Katalog

Kronstadt Dı$ Limanı, 1840 (üstte)... Aivazovsky doğum gününe katıtanlara kendisini resim yaparken gösteren reslmler armağan etmişti (sağdaki sayfada)... Tuvalin Poseidon'u Aivazovsky O smanlı haznedan ile ressam Aivazovsky, Viyana'da bir otelde karşılaştılar. Hazncdar Viyanaelçiliğinc atanmıştı ve Istanbul'u çok özlüyordu. Aivazovsky, bırkaç dergi vcrdı okuması içın ve odasına çekildı, kısa bir süre sonra döndüğünde elındc boyası henüz kurumamış bir rcsim vardı. "Bunu scnin içın resmettım" dcdı "Buna bakacak ve güzel Istanbul'una duyduğun özlcmı gidcreceksm". Resimdc anlatılan ayışığında Hal ıç 'ti... Aivazovsky, resimleri Türkiye'dc hem resmi hem de özcl önemli koleksiyonlarda yer alan bir Rus ressamı. Türkiye'de bu kadar önemli olmasınm ncdeni ise rcsimlerine lstanbul' u küçümsenmeyecck çoklukta konu etmesi... Hem Rusya'dahem de tstanbul'da hanedanla yakın ilişkilcn bir yana clinin hızlılığı, rcsımlcrındc denizin ağırhğı ve suyun farklı durum lannı tasvirdeki başansı ıle ünlenmişti. Aivazovsky, küçük bir Kınm limanı olan, Küçük lstanbul diye bilinen, kozmopolit kent Feodosiya'da doğdu.Tanh 17 Haziran 1817 idi... On yaşında kendi kendine keman çahnayı öğrendi. Çocukluğundan ben resme ilgisı vardı, Yunan bağımsızlık savaşı kahramanlanrun ucuz baskılarından kopyalaryaparak çizimıni gelıştırdi, semavcrden alınan kullanılmış kömürlerle yaptığı çizimlenn zemini evlerin bey az boy alı du varlany dı... Babasının arkadaşı bir mimardan aldığı ilk perspektif derslerınin ardından FeodosiyaValisi'ninkorumasıaltmagirdi,bukoruma onu St. Petersburg'a, Imparatorluk Akademisi'ne taşıdı. Aivazovsky, Vorobiov'un yönetimındeki manzara sınıfında eğitime başladı, iki konuda cesaretlendirildı, doğrudan doğadan "açıkhava" resmı yapmaya ve manzaray ı atmosfcrle doldurmaya ccsaretlendirildi. Açıkhava resmıni birkaç yıl sonra tcrk ctmesinc rağmen hayatı boyunca manzarayı atmosferle doldurmaktan vazgcçmedi.... 1836 sonbahannda Akademi sergisine ycdi resımle katılan Aivazovsky, açılışta Puşkin'le tanışacaktı. Akademi hesabına yurtdışına gitmc hakkını kazanmışken, sıra dışı bir kararla Rusya'nın güneyinı, özellikle dcniz görünümlenni resmetmesi içın ıki yıllığına Kırım'agönderildi. Rusdonanmasınınasken operasyonuna katıldı, "bir tabanca ve çizimler ıle sanatçı malzcmelerınden oluşan bir portfolyo dışında hiçbir şey kuşanmadan" savaş alanında dolaştı. Akademi'ye dönüşüyle dünyaya açılışının ilk adımını da attı, ilk durak ttalya'ydı. Burada Gogol'ta tanıştı, arkadaş oldu. Roma'da yollan Turner'le kesişti, dönerken bir resmi "Kaos", Papa tarafından Vatikan'a alınmıştı bilc.St. Petersburg'dabırkahramangıbıkarşılandı, kendısınedenızcilıküniformasıgiymchakkı tanındı, özcl çıkarılmış bir mcnıurıyetle resmi ressamlığaatandı... Aivazovsky, Grandük Konstantin Nikolaıcvıch'in maiyetınde Anadolu, Egc adaları ve Doğu Akdenız scyahatınc rcfakatla görevlendırildığındc 28 yaşındaydı. Bu Osmanlı başkcntine yapacağı sekiz geziden ilkı olacaktı ve "Galıba dünyada bu şehır kadar muhteşem bir yer yok, buradayken NapoliveVenedik>iunutuyorsun"diyccekkadarctkilenecckti...Feodosiya'ya döndüğünde, tstanbul resimleri, onuncu sanatyılı için üç gün süreyle düzenen kutlama şenliklerinde sergilendi. Otuz yaşında Feodosiya'nın en zengin adamı olmuştu... Julia Greaves'le evlenmişti, ve şimdi dört kız çocuğunun babasıydı... Dönüş için hep doğduğu kenti seçmcsini n nedeni, doğasındaki tutucu ve yurtsever tarafın bir göstcrgesiydi, anlaşılan küçük bir topluluğun ıçinde merkczı bir rol almaktan, öneml i bir kişi olmaktan hoşlanmı ştı... . Fcodosiya'yı değiştirmiş, okullar, demiryolu, liman, arkeoloji müzesi, çeşmelcrkurmuştu. Aivazovsky, hep ımparatorluğun yakınlanndaydı, 1. Nicholas'la yakın ilişkı kurdu, imparator, ikı oğluyla şu haberı göndermişti: Aivazovsky, ne resmedersc etsin alacağım. Tarihlcr 186O'lı yılları gösterdiğınde imparator değişmiş, Aivazovsky'nin tuvaline yansıyan, deniz, gün batımları ve Rus donanmasırun başansı gibi konular güncelliğini yitirmişti, romantizm artık halkın ilgisini çckmıyordu. Kımse onun yeteneğmden şüphe etmıyordu, resimlerinin önünde yine kalabalıklar toplanıyordu ama eleştiriler artmayabaslamıştı: Kendisini tekrarhyor... Aivazovksy, kendisini çalışmaya başladı, beş yıl içinde sadece büyüklen ıki yüzü bulan sayısız resim yaptı. Onu bu yıllarda hatekete geçiren siyasi olay, 1866 'da Rumlar' ın Yunanistan'akatılmakiçinayaklanmasıydı. Ressam, Giritliler'den yanaydı ve onlara yardım için Odessa ve St. Petersburg'da yardım sergileri düzenledi... 1869'da Mısır'a, Süveyş Kanalı'nın açılışına giden Rus delegasyonunda yer alan Aivazovsky 'nin yolu 1874 yılı ortalannda biı kezdahalstanbul'adüştü. BukczSultan Abdülaziz'in davetlisiydi. Yanan Beşıktaş Sarayı' nın yerine inşa edilen Dolmabahçe Sarayı için otuzdan fazla resim yapmakla görevlendirildi. Türkiye'de tanınan, önemli koleksiyonlarda resimleri bulunan bir ressam: Aivazovsky... Sadece büyük tuvale yaptığı resim sayısı altı bini geçen, denizi, fırtınayı, ay ışığını tutkuyla resimleyen Aivazovsky'nin renkleri ve çizgileri, izleyiciyi tuvalin arkasına geçip ışık aratacak kadar şaşırtmıştı... Ressam, ölümünün yüzüncü yılında yaşamını anlatan, resimlerini tanıtan bir kitap ve bir sergi ile anılıyor. Sergi, 28 Şubat'a kadar îş Sanat Kültür Merkezi'nde...