benzetirdim. Babam yıllarca sanırım Enver Paşa'nın kızıyla uzun bir aşk yaşadı. Anneme neden ayrılmadın diye sorduğum olmuştur." Orhan Mithat'ın eşi Sabiha Hanım Ayan(Meclis) azası ve Şeyhülislam Rıza Efendi'nin torunu, Istanbul Defterdarı Hüsnü Bey'in kızıydı. Son derece modern bir ortamda Fransız mürebbiyelerle büyümüştü. Konakta piyano dersi almıştı. Orhan Mithat, çapkınlığın yanında son derece kıskançtı. Kızı Inci'ninokulagitmesini bile istememişti. Inci Gürel liseyi Dam de Sion'da okumuş ve okulu üçüncülükle bitirmişti.dahasonradaüniversiteyegitmek istemişti. Babasıbunadakarşı çıkmıştı. Kızının ısrarlı tutumu üzerine kayıt olmaya giderken kızına eşlik etmişti. Inci Gürel ogünüşöyleanlatıyor: "tstanbııl Universitesi Edebiyat Fakültesi o dö nemde(1944) Mimar Sinan Üniversitesi'nin Fındıklı'daki binasının içindeydi. Kayıt için oraya gittik. Ben Ingiliz Filolo ji'sinekayıtolacaktım. Tam kayıt yaptırır ken, babam yanımızda kayıt yaptıran yakışıklı bir genci gördü. Gitti hangi bölüme kayıt yaptırdığını öğrendi. Döndüğünde, 'O çocıık sana olmaz, çünkü coğrafya bölümiine kayıt oldu. Netesi kokar, sana yaramaz.' Ben daha neyin ne olduğunu öğrenmeden o böyle bir çözüm peşine düşmüştü. Kendisi çapkın olduğu için kızını da çapkın erkeklerin kapmasından korkuyordu." Orhan Mithat'ın bir de oğlu vaıdı.Ilhan, tnci'den lOyaşbüyüktü.Çokzeki vebilgili bir gençti. Galatasaray Lisesi'nde okuyordu, okulun dergisini çıkarıyordu. 11. sınıf a geldiğinde psikolojik bunalıma girdi ve okulu bırakmak zorunda kaldı. InciCnirel,babasınınotoritertutumunu,ağabeyine çok sınırlama getirmesinin bu bunalıma neden olduğunu düşünüyordu: "Ağabeyim tlhan çokmüşiikbirçocuktu. Tenisoynamasına bile müdahaleettiler. Onun içine kapanmasına yol açtılar." Inci Gürel de babası gibi yazmaya meraklıydı. Yıllarca Varlık dergisinde Yaşar NabiNayır'ın yanında çalışmıştı. 1975 yılında Milliyet gazetesinin açtığı bir yarışmaya katılmıştı. Ali Naci Karacan adına düzenlenen bu yarışmanın konusu "TV'ninTürkTopluma Yararları" konulu biryarışmada Inci Gürel "TV'nin Ilkokul Çocukları Uzerindeki Etkileri" başhklı araştırmasıyla üçüncü olmuştu. Oyküler yazmış, Frantz Fanon'un "Ağla Sevgili Yurdum" kitabınıveMarguerite Yourcenar'ın"Hadrianus'un Anılan"nı Türkçeye kazandırmış, ancak Hadrianus'ıın Anıları onun çevirisi olarak Devamı arka sayfada Orhan Mithat'ın kızı, çevirmen İnci Gürel... (Fotoğraf: Özlcm Şirhşck):