Katalog

14 PAZARIN PENCERESİNDEN CUMHURİYETDERGİ Anne Frank'ın düşündürdükleri SELÇUK EREZ Ikinci Dünya Savaşı'nda yaşamı bir Nazi toplama kampında sona ermiş Anne Frank'ı çok basılmış, bütün dillere çevrilmiş olan güncesinden tanırız. Istanbul'da Schneidertemperde bu kızın yaşamını konu edinen bir serginin açılmış olduğunu da gazetelerde okuduk. Savaş sırasında Nazi işgalindeki Amsterdam' daki dükkanlarında bir süre saklanmış olan Frank ailesinin bu küçük kızının yazmış oldukları, harpte yaşanılmış dramların en güçlü belgelerinden biri olarak kabul edilmiştir. Bu hassas küçük kızın gözleme ve gözlediklerini yansıtma yeteneği de güçlüdür; hele hayalinde Isviçre'deki kuzeniyle yaşadığını anlattığı satıriar onun kaderi elverseydi belki de iyi bir yazar olabileceğini düşündürür. Anne Frank gibi bir ya da pek azyapıtıyla bu boyutta gürültü koparmış, kendinden sonraki kuşaklan da etkileyebilmiş yazar azdır: 15 yy.'da yaşamış Fransız şairi François Villon, harpten sonra ailenin yaşamını sürdürebilmiş tek üyesi olan kımseyi, Anne Frank'ın babası Otto Frank'ı bulmuş, bu sefer "Sen, harpten önce Nazilere mal satan bir şirkette görevliydin. Seni ihbar edecegım!" dıyerek ondan yıllarca para sızdırmıştı. Anne Frank'ı konu edinen oyunların, romanlann ve filimlerin sayısı kabanktır: Broadway'da sahnelenmiş olan "The Diary of Anne Frank" (Anne Frank'ın Hatıra Defteri) 1959'da çevrilmiş olan George Stevensens'ın filmi en iyi bilinenıdir bunların. Bu konuda yazılmış oyunlann ve fılm senaryolarının yazarlan arasında bu dramı gerçeğinde olduğu kadar tüyler ürpertici şekilde tasarlayan çıkmamıştır. Neden? Ingiliz yazaıiarından E.M.Foster'in Cambridge Üniversitesi'nde 1927'de vermiş olduğu "Roman sanatı" konulu bir konferansta (çev. Ünal Aytür) söylenenler, bunu anlamamıza yol açabilir: "Tarihçinin buna biz 'günce' yazaıiannı da katabilirizgörevi, olanı yazmak, romancının görevi de yaratmaktır... Gündelik yaşamda birbirimizi hiçbir zaman anlayamayız, çünkü ne biz başkalannın içini okuyabiliriz, ne de onlar içlerindekileri tam olarak açığa vururlar. Insanlar birbirlerini dış belirtilerinin yardımıyla ancak kabataslak bir biçimde tanıyabilirler... Oysa romancı, dilerse romandaki kişılerı bütün yönleriyle tanıtabilir, çünkü kişilerin dış yaşamları kadar iç yaşamlarını da gözler önüne serebilme olanağına sahiptir..." Franklann yaşamlarını, daha çok güncelere bakıp romanlaştıranlar, senaryolaştıranlar bu nedenle gerçekten uzakta kalmışlardır. Bir insanın, arkadaşı, dost bildiği biri tarafından ihbar edilip ölüme yollanması kadar iğrenç bir olgu düşünebilir miyiz? Roman, senaryo yazarlannın gerçeği, aslına benzer bir şekilde tasarlayamamaları biraz da kalplerinin bu boyutta bir gaddarlığa elverememesindendir: Bu dramın ardındaki hakikatın, gelecekte iyi bir yazar olabilecek bu çocuğun yaşamından hareket ederek roman ve film senaryosu yazmış yazarlardan hiçbirinin hayal edemediği kadar içburkucu olduğunu görüyoruz. Penelope Fitzgerald adlı yaşlı bir kadın, hasta kocasına ve uç çocuğuna bakmak zorunda kaldığında yazmaya başlamış; oturacak bir evleri yokmuş. Thames Nehri'nde demir atmış köhne bir motoru mesken edinmişler. "Çok iyiydi, bize yuva oldu; ama iki kez battı" demişti bir yazısında ve eklemişti. "Bir yazımda bundan söz açtım ama sadece bir kez battığını yazdım: Kurguda gerçek yaşam kadar insafsız olamayız!"^ H. SERTAÇ DALKIRAN Marmaris Turnuvası 58 oyuncunun katıldığı Marmaris 4. açık satrançturnuvasında 1. VladimirBurmakin,2. Tim Upton, 3. Bülent Güner, 4. Ismail Doğantuğ, 5. Melih özbek, 6. Hikmet Bağcı oldu. Bayanlar kategorisinde: 1. Ayşe Emek Yıldız, 2. Aylin Engin, 3. Duygu Başekin, 20 Yaş altı gençler: 1. Melih özbek, 2. Gani Eren Akça, 3. SezginTütüncü, 15Yaşve altı yıldızlar: 1. Engin Koca, 2. Mert Mutaf, 3. Arda Ergönen, 10 yaş ve altü küçükler: 1. Tugay Somalı, 2. Bahadır Köylü, 3. Başak Eyüboğlu, En tecrübeli oyuncu: Hüseyin Saltık. En genç oyuncu: UfukcanTütüncü, Ümit vaat eden oyuncu FatihSaatçişeklindeödüllerdağıtıldı. Saraybahçe ve Izmlr GrandprUlerl Kocaeli Büyükşehir Belediye Başkanlığının desteklediğiturnuvaya 136 oyuncu katıldı. 1. Mikhail Gurevich 7,5p. 27 Antoaneta Stefonava, Valerian Gabrindashvili, Shakhriyar Mamedyarov, Vasil Spasov, Baadur Jobava, MerabGanunashvili 7p. 813 Jaan Ehlvest, Zviad Izorıa, BorisChatalbashev, FikretSidiefzade, Konstantine Shanava, Ibrahim Tofan 6,5p. alarak dereceye girdiler. Izmir Ekonomı Üniversitesinin desteklediği turnuvaya 98 oyuncu katıldı. 1. Sarhan Guliyev 7,5p. 24 Vasil Spasov, Tamaz Gelsashvili, Ziviad Izoria 7p. 511 Zurab Azmaparashvili, Mikhail Mchedlishvili, Merab Gagunashvili, Beglar Jabova, Konstantine Shanava, Ragim Gasimov, Umut Atakişi 6,5p alarak dereceye girdiler. Ferldun Öney'in basanlan Turk satrancının nadir kıymetlerinden eskı Türkıye şampiyonu Feridun öney yeniden sahalara inerek kalitesini gösterdi. Almanya'da beş turnuvaya katılarak üstün başan gösteren öney, Fredensdat'tada 7'de 6p ile birinci geldi. Feridun Öney Osmanoviç Baden Baden BenkoGambit 1.d4Af62.Af3g63.c4c54.d5b55.cxb5a6 6.bxa6 Fxa6 7.Ac3 Fg7 8.e4 Fxf1 9.Sxf 1 d6 1O.h3Abd7 11.Şg1Vb812.Şh2OO13.Ke1 Ae8 14.Ke2 h6 15.Ff4 g5 16.Fc1 Ac7 17.a4 Vb7 18.Vc2 Kfb8 19.Ka3 Va6 2O.Ke1 Kb7 21.Şg1 Kab822.e5Axe523.Axe5Fxe524.h4 e6 25.hxg5 hxg5 26.dxe6 Axe6 27.Ab5 Ad4 Kombinezon J. C. Perez B. Lopez, La Habana 1995 Beyaz oynar kazanır 28.Ve4Axb529.axb5Vxb530.Kh3Şf831.Vf5 Va5 32.Kxe5 dxe5 33.Vxe5 f6 34.Vxf6+ Şe8 35.Ke3+Şd736.Ke7+Şc837.Vc6 10 Guliyev S. Pantsulsis L. Izmir GrandPrix SlavSavunması 1.d4d52.c4c63.Af3Af64.Ac3e65.Fg5 dxc4 6. a4 Fb4 7. e4 b5 8. e5 h6 9. exf6 hxg5 10.fxg7Kg811.h4g412.Ae5Kxg713.h5g3 14. h6gxf2+ 15. Şxf2 Vf6+ 16. Şg1 Kh7 17. Vg4 Ad7 18. Ae4 Vh819. Axc6 Fb7 20. axb5 Fxc6 21. bxc6 Af6 22. Axf6+ Vxf6+ 23. Fxc4 Fd2 24. Kh3 Kxh625 Kf 1 Vg5 26. Vxg5 Fxg5 27. Kg3 Kg6 28. Fd3 Kg7 29. Fa6 f6 30. Ke1 Şe7 31. c7 Kgg8 32. d5 e5 33. d6+ Şxd6 34. Kc3 Kac8 35. Kd1 + Şe7 36. Şf1 Kh8 37. Şe2 e4 38. Fxc8 Kxc8 39. Kc4 Ff4 40. Kxe4+ Fe5 41. Kxe5+fxe542. Kc1 Şd643. Şe3 Kxc744. Kxc7 Şxc7 45. Şe4 Şd6 46. g4 Şe6 47. g5 a6 10. BojkovD. Spasov V. Izmir GrandPrbc ŞahHintAtak 1.Af3g62.g3Tg73.Fg2c54.00Ac65.d3 e5 6. e4 Age7 7. c3 00 8. a3 a5 9. a4 d6 10. Aa3 h611. Ab5 f512. exf5 gxf513. d4 cxd414. cxd4 Fe615. Ke1 Ff716. Fe3 e417. Ah4 Ab4 18. Vd2 Şh719. Fh3 Fe6 20. Ka3 Aed5 21. Ag2 Kc822.Kc1Kxd + 23.Vxc1Vd724.Af4Axf4 25. Fxf4 Kc8 26. Vd1 Ad5 27. Fxd6 Vc6 28. Fe5Vc129.Vxc1Kxc1 + 30Ff1Ff831.Fd6f4 32.gxf4Fxd633.Axd6Axf434.Axe4Fh335. Ag3Ae2+36.Şh1 Fxf1 37.AxfUKxf1 38.Şg2 Kg1 + 39. Şf3 Axd4+ 40. Şe4 Kd1 01. MchedilshviliM. Gasimov R. Izmir GrandPrix Şah Hint Savunması 1. d4 g6 2. c4 Fg7 3. Af3 d6 4. g3 e5 5. Ac3 Ac66.dxe5Axe57.Fg2Axf3+8.Fxf3Ae79. Fg5 h6 10. Fd2 0011. 00 Kb8 12. Vc1 Şh7 13. Kd1 Fe6 14. Axd5 15. cxd5 Fd7 16. Fc3 Kc817. Fxg7 Şxg718. Ve3 a619. Vb3 c5 20. dxc6 Fxc6 21. Fxc6 Kxc6 22. Vxb7 Kb6 23. Vd5 Kxb2 24. Kd2 Vf6 25. Kad 1 Kf b8 26. Vc4 K8b6 27. Kxb2 Vxb2 28. Şf 1 a5 29. Va4 Ve5 30. Kd2 Kb4 31. Vc2 a4 32. Vd3 Kb2 33. Kxb2 Vxb2 34. a3 d5 35. e3 Şg8 36. h4 h5 37. Şe1 Şf838.Şf1 Şg839.Şe1 Şf81 /1 1/2.^ Etüd Berger 1889 Beyaz oynar kazanır t bunlardan biri sayılır. Villon, özellikle "Asılmışların Balladı" şiiriyle hatırlanır: Insanlar, kardeşlehm, Bizden sonra yaşayacaklar, Kalplerinizi bizlere kapatmayın. Çünkü eğer siz biz fakirlere acırsanız Tann bizi tez bağışlar Villon bu şiiri zindanda, ölümü beklerken, öleceğini bilirken yazmıştı; Anne Frank ise sonunun yaklaştığını bilmemektedir ama yazılarında belli bir tedirginlik egemendir. Yüzyıllar sonra yaşamış bu iki insanın elimizde kalabilmiş az sayıda yapıtlarını unutulmaz kılan, ölümün gölgesinı güçlü bir şekilde yansıtmış olmalarıdır. Anne Frank'ın güncelerini yıllardır bize bir savaşın acımasızlığını ve vahşetini yansıtan sarsıcı belgeler olarak bellemiştik. Ama son yıllarda Hollanda'da biri çıkıp Frank ailesini Nazilere ihbar edenın babası Tonny Ahlers olduğunu açıklayınca bu drama bir de insanın yakınları, bildiklerinin ihanetine uğramasının bir örneği olmak gibi yeni bir boyut kazandı. Frank ailesini ihbar eden bu dostlan, 1. h5ü gh5 2. Fh4 e2 3. Ff6e1V4. Kg1 mat. 1. Vg4 Şc2 2. Ve2 ve kazanır.