Katalog

CUMHURİYr.TDERCl duğunu unutuyorlar." Sizin ve hiikümetinizin tamameııahıaıâneolanefkârı I'ransa'da malüm olmakla beraber, hılâfetinilgası bir ııebze hayıeti mucip oldu. " Bu, mükerreren bana irad edilmiş olan bir sualdir. Ben bu suale daima aynı saffet ve samimiyetle cevap veıeceğim. Hilâfet, zamanımızda artık yeri olmıyan mazinin biıefsanesindeıı ibarettiı. Tunuslular, Mısırlılar, llintliler ve diğer Müslümaıılaı, lııgilizveFransızhâkimiyetı altında bulunuyorlar. Yeni bir lıalife yakında Kahire'de tâyin olunacaktır. I lerhaldc lürkiyedini mazisinden kemali sarahat ve kat'iyetle kat'ı aluka (ilgisini kesıniş) veheı nevi mii^külâttanazade Dİarak tariki terakkide y ürüyor" 1926, Mustafa Kemal izmit'te halk ve sanatçılarla... (Fotoğraflarla Atatürk/Vehbl Koç Vakfı) Gladis Baker'ın* röportajı 2llhi2inwl935 Harpçıktığıtakdirdc Amcrika, bitaıaflıkhiyaseliniınuhafazaedebilirmi? " lmkânı yok. Eğeı harbçıkarsa, Amerika'nın milletler camiasında iijgal ettiği yüksek mevki herhalde müteessir olacaktır. C'ografi vaziyetleri ne olıırsa olsun milletler birbirine birçok rabıtalarla bağlıdırlar. Amerika büyük ve kuvvetli, ve dünyanın her yerinde alâkası olan birdevlet olduğundan kendisinın siyaset ve iktisadiyat cihetinden ikinci derecede bir mevkie düşmesine asla müsaade edemez." MilletlerCemıycti'nin, sullıun muhafazası için müessir bir vasıta olduğunu/annedıyormusunuz? "Milletleı ( emiyeti.heııü/kat'i ve müessir bir vasıta olduğunu ispat utmcmişlir. Diğertaraftan Milletler C'emiyetibugün, bütün milletlerin, rnü^terek guyenin tahakkuku için çalışabilecekleri yegâne te.şkilâttır. Şuna da kaniim ki eğer devamlı sulh isteniyorsa kütlelerin vazıyetlerini iyileştirecek beynelmilel tedbirleralınmalıdır. lnsanlıgın heyeti umumiycsinin refahı açlık ve tazyıkın yerinegeçmelidir. Dünya vatandaşları, haset, açgözlülük ve kinden uzakla^acak ^ekilde terbiyeedilmelidir" Türkiye'de Bol^evikliğin yayılmasındankorkııyormusunuz? " lürkiye'de Bolşeviklik olmıyacaktır. I ürk hükumetinin ilk gayesi, halka hürriyet ve saadet vermek, askerlerimize olduğıı kadar, sivil halkımızada iyi bakmaktır." Niyedıktatördıyeçağrılmaktan ho^laıınuyorsunuz? " Ben dıktatör değilim. Beııim kuvvetiııı olduğunu söylüyorlar. lwet bu doğrudur. Beııim arzu edip de yapaınıyacağım hiçbır $ey yııktur. (,'iinkü ben zoraki ve insafsızca hareketetmekbilmem. Bencediktatör,diğerlerinı ıradesınerâmedeııdir. Benkalbleri kırarak değil,kalbleri kazanarak hükmetmek isterim." Mesutmusunuz? " Kvet, çiinkii muvafTak oldum. * Amerikalı kadın gazeteci Atatürk'le Konuşmalar/ Mustafa Baydar Varlık Yayınları /1967 Mustafa Kemal'le röportaj yapanlar arasında Batılı kadın gazeteciler de vardı. Bolşevikliği, Milletler Cemiyeti'ni, fotoğraftaki kadını ve mutlu olup olmadığını sormuşlardı ona... giindüzyanındadırlar. I leyhat.korkııyorum artık iyi olmayaeak." Grace Ellison'un* röportajı Sonra ınerdivenden çıkıp hastanın dairesine gittik. Onu birdivan 1923 üzerinde yastıklaradayanıpoturu" azı masalarıııın birinin üzeyor görünce şaştım. I Ik önce onun rinde Napolyon'a ait ba7i ölünıe bu kadar yakm olduğuna kitapları görünee, "Sadece inantnak güçtii. büyük bir zafer hakkında tebrikle" Yazık," dedi Mustafa Kemal, rim yerine,"Kiiçiik Korsikalı"hak"Onun ıstırabı benım yüziimdendir. kında bir kitap getirmedıgime" teBenımsürgünkaldığımyıllaresnaessüfettiın, dedim. sında çektiği ıstırap ve döktiiğii göz" Böy le bir şey düşünmeyiniz, o yaşlannın hcsabını şimdi veı iyor." beni büyük birgeneral olarak alâkaO, çok söylemeyecek kadar medareder, fakat..." j^ustu, sesinde keder vardı. Ben zannediyordıım ki, sizin "Şimdisizdeonunzaferineiijtiona karşi alâkanız hayranlık dereeerâk edebilirsiniz," dedim. "Oğlubiııe varır. öyle diyoriar. " Ncgaripbirrivayct! Tabiiben nuzla kim bilir ne kadar iftihar ediBüliin büyük sevkiilceyşçileritetkik yorsunuz. Onun yaptıkları fevkalâederim; fakat Sakarya'yı Auster dedır. BenyalnızO'nuneserinigörlitz'c ben/ctmek büyük birkompli müş olmak ve O'nunla konuşmuş mandeğildir. Napolyonihtirasıher şeyden öne koydıı. O kcndisi için dövü^tü. Gaye için değil. Neticede mukadderolanınhidamgeldi." Muvaflakıyetten hiçbiran şüphe ettinizmi? " Hayır! Asla. Ben, bütünplaııı en başlangıçlan beri olduğıı gibi göıdüm, (hiçcephanemız kalmadığızamanlarbile)venetieeyibildim. Bir kan akmasına ve harabiyctc mâni olmak için u/.un /anıan geciktik. Fethi Bey, son birtedbir olmak üzere I .ondra'yagitti. Çüııkübizkanla değil, mürckkeple yapılmıs. bir rııııahcdcistiyorduk." CîÖ7Üm, Paşanm yazı inasasının üzerinde asılı dııran yakışıklı bir Tiirkhanımıııınportresineiliijti: Negiizelbiryü/! Paşa, güze çarpan biı gururla: "Anam,"dedi. Oııu gormenin büyük zevkine varabilirmiyim? " Çok hastadır. Doklorlar, gece/. Sayfanın devanu olmakla iftihar cdiyorum." Banaheyecanlateşekküretti ve " Allahın bana bu oğlu vatanı kurtarınak için gönderdiğine inanıyorum"dedi. lisi millide memleketim için o samimi beyanatta bulunduğuıuı? zaman Ankara'ya vasıl olmuijtum... Dahahcncümleyi bitirmeye vakit bulamadan Paşa sözlerimi kesti: 'Lozan görüşmeleri sırasında Ana " Bu hususta daha sarih ve vâzıh dolu 'ya gelen Ingilizkadın gazeteci. olmak istiyorum. Karilerinızesöyleyiniz ki, lürkiye ile Fransa'nın arasındaki münasebatın mııhabbet Madam Titaina'nın röportajı ve meveddetle (sevgi ile) mcşbıı olmuşbulunnıası.hissi bir mııhabbet 30Kusıml924 u dinc, nıümtaz, centilmen ve teveccühten ve iki milletin zevkve 1919 senesinden beri mu i selimindeki iijtirâkten neşet ediyor. habbetiumumiyeyi kazan Türkiye kendini idrak ettiği ve anlamış olan şahsiyet ile karşı karijiya dığı bu günlerde bu eski muhabbet buluııuyorduk. Mü^arünileyhten ve meveddete bir yenisi munzam kıymettar dakikalarını izaa etme oluyor. Bu meveddet, şahsen daha mek üzere, derhal ınülâkatın mev sıkı bir hale sokmak istediğim iki zuuna girişmekliğım için müsaade ('umhtıriyet arasındaki münasebatı dostaneyi daha ziyade takviye edesini talep eltim ve dedim ki: Reisicumlıur 1 lazretlerı, Mec cektir" h Yİ B Filhakikabumünasebat,gazetelerin I'ransa'ya yapaeağınızı yazdıkları seyahatle sıkı bir şekle inkılâpedecektir. "Fransa'ya seyahatim mi? Filhakika Mösyö Mojen ile görüsjtiim ve Türk toprağından dışarıya ayak attığını zaman en evvel Fransa'y ı ziyaretedcceğimi vaatettim. Arzumda 15 sene evvel tanımış olduğıım memleketinizi ziyaretelmek merkezindedir. Memleketinizi memnuniyetle tekrargöreceğim." Nevakit? '" Bunu tayine imkân yok. Hlyevm, mııhtacı hal birçok meseleler vardır. Her şey ah val ve vaziyete tâbidir. Betaetle terâkki etmekte bulunduğumuz serzenişinin bize atfedildiğini işitmişsinizdir. Fakat genç Türkiye Cunıhuriyeti'nin bir sene evvel doğmuş bulunduğunu ve daha bidayette her şcyimııhtacı ıslah ve tanzim bir memleket dahilinde muazzam bir i^ kar^ısında bulunul