Katalog

10 p » aynı çatının altını paylaşırdt Yok CUMHURİYrTDERGİ radyoylaortayaşlarda, televızyonla yaşlılığındatanışan bır Dersım kadını ıçın değıl, duşunmenın gudukleştırılmeyeçalışıldığıbırdunyanınınsanları ıçın de "nevı'ı şahsına munhasır"dı, babası gıbı Latın harflerının kabul edıldığı yıl, 1928'dedoğmuştu Adını, olasıdır kı adını hıç duymadığı Roma uygarlığının, hanı şu Spartakus'le bırlıkte 6000 ısyancıyı çarmıhlara çıvıleyen "uygarlığın" alfabesınden aldı Aslında daha sonra o ısımle pek ışı olmadı Bır koyden bır köye gelın gıttı Ve adıartıkAbleoldu Ondansonraancak köyu basan jandarmaların okuduğu ısım lıstesınde duymuş olmalı adını, belkı bazen de nufus kaydına ışı duştuğunde Oiilegıile... ler Bunaherebeveynınkışısel lyaşantısı eklendı Orneğın, aılesının 'model kuçuk kız' rolu yukledığı bır anne, kendısıne yasaklanan 'erkeksı' yonukızında gelıştırme eğıhmıne gırecektı Boylelıkle bırçok aıle farklılıklan tumuy le ve abartıyla yok etme arayışındaydı Oysa doğuştan gelen farklılıklar da soz konusudur Daha ılk aylardan ıtıbaren, erkek bebekler değışken ve zor avutulur mızaçtadır Henuz bırkaç saatlıkkız bebekler, çevTelenndekı duygulara karşı buyuk bır açıklık ıçındedırler, orneğın bır başka bebeğın ağlamasını yanıtlarlar Erkek bebek hıçbır ılgı gostermez Kız bebekler coşkusal olarak daha dengelıdırler,guleçtırlerveerkeklerden daha once dıllenırler Buyurken, oğlan çocuklar daha çevık, daha gurbuz, daha saldırgandırlar ve daha şıddetle ofkeye kapılırlar Kızlardahakaygılı, daha yumuşak, daha nazıktırler lkıyaşındanıtıbaren kızlar kuçuk gruplar halınde oynarlar, ıçtenlığe, ışbırlığıne ve goruş alışvenşıne değer venrler Oğğını sorun etmeden kadınsı yanıyla uzlaşabıleceğı ve bır kadının erkeksı yanını kabullenerek de kadınsı kalabıleceğıdır Çocuğun cınslenn eşıtlığını sorun etmesı, 5 yaşına kadar ortaya ç ıkmaz 4 ve 6 yaşlar arasında, oğlan çocuk erkeklığı kankatunze eder ve 'kazak' havalanna gırer Erkek olmak daha ıyıdır dıye çalım satmasırun nedenı, cınsel kımlığını kurmaaşamasındaolmasındandır Kuçuk bır kız da 4 ve 6 yaşlar arasında kadınlığıoynar Fırfırlı etekler, atkılar ve Barbı bebekler Toplum, kultur, medya, perı masalları çocuklara kahramanlar ve cınsel oyuncaklar olmalarını onerır Anababalar toplum klışelenne ve 'pazarlama yasalarına" ne denlı karşı olursa olsun, dedeler, nıneler, teyzeler, oğretmenler ortaya çocuğun uyacağı bellı bır toplumsal tasvırkoyarlar Oğlunun bır maço olmamasını ısteyen aılelerde genel eğılım, onun kovboyculuk oynamasını engellemektır Oğlan çocuklarfallıktır Organlannın ımgeMne bağlı olarak aktıf, kışkırtıcı, dovuşkendırler Erkeklıkhormonu.testosteron da erkek agresıflığınde rol oynar Rekabetı ve dovuşkenlığı yasaklamak denndekı kışılıklennıyadsımakolur Eğıtım tekbelırleyıcı değıldır, kılıçları ve tabancaları yasdkladığımız bır çocuk, dehşet bır maço olabılır1 ^ Kocasının kardeşının karısının, yanı "eltı"sının adı Gullu'ydu Gullu, yenı doğurduğu çocuğu dahaemzıkteyken buyuk olasılıkla basıt bırtıbbı mudahaleyle halledılebılecek bır hastahk yuzunden öldu, olurken de bebeğını Able'ye emanet ettı Able, Gullu'nun emanetlerıne sahıp çıktı Gullu'nun ardından gelen gelın "uveyana"değıldı Koyun dığer kadınlarıveAble'yle bırlıkte Gullu'nun çocuklarınaanaoldu Latıne'yede dostvearkadaş Bomba gıbı patlayıp saman alevı gıbı sonen koy kavgar ı Anadolu'nunLatlne'sl larında karşı karşıya geldıler belkı, ama omrun ı Dedık ya, kızlarından bırının adını Latıne koybutun çetın donemeçledu Kım bılır, Latın harflerını bırlıkte aldılar rınıdeöğrenmıştır Belkı Bırkaç hanelık bır kode Anadolu topraklanyun yuzeyde fazla zennın adı Latıne olan tek kıgın olmayan yaşamını zına, gelın gıttığı koyun surduAblâ Yaşadığı kobuyuk gelını olduğu ıçın, yun kenarından geçen Able dedıler Pen Çayı' nın yuzeyı gıbı, Able'nın gelın gıttığı koyde öldu sakın Amadıbındegırdaplarpusu Ramazan Mezarını Paşbaxçâ'de beklerPen'nın bırdardağan ağacınınaltınakazdıLatıne de kendı omrunu yaşadı lar Ve ulkenın acılan omrune kanşmakömrunun son anlarında göğsu ta hıç de acelesız değıldı nun sıkışmasını kımısı dınsızlığıne Yaşadığı evı oğullarının arkadaşverılen ılahı cezaya yordu, kımısı ları yaptılar Eylul karanlığıyla bırlıkson anda ımana geldığıne te surgunlere, hapıslere, dağlara ve Able bunları yalanladı olumlere dağılan delıkanlılar Ablâ, yanı Latıne Nene, geçen Bugun sadece yıkıntıları var ama haftalarda, Ankara'da bır hastane yapıldığı zamandan yakın gunlere de,74yaşındaöldu dek köyun en guzel ve en genış Ucuz tahtadan yapılmış, ustune evıydı yeşıl, dualı bırortu ıle kadın oluşunu Buyuk oğlu da o karanlıkta yıttı sımgeleyen bır yazma ortulmuş bır Kocası, bırçoğu çok yaşamadan oltabutunıçındealındı Otobusfırma muş20kadarçocuğunun babası, sının servıs mınıbusunun arkasına olduğunde oğluna hasrettı yerleştınldı Buyuk oğlu ıle arkadaşı Kendı babasını unutmadı Able r tabut sallanıp duşmesın dıye arabaBabasının ardından yapılan boşboyabındıler Ve Ablâ, son gunlerınde sık sık "benı göturun" dedığı ğazlıkları da hıç doğrulamadı Hep "kendı" duşuncelennı taşıdı memleketıne uğurlandı Kulağınaulaşan herkonu, kafasınŞımdıbabasınınyanındayatıyor dan suzulup dılınden gen çıktı dunRamazan'ın kızının yaşamı da kardeşçelışkılerınotağıydı özellık yaya Doğruyadayanhşduşundu, le de duşuncelerı Ataturkçu, HA amaduşundu Gullu'nun annesının yuzunu hıç DEP'lı ve "devnmcf ydı Polıtıkadan magazıne, duğunlerden olumlere, tanımamış en kuçuk oğlu "yetennce her konuda kendıne aıt ve bırbırle oğullukyapamadığını"duşunduğu rıyle tutarlı olma zahmetıne gırme Latıne'nın ardından dedı kı yenfıkırlerı vardı YalnızcaömruçoGuleguleAble ğunlukladağlıkköylerde.bırazdört ölulergulmez, bılıyorum dağ arasındakı Dersım şehrınde, Yinedegulegule çokazdaAnkara'nınhastanelerınAnadolu'nun Latıne'sıne, köyude geçen, okuma yazma bılmeyen, muzunAblâ'sınegulegule ^ suldu ama tahtadan yontulmuş koltukgıbı bırıskemlesı vardı kı, gorenlerpadışahsanır Koylerının suyu azdı, bu su da bostanyeşertmeyeyetmezdı Oysa domatesın ınsan kanını yenıledığıne ınanırdı Başkakoylerdençocuklar eşek sırtında domates, bıber getınnce bahçesının en 1yı elmalarını verırdıonlara Olasıdırkı butun çocukları severdı Ama ozellıkle erkeklerı Erkek çocukları yaşamamıştı çunku Kutsal zıyaretler vardı o dağlarda Kımı Halıfe Alı'nın Alevı "mıtolojısınde" dını onder olmaktan çok zalıme karşı halkın savunucusu olarak anlatılan Hz Alı'nın atının dızızı, kımı dağdan dağa uçan Hızır'ın, en zor anların tek yardımcısı, harmanların kutsayanı Hızır'ın ayak ızı Kımı koç başlarından mezartaşlarıylageçmışteolmuşulular Buzıyaretyerlerınegıdışte.olurya kutsaldır dıye, sıra dışı her taş her ağaç dalıopulurdu Herkesın turlu temennayla, kutsama opuşlerıyle yanaştıkları ya da hıç yanaşmadıkları zıyaretlere el pençedıvan durmak şoyle dursun, oralardan odun toplayıp evının ocağını tutturduğu ıçın ve dınsızlığı yuzunden Ramazan'ın Allah'ın gazabına uğradığı soylenırdı koy evlerının akşam sohbetlerınde. Kızlaradans oğlanlara boks O ğlan ve kız çocukları aynı tarzda yetıştırmek, uzun bır sure ıçın geçerlıbırgoruştu Bu tum yonlenyle olanaksız bılınçlı ısteklenmız ve eşıtlıkçı duşuncelenmız ne olursa olsun, bır oğlan ve kıza aynı yonde davranamazsınız Enbasıtınden, herebeveynın bılınçaltı ozdeşleşmelen ve yansıtımlan daha bebeğın doğum oncesınde bıle değışıktır Orneğın, kendı erkek kardeşının maçoluğuy la rekabet hal ınde olan bır kadın, bılınçsız olarak oğlunun erkeklığını torpulemeyı seçecektır Ikıncı olarak Kuşaklar boyu bu denlı kemıkleşmış erkeksı ve kadınsı rollerın toplumdakı temsılı, farklı davranışlar ıçın, bıze rağmen, zorlayıcı olacaktır lanlar çeteler kurarak oynar, rekabetı ve dalaşmayı severler Her ıkı cıns ıçın eğıtımde ortak olan ılkeler, ılk olarak ınsan toplumunu kuran temel dokunulmazlıkları ozumsemeyı ıçenr Kızlar ve oğlanlar, herkesın paylaştığı değerlere ve kurallara uymalıdırlar Cınsıyetı ne olursa olsun, çocuğun okulda, sanat alanında ve sporda gostereceğı ozen aynı olmalıdır Yemek pışırmek, ev ışlen yapmak ozerk bır yetışkın olmaya hazırlanmaktır Buyuzden erkek ve kız çocuklar ev ışlerınde aynı eğıtımı almak zorundadır Modern anne babanın rolu, erkek çocukları n sofra kurarak da erkeksı kalabıleceklerını anlamalarını sağla Çocuklanmıza farklı kadın ve erkekler olmalan ve kendilerini rahat hissetmeleri için nasıl yardımcı olmalı? Bırçok ebeveyn taş bebekle oynayan ya da dans eden oğlan çocuklann ılerde eşcınsel olacağını zannedıyorlar Oysa eşcınsellık, Oıdıpus kompleksının çıkışıyla ıhntılı, bılınçdışı bır mekanızmadır Istemlı eğıtım ılkelenyleılgısı yoktur Oğlan çocuklannı dansa, kız çocuklarını taı boksuna yollamakmoda Eğeraıleler,bınnınnannlığını, oburunun fızıksel dovuşkenlığını sempahk bulduklannı belırtmek ıçın yolluyorlarsa, neden olmasın9 Tehlıke, anne babalann bu modayı, bılınçaltında, karşı cınsten bır çocuk ıstedıklen ıçın ızlemelerındedır ^ Psychologies'den çeviren: EMREÇAĞATAY maktı Onlaneylemdençok,soz Geleneksel olarak ve butun kulturlerde, erkekler farklılıklan kendı yararlanna kullanarak, kadınlan toplumda edılgın ve boyun eğen bır konumda tutmuşlardır Femınıstlenn başı çektığı 'unıseks' eğıtım yandaşlan, bu değersızleştırmeye tepkı olarak savaşım verdı cuklere oncelık vermelen ıçın ısteklendırmelı, duygulannı açığa vurmalannı, acılan olduğu zaman ağlamalannıoğutlemelıdırler Kız çocuklarını ıse kendılerını savunmak ve rekabetı sevmek konusunda yureklendırmelıler Venlmesı gereken ıletı, bır erkeğın erkeklı