Katalog

10 ARKEOLOJI Bergama'da bulunan Allianoi, Ege'nin Zeugması olarak adlandırılıyor. Allianoi bir sağlık yurdu. Kuruluş amacına uygun olarak yeniden canlandırılması mümkünken sular altında kalacak. yıkanmak NERMİN BAYÇIN "Ege'nin Zeugması"na dönüşen kentin görünümü öylesine etkileyici ki, duyıılan şaşkınlık vc hayranlık, tepkilcri de peşi sıra yükseltiyor. Bergama yakınlarındaki Allianoi, antik dünyada "asklepion" denilen bir sağlık yurdu. Sağlığın, iyileşmenin, diğer deyişle tıbbın tanrısı Asklcpios'un yurdu olarak tanımlanan dört merkczden biri. Termal kaynak üzcrine kımılmuş olması ontı ayrıcalıklı kılıyor, ama neyazık ki Yortanlı Barajı'nın lehdidinden kurtulamıyor... Kimse, yüzyıllardır bir şifa mcrkezi konumunda olan bu görkemli ve zarif yerin, ömrü belli olan baraj uğruna suya terk edilecek olnıasına inanmak istemiyor. Aynı şekikle kazı ckibi de. Bu yaz altıncı kampan yası gerçekleştirilen kurtarma kazıları artık Allianoi'd "kurtarmama" anlayışındayürütülmeye başlanmış. Çünkü ılıcadan, parça parça sökülüp bir yerlere taşınanıayacak denli yoğun "taşınmaz" gün yüzüne çıkıyor. Kazı başkanı, Trakya Universitesi'nden Dr. Ahmct Yaraş ve ekibine göre Allianoi ycrinde kalmalı. Vegelen turistlerin rahatlıkla dolaşabilmesi için geçen yıl yapılan gezi yolu, bilgi panoları, platformlar ve bazı sütunların ayağa kaldırılması gibi kalıcı uygulamalarla Allianoi'un geçici olacağını kabullenmek gerçekten dezor. Bergama'nın 18 km. kuzeydoğusunda Paşa Ilıcası olarak anılan yerdebulunan Allianoi, Ilyas ve Koca çayları üzerine kurulan barajın gölet alanı içinde kalıyor. Yalnızca sulama amaçlı yapılan bu barajdan eğervazgeçilmezseyerleşim 18 metrc derinlikte suya gömülmüş olacak. Ancak antik ılıcanın kaderinin bu şekilde sonlanma.Mgcrekmiyor. Yaraş, Allianoi'un kurtanlmaMyönündeçözümlerüretilebileceğini söylüyor. Orneğin barajın yerini değiştirmek gibi. Yaraş, "DSl, bara) duvarının.faıklıyerde, buradan7.5 km. uzaklık taki Yortanlı Koyü'nde yapılmasını planlamış ilk başta" diyor "Eğer tekrareski yerine kaydırılırsaburasıkurtulur. tzmirmilletvekilı Hakkı Ülkü, l lasankeyf ile ilgili yeni gelişmelerden yola çıkarak Allianoi için de baraj projesinin yeniden gözden gcçırilme si ve revizeedılmesi yonünde bir araştırnıa önergesi verdi. Ama bazı bürokratlar, barajı yapalım, Allianoi'un üzerini debirkil la bakayla ortüp suyu verelim diyor. 40 50 yıl sonra barajın ömrü bittiğinde, yani yamaçlardanakanalüvvonladolmuşoldugunda, arkeologlarburayıtekrardan kazmayadevamedebilirlermiij.Böylebirşeyrnümkün değil. 18 metrelik nıuazzam bir dolguyu, çamuru kaldırıp aşağı ineceksiniz. Sonra kalıntılara ulaşmak için bir 17 m. daha... Bu bir ütopya. Şu anda müdahaleeltık et tik, yoksa son şansımızı da yitırirız ". Allianoi, antik dünyada" asklepion "de nilen bir sağlık yurdu. Sağhğın, ıyıleşnıe nın, diğer deyişle tıbbın tanrısı Asklepios'un yurdu olarak tanımlanan bu merkczlerdendünyadu yalnızca üçyerbiliniyordu: Kos,Epiros/Kıta Yunanistanıve Bergama. Ancak, l')98yılında Paşa Ilıcası'ndaki tütün taılalarında zamana karşı jrkeologların başlattığıyarışlabunabirdördüncüsüeklendi. Allianoi, yapılan kazılarsonucunda en büyük ve en iyi korunmuş bir asklepion olarak öne çıktı. Ayrıca termal kaynak üzerine kurulmuş olması onu ayrıcalıklı kılıyor. Bilındiği kadarıyla salt suya yani hıdroterapiyc dayalı, kentsel özellikler de taşıyan boylesi büyük çapta bir başka sağlık merke zi yok. 9600 metrekareye yayılan haman kompleksinin neredeyse tamamının sağ lam olarak elcgeçirilmesi, özcllikle kükiirt lü suyla dolu havuzlarının halen kullanıla bilir durumda olması, Yaraş'a göre, yerleşi min sağlık ve kült ür turizmine açılması yö nünde olağanüstü bir avantaj sağlıyor "Küçükbirrestorasyonprojesiyleburada ki mekânları tümüyle ayağa kaldırmal' mümkün. Paşa Ilıcası, heryılon binlercezi yaretçiyi çeken modern ve antik ılıcanın biı aradayaşatıldığıonem!ibirmerkezhalin< getirilebilır. Halen 4548 derecesıcaklıkta ki değerli kaynak suyunun romatizmal ra hatsızlıklann yani sıra, kadın ve deri hasta lıklarına da çok iyi geldiği yaptırdığımı; tahlillersonucundaanlaşıldı.Bölgeyerlis de bu şitalı sudan yararlanmak istiyor. l îa vuzları özellikle temizlemiyoruz yoksa peş temalını kapan suya girecek." Bronzdan neşterler... Aslında ılıcanın şif ası öteden beri bilini yor. 1994 'te, barajın temellerıııin atıldığı ay nı yıl, açıkta görünen Roma havu/undaı yararlanmak için antik hamamın üzerine te sis kurulmuş. Ancak 1997de yaşanan biı sel taşkınının ardından çamıırla kaplanar Ünlii Nymphc hcykeli.