Katalog

IOŞUBAI 2002. SAYI 829 Mimarlar Odasf ndaki çaba ve kararlanmızla iki yıldan bu yana meslekı bır kural olarak da yüriirlüğc girdı Üstelık Kültür Bakanlığı da bıınıı kendı yasal kuralı lıaline getırdı ve Korunıa Kurullarından onaylıprojelerleyapılantümbinalarda, ınşaat bıtincc, kullanma ıznı verilebilmcsı ıçın, mınıarının adınınyazıldığıbirplaketınbınagirişıneasılmasını şartkoştıı. Amaçoğu mımarımız, aynı zamanda sanatçı olduklarının da kanıtı olaıı bu tarihsel geleneği çağdaş mimarlık kültiirümüze de kazandırnıa konusunda hâlâ pek istckli gorünmüyorlar... Hatalardanmıçckiniyorlar? llk akla gclen bu, ama bir başka gerçeğımızdahavar...DeniIdıkıbınalar bir sürc sonra, mımanna da hıç danışılmadan değiştırılıyor ve Türkiye'de bu o kadaryaygın ki hemen heryapı sahibı bunu kendinde adeta bir hak görerek, aklınu estiğince minıariyle oynuyor. Kaçak katçıkmalardacabası... Oysa mimarlık ıçiıı de Fikir ve Sanat liserleri Yasası geçerlı ve bu tür mimanyı değiştiren müdahaleler nıımarın onayı ahnmazsa yasaklanmış dıırumda... Ancak ne belediyeler ya zatcn nasıl olabıleceğini merakla sornıası müthiştı ve unutamam... Tam bıraydın davranışıydı ve kımı mimardabile olmayan bırbilinçti... Zaten korııma ve restorasyon, temelde bir aydın davranışıdır. Mıığla'da serbest mimarlık yaparkcn, aynı zamanda çevre, kültur ve kentsel değerlerı gözetmeyen yatırımlara karşı proje teklinerını de gen çevirnıeyc başladık Korııma kavgamızı yıpratmak isteyenlere koz olabilecek en ufak bırtartışnıalı durumun olnıaıııası için, eşimle bırlikte serbest mımarlığa ara vermeyıyeğledik... Zelıra da benım bu hassas görevlerimın kurbanı olarak eok sevdığı ve benden daha başarı lı olduğu serbest mımarlığını bırakarak Mımar Sinan Üniversıtesı'nde öğretim üyesı oldu. Buna rağmen yıne de ileri geri konuşup yıpratmak isteyenleraz olmadı... (,'ıkarlan zedelenen ya da beklentılerıne kavuşamayanlardı bunlar... Ama, genel durum oy lesıne olumluy du ki örneğın kimi Kültür Bakanlan o karşı kesirnin etkisinde kalıp, beni y ine onların işlerinin önü açılsın dıye Korııma Kurullan'ndaki görevimden al sının ve böy lece bır kentın eski dokusunun evleriyle ve sokaklarıyla, yani bütünüyle korunabılmesıniıı sırrı, bu konımadan yana olanları yerel yönetime seçen ve hemen her seçimde Mıığla'daSl'I uygulamasına son verme sözüyle oy ıstcyen dığeradaylarayüz vermeyen Mıığla halkının başansında yatıyor. Muğla SlT'iııde <;ok önemlı bır aynealık var kı o da Muğlalıların yıldan yılaartıkhiçeldenbırakmak istemedıklen dınginlik, sade ve huzurlu, insaneıl birkentsel yaşam ortamı. Devlet destek olsa, Muğla ltalya kentlerinden daha başarılı bir örnekyaratabilır. Siyasilcr dc senin korıımacı tutumundan hep rahatsı/ oldu? Tüm siyasılerle dıirıım aynı değıl. Ben, 1993'ünbaşlarmda,Fikri Sağlar Kııltür Bakanı'yken, dönemın Kültür Müsteşarı Emre Kongar'ınısranylalstanbıırdaKoruma Kıırıılu üyesi oldum. Doğan Kuban'labirlıktelstanbul'dakiBoğazıçı 'ne bakankuruldagöreve başladık... Bunedenlebüromuzuda kapatıpMimar Sinan Unıversıtesrnde öğretim elemanlığıyla birlıkte, Cumhuriyet'te de artık dışarıdan değil kadroluyazar olarak yazmaya başladım, çünkü mımarl ık gelirım artık yoktu.. Kurul üyeliği olmasa bile Mimarlar Odası Istanbul Şubesi Başkanı olarak da zaten dıırum aynıydı... Beni bırkaç kezgörevden alanlar ve yargı kararıyla göreve döndüğümde önce başlatıp, sonra yenıden alaıı kültür bakanlan ıse A^ah Oktay Güncr ıle Isıııail İzmir Asansör... Restore edilerek kafeteıya luılinc getirilen eski ta$ hiıuı. duğumuz savıyla hakaret bile eden yazmışı bıle "çivi vakılamıyor" laçok ünlü gazeteciler, popüler köşe fını yineleyıp durııyor. Oysa tarihi yazarlanvar. Bızkamuoyunuzor bınanın yerine apartman dikmeyi lııkla ranta karşı korumadan yana isteyenler, kendiliğinden yıkılması kılmayaçalışırken,onlarv'okdaha ıçınonaçivn,akmıyorlar . Iştebügüçlü yay ın olanaklarıyla bu çaba tün bunlardan ötiirü de nıimar ya da \~ mızın etkılennı azaltıyor, lıatta top tarihçi, sanatçı olmayan gazetecilelunıda aleyhimize bır hava bile ya rin korııma saflanna kazandınlmaratabı hyorlar... örneğin en okumıış sı çok önemli... ^ Hundan Selçuk 'un Hkinciler V, yıkmadan onarın dcdiği Muğla evi... sal sorumlıı olmalarına rağmen bu kaçak değişıklıklerealdınyoı.ııede minıar şikâyet etse bıle y ıkım cezası vcriliyor. Yoksıılmilletizdıyoruz ya, minıarın tasarımına ya da kentın bozuIan estetiğine deği 1 de o kaçak değişiklikler ıçın yapılan masrafaacıyoruz...Kentinkendısı sankı milli servet değılmış gibı, kentın tüm değerlerinı çiğneyen yasadışı ve sımarık rant azmanı biııaları bıle aynı milli servet söylemıyle bağışlamaya benzıyoı biitüıı bu tututnlar. tlhan Selçuk'ıın Muğla'daki evini de yaptınız... Onu da yenıden yapmadık, restore ettik. O ev, sevgılı Handan Selçuk Abla'mızın artık bir y adigârı. Oçokistemisti Muğla'daküçükbir ;ski,otantıkevleriolsujı. Evıaldıklarında yıkılaeak gıbıydi.Üstelik, ^ır ınsanın ancak eğilerek girebıle:eği,evaltıdenılenveeskıdeııahır ^c depo olan basık bir bodrumıın izerindc tek katlı veıkıodalıydı... i landan Abla 'y a buna rağmen y ıknadan onarmamızın daha doğru "•lacağını biraz da çekınerek söy leJiğimizde, bırrestoıasyunun ba^ka dığında, kutlayanlar ve bunıın benı m ıçın onur olduğunu söy leyenler çokdaha fazlaydı... Zaten hersefcnnde de açtığımız davayı kısa sürelerde kazanıp Korııma Kurullarına geri döndüm. O kadar ki ben ıstemesem bı le, hukuk dı^ı davranışlara karşı pasifkalmayı vatandaşlığa yakıştırmayan avukatını Derviş Parlak, bu davaları kendiliğinden açar hale geldi. Bir seferinde de mahkemc de artık bıkmış olacak ki Kültür Bakaııhğrndan savunma bıle istemeden, beni göreve iade etti. Şımdi ise Bakanlık artık eskisı gibi davranmıyor ve bir buçuk yıldır MuğlaKurulu'ndayım. Muğla'nın tarihi dokusunun korunmasındaki katkılarını oraya her giden öğrcniyor... Türkiye'de bu işten anlayanların hemen tiimiinün Safraııbolu'da yoğıınlaşlıklan o 197ü'lenn sonlarıııda, bız yenı mezıın mimarlar olarak ve Kültür Bakanlığı 'yla lller Bankasf ndakı bir avuç genç plancı arkadaşlabirlıkte/I'iirkiye'debubüyüklüktekı ilk kentsel korııma planlamasını kotardık.. Planıııyaklaşık 20 y ıl pek deliıımeden uygulannıa Kahraman'dı Ya/ılarımdayanlışları eleştırmemı, görevimle çelışen bir tutum olarak gösterdıler Mahkemeler ise bunu reddettıklen gıbi, yazılarımı da tam tersıne konımakonusıındakı kamıısal ve bilımsel sorumluluğumun gereğı olduğunu kararlartna geeırdiler. llatta davaların birinde de bakanlığın bu gerckçesıne dayanak tutulan ve kunıl üyelerine yazılı ya da sözlü açıklama yasağı getiren yönetmelık ıptaledildi.. Peki mimarlarııı coğu ranta karşı mı ki seni başkan scçiyorlar. Mimarlarııı genelinde de bu korumacıilkelermeslekıeğitimin ve kültiirün ürünü olarak yaygınlığını koruduğundan, meslek odanuza da öteden beri hanı o sadece rantı savunan mımarlann çizgileri dışındakileryöneticı olarak seçılıyor. Yani, benim de seçılmenıin nedeni aslındabudur. Korumacılık neredeyse Odamızın resmi ve geleneksel denilebileeekpolıtıkalarındaııbiriolmuştur. ICCROM ödülünc göndcrdiğin tcşckkür mcsajında gn/.etedlerebireleştiriyöneltmiştin.... l'am böy le değil... Uedımkı asıl nıimar olmayan gazetecılerın bu yönde gayretli olınaları ve korumadan yana yazılarla toplumu aydınlatmalan teşvik edılmelı. Oysa, bızım bu yöndekı çabalaruıuza destek vemıek yerine tam tersıne korumayaduyarsızyatırımcılarıntarafını tutan ve bıze, gehşmeye engel ol Zetıra Ekinci Muğla 'daki uhşapyapı reslorasyonlanııdu uzmunla^tı...