Katalog

CUMHURİYF.T DERGİ Yunanistan'da sinemanın tarihi pek çok açıdan Türk sinema tarihine benziyor. Aynı yıllarda çok film çevirip, aynı yıllarda sansürle uğraşıyorlar... Yunan sineması yeni gerçeklik ile sıra dışı insanlann, itilmişlerin öyküleriyle uluslararası alanda da başarı gösteriyor. Şimdilerde gösterimde olan Serdaris'in filmi "Aşkın Yedinci Güneşi" ise Vangelis Serdaris 'inyönettiği, BulgarTürk ortuk yapımı Aşkın Yedinci Giincşigöstcrimde... ASLI SELÇUK karşılığı gişe geliri sağladılar. 1960'ların basjina dck devlet siyasi yada sosyal mesaj veI.Sayfanınılevamı ren biryapıt görmek istemiyordu. Bu yüzden Finos film, 1940'larda on kadar filın üreli filmlerçoğunlukkarikatürümsü,sağlambir yordıı. 1950'lerdc bu sayı otuza yükscldi. gerçekliğe dayanmayan ürünlerdi. Tüm bu iç 1960'larda film sayısı 100'ü geçiyordu. Ti açıcı olmayan tabloya karşın gerçeğe değişik yalrokükenli NikosTsiforos, AlekosSakel yaklaşmayıamaçlayan.düzenitartışmayıislarios, DınosDımopoulosve Yorgos l'zavel teyen,bağımsızyaklaşımlararayanilkürünlas, Yunan sinemasının altın çağı olarak nite lerortayaçıkınayabaşladı:GrigorisGrigorılcndirilcn bu calışmalara, komedilere, me ou"Acı Ekmek"( 195I )adlı Yenigerçekçilik Iodramlaraim7alarınıattılar. Yunanpopiiler tadıtaşıyançalışmasıylabualandakiilkadısinemasının o yıllarda çekilen filmleri ço mı attı. Dönemin öteki iki önemli adıysa MicHer iki çahşmada da başrolü özgün tragedya oyuncusu olan Irene Papas üstlendi. İki biiyiik bcstcci Mikis 1 heodorakis veManosHadjidakis filmlere miizik yapmaya başladılar, o günc dck bilinmeyen, sıradışı sayılan, yasaklanmış, toplumun dışladığı ınsanlarm yaptıgı halk müziği rebetiko'nun değerini ve şiirsel anlamını da böylece ortaya çıkardılar. Yenl Yunan slnaması vo zorluklar 19671974 yıllarında demokratik karmaşanın, baskılann yaşandığı AlbaylarC'untası yö ortak tarihi anlatıyor. ko/1965), R. Manthoulıs(Yüzyüze/1966), SelanikFilm Festivali'ndeulusal sinemanın ilk öncüleri olduklarını gösteren çalışmalarınısergilediler. FakatAskeriCuntahLTlürlügirişime, fikre engel koyuyor, yanılsamalara son veriyordu. Tüm bu zorunlu entclcktücl yoksullaşmaya karşın "Ycnı Yunan Sineması" doğdu: Öncü olarak Theo Angelopoulos iki film çekti, "Yeniden Yapılanma" (1970) ve "36 Günleri" (1972). Askeri cuntanın 1974 'tc düşüşüyle sinema rahatça soluk alabilir hale geldi. Değişik bir bakış açısıyla Damianos Michael Cacoyannis 'in Stella 'sı (1955)... ğunlukla komedi ve melodramlardan oluşuyordıı, sinema nerdeyse tümüyle tiyatroya, özellikle de mizalı yüklü varyetelere bağımlıydı. Komedyenler halk arasında çok gözde, çokpopülerdı.Sansüriseçokgüçlüydü. 50'lerin başında film üretiminde ciddi bir yapılanma başladı, 196667 tlecekilen film sayısı I I7'yeulaştı,bu Yunan sineması için birrekordu.Filmlerinbüyükçoğunluğuyine hafif komediler, farslar ve Yunan usulü müzikallerdi. 196667 sezonundasınemacilaryalnız Atina ve Pire yöresinde 20 milyon seyirci Kostas Ferrisln Rembetiko'su (1983)... hael Cacoyannis'le Nikos Koundouros'tu. 1955 yapımı "Stella"daCacoyaımis, Melina Mercouri gibi bir oyuncu doğdu. Koundouros,"Atina Devi"( 1956) filmi ile sıradışıinsanların, itilmişlerin dünyasını anlatıyordu. Öteki önemli çalışmalar Jııles Dassin'in Melina Mercouri'li "Pazarları Asla" (1959) fılmiydi, bu film yadsınamayan bir uluslararası başarıyaulaştı. Yunan sinemasının ulusal tiyatroboyutunu, antiktragedyasınıirdeleyen "Antıgone" (Y. Tzavellas/1961) ve "Electra" (M. Cacoyannis/1962) bu dönemde çekildı. Theo Angelopoulos'un 36 Günleri (1972)... ikinci filmi "Evdokia"yı (1972) çekti. Voulgaris geleceğe dönük umutlarını "Anna'nın Nişanı"nda( 1972)anlattı. Yunan filmleri yavaş yavaş ulusal sımrlanndan çıkmaya, uluslararası festivallerde gösterilmeye başladı. Ama, 1968'de yakalanan 137 milyon ulusal sinema seyirci sayısı, 1977'de 39 milyona düşmüştü. 1995'egelindiğinde Yunan filmlerıni izleyen 1 Omilyon kişi kalmıştı, bu da izleyiciIcrinyüzde90'ınınkaybıanlamınageliyordu. Devlet, Yunan Sinema Merkezı aracılığıyla yönetmenlere para yardımı yapmaya başladı. N. Taiforos'un "Amcayı Görmeye Gel" (1950), "Atina Güzeli" (1954), D. Dimopoulos'un "Küçük At Arabası" (1957), Y. Tzavellas'ın "Sarhoş" (1950), "Küçük Şoför"ü(1953). + netiminde Yunan sineması en çetin yıllannı geçiıdi. Yenikuşakyönetmenlerhiçişlenmemiş, el atılmamış konulara eğilmeye başladı. Bufilmlerdeğışme'kte olan bir toplumun ikilemlerini, geçmişin sarsıntılarıgeleceğin saplantılan arasında kalarak parçalanmış, sarsılanbirtoplumıınsorunlarınıışleyenyapıtlardı. Pantelis Voulgaris, Dimitris Kollatos, Lakis Papasthatis, Lambros Liaropoulos gibi yönetmenlerçektiklenyetkinkısametrajlarla sinemaya ilk adımlannı attılar. A. Damianos (Gemiye Kadar/1968), Ado Kyrou (Blo(1931) Stelios Tatassopoulos'un "Sosyal Çurüme"sı (gerçekçi sinema ömeği1932). A. Sakelliaros'un "Almanlar Geri Dönüyor" (1948), "Ekmek, Aşk ve Kısa Şarkı"sı (1955), 1927 1955 DONEMI RLMLER» Dimitris Gazıadis'ın "Aşklar ve Dalgalar" (1927), "Gözyaşları Limanı" (1929) ,"Astero"(1929); Achilleas Madras'ın "Maria Pentayotissa" (1929); Dimitris Tsakırıs'ın "Çobanın Aşığı"(1932ilk sesli film) Orestis Laskos'un "Daphnis ve Chlo6"si