Katalog

CUMHURİYET DERGİ Bir oyun: Ö Ölüm ve Kız "ölüm ve Kız" (Death and the Maiden) Şılılı yazar Arıel Dorfman'ın dünyanın pek çok sahnesinde oynanmış ünlii bır oyunu Oyıın aynı adla, Polonyalı y önetnıen Ronıaıı Polanski tarafındanfilmedeçekılmıştı.Şili'de Pinochet darbesi sırasında ağır işkenceye ıığramış bir kadının 15 yıl sonra ışkencecisiyle yüzleşmesini, elde silalı onu sorgulamasını anlatıyor. Yazar Dorfman, "Yiizyılın enağırkurbanlarıkadınlarolmuştur"diyor. Dorfman, Pinochet ıçın de şu yorumu yapıyor: "EğerGeneral Pinochet bizebirazpişman olduğunu göstermiş olsaydı; eğer kayıplarıııuzın cesetlerinin yennı bulmamızda bıze bıraz yardım enıiş olsaydi; o zaman belki 'yeter' diyebilirdik. Ama o çok farklı bir davranış sergiledi. Bu sanki, Hitler'in geri dönüp 'Bütün o Yahudılerı yaktığıma çok memnunum demesi" gibiydi diyor ve ekliyor: "Pışmanlık söz konusu olmadan nasıl gerçekbirbarışveuzlaşmadansözedebilinz?" Yıllar önce Işık Yenersu'nun başrolünü oynadığı oyun Pera Güzel Sanatlar Tiyatro Okulu'nunsahnesiolanTıyatroPera'dasahneleniyor. Üçkişilikoyundagençkadını Ayşe I.ebriz, işkencecıyı Yetkın Dıkıncıler, devletin işkenceyi soruşturmakomisyonuna seçtıği eskı solcu kocayı da Devrim Nas oynuyor. Oyunu sahneye koyan Tiyatro Pera'nınsanatyönetmenıNesrinKazankaya. Filiz Ofluoğlu'nun Türkçeleştırdığı oyundan bır bölüm yayınılıyoruz. PAULINA: Söyledim ya...onu yargılamakistıyomnı. GERARDO: ()nu yargılamak, ne demek oluyoronu yargılamak? Biz otüarın yöntemlerinı uygulayamayız. Biz r'arklıyız. Bu biçimdeöcalmak... PAULINA: Bu öç almak değil. Ben ona güvence veriyorum, onun bana asla vermedığı güvenceyı, ne onun, ne de meslektaşlarının. GERARDO: Yaonunmeslektaşları...onlan dakaçıracak, burayagetiripbağlayacak, sonra da .. PAUL1N A: Bunun için önceonlann adlarını bilmenı gerekir. GERARDO: Sonra da.onlan?.. PAULINA: Öldürecek miyim? Onu öldürmek? O benı öldürmediğine göre bu haksızlıkolurdu. GERARDO: Bıınu bilmek iyi. Paulina, çünkü beni de öldürmen gerekirdi, seni uyanyorum, eğer onu öldürmeyi düşünüyorsan, önce beni öldürmen gerek. PAULINA: Biraz sakin olamaz mısın? "Bize demokrasiyi verdiler, ama ekonomi ve silahlı kuvvetler onlann kontrolünde. Komisyon suçlan soruşturabilir, ama hiç kimseyi cezalandıramaz. Bir şcyler söyleme özgürlüğü var, ama düşündüklerinin hepsini söylcmczscn..." Ölüm ve Kız'ın Paulina'sı işkencecisini sorgularken Ay$e Lcbriz, Devrim Nas, Yetkin Dikinciler, Kazankaya 'nın yöncttiği ölüm ve Kız 'da... kocasına söylüyor bu sözleri. Onu öldürmeye hiç ama hiç niyetim yok. Tabii ki seni de... Ama her zamanki gibı bana inanmıyorsun GERARDO: Peki öyleyse ona ne yapacaksın? Ona? Ne yapacaksın?.. Ne? Eğer bütün buıılar... On beş yıl önce, bın sana.. PAULINA: Birine?.. BananeyaptılarGerardo, söyle! (Kısa sessızlik.) Bunu söylemeyı hiç istemedin. Şimdi söyle. Onlar... GERARDO: Sen söylemediysen, ben nasıl söylerim? PAULINA: Şimdi söyle. GERARDO: Tek bildiğim, senin bana söylediğin gıbi, ilk gece.. PAULINA: Onlar... GERARDO: Onlar PAULINA: Söyle, söyle! GERARDO: Onlar sana işkence yaptılar. Şimdi sen söyle. PAULINA: Onlar bana işkence yaptılar. Peki başka? Bana başka ne yaptılar, Gerardo? GERARDO: (Onafısıldar.)Sanatecavüz ettiler. PAULINA: Kaçdefa? GERARDO: Bırden fazla. PAULINA: Kaçdefa? GERARDO: Hiç söylenıedin. Saynıadımdemiştın. PAULINA: Dogru değil. GERARDO: Doğnıolmayanne? PAULINA: Saymadığım. Hep saydım Kaç defa olduğunu bıhyorum. Ve o gece, Gerardo, sana geldiğim gece, konuşmaya, anlahnaya başladığım zaman, onları bulduğunda ne yapacağına ycmın etnuştın? "Hir gün gelecek sevgilim, bu ırz düşmanlarını yargılayacağız. Kendi gözlerinle göreceksın bu ifadeyi tam olarak anımsıyorum çünkü şiir gibiydi onlar, senın başından geçenlen dinlerken, sen kendi gözlerinle, tek tek y üzlerine bakacak ve onlarla yüzleşeceksın. Bıınu yapacağız. Sendegöreceksin..." Işte sevgilim, şimdi söyle bana, ben kıme gıdeyını? GERARDO: Buonbeşyılönceydi. PAULINA: Söyle bana, bu doktora karşı suçlamalarımı kim dinleyecek? Kim, Gerardo?! Senin komısyonunmu? GERARDO: Ne komisyonu? Sayende bizim diğer suçları inceleyecek halimiz kalmadıartık. Istifaetmemgerekecek PAU LIN A: Hep böyle melodranı lıavasına girersin. Sonra alnm kınşır ve on yaş daha büyük gösterirsin. Insanlar gazetelerde resmini görecek ve hiç kimse senın komisyonun en genç üyesi olduğuna inanmayacak. GERARDO: Sağır mısın? Az önce istifa etmem gerekecek dedim sana. PAULINA: Neden? Anlayamıyorum... GERARDO: Senanlamıyorsun.amabu ülkede herkes, özellikle geçmişin sorgulanmasuıı istemeyenlergayet ıyı anlayacaktır... C.başkanlığı komisyonunun bir üyesi olarak, örnek teşkil edecek ıtıdal lı, temkınli. PAULINA: Bu kadar çok temkinden bogulup gideceğiz! GERARDO: ... ve tarafsız bir davranış sergilemek zonındayken; bizzat bu kişı, kendi evinde, masum bir iıısanın bağlanıp işkence görmesıne ızın venyor. Dıktatörlüğe hizmet eden gazetelerin nasıl olduğunu; bu olayı, komisyonu aşağılamak ve hatta yok etmek için nasıl kullanabileceklerinibılmıyor musun? Bu ınsanların yenıden iktidarı ele geçirmelerini nıi istiyorsun?tstediğınonlan ürkütiip, geri getirmek mi; onlara zarar veremeyeceğımi7 bır hale düşmemız mı? Yaşamamıza ya da ölmemize bu adamlann karar verdiklerı dönemın geri gelmesinı mi istiyorsun? Çünkü istediğiıı buysa, yaptığınla