Katalog

28EKİM2001.SAYI814 sorguya çekı Imesıne karşın bir türlü inandırıcı bir kanıt bulamadıkları halde, 11 Eylül'ün sorumluluğunu ılle de Bın Ladin'in "El Kaidc"sıne yükleme gayretinin tek açıklaması var: Washington yöneticilcriABD'ninrakipsizleksüperdevlet olarak dünya ölçüsünde cgemenlığıni resmen ve fiilen kurmanın zamanı geldiğine ınanmışlardır. Avrasya denen petrol ve doğal gaz zengini bölgenin transnasyonaller hesabına kapatılması yolunda ilk adım Afganistan' ın vurulmasıdır. Amerika zaten Afganistan'da mevcut yönetime son vermek ve yerine kendi dişine göre bir uydu iktidar koymak için bu ülkeye saldırma kararındaydı. Amerika'yakarşıdahaöncekiteröristeylemlerin örgütleyicisi olan Usame Bin Ladin'in halen Afganistan'da barınmakta olması saldırı bahanesi olarak ileri sürülebilirdi. Burada ünlü Amerikan stratej isti Zbigniev Brezinski'nin sözünü hatırlayalım. "Avrasya' ya hükmeden dünyaya hükmeder " diyor. Evet, hemen hemen her alanda üstünlüğüne güvenen ve dünya ölçüsünde tartışmasız egemenliğini dosta düşmana kabul ettirme zamanının geldiğine inanan Amerika, Avrasya'ya el koymak için harekete geçmek üzereyken 11 Eylül'deolanlaroldu.BueylemABD'nin Amerikan kamuoyunu Avrasya girişimi arkasında birleştirmeye ve Batı müttefiklerinin olası itirazlarını önlemeye yardımcı olmuştur. Eylemı ille de Bin Ladin' e yükleme gayretinin ardında bu gerçekleryatar. 11 Eylülelbettekibirfaciadır. Altıbinin üstünde masum insan ölmüştür. Benim gibi New York'ta yaşamış, büyük kentin kaldınmlannı çiğnemiş, insanlannı candan sevmiş olanlar acıyı daha derinden duyar. Ama örneğin aynı acıyı Araplslamuygarlığınınbaşlıcamerkezi Bağdat bombalanırken duymazsak insanlığımızın eksik kalacağını vurgulamadan geçmeyelim. Bu,meseleninbiryanı. Amaözellikle Üçüncü Dünya'da bu olaya çok insan başka açıdan da baktı. Kendi topraklarında savaşı yaşamamış olan ABD, yakın tarihte dünya egemenliğini halklara kabul ettırme yolunda nice ülkey i üstün teknolojisinin ürünü silahlarla yerle bir etmiş, nice canlara kıymıştı. Ve bunu kendi burnunu kanatmadan, hemen hemen hiç insan kaybına uğramadan yapabilmişti. lnsanlığa dayatılan Yeni Dünya Düzeni denen şey dünya nüfusunun büyük çoğunluğuna yoksulluk, açlık, ve çürümeden başka şey getirmemişti. özellikle Arap halklan yıllar boyu ezilmiş, horlanmış, dışlanmış bir halk olarak büyük acılarçekmişti. 11 Eylül eylemi çekilenlere bir tepki, bir mısilleme idi. Amerika ettiğıni bulmuştu, görünüre göre daha da bulacağıvardı.. ABD yönetimi, ne yandan baksan bir terör eylemi olan 11 Eylül'ün dışdüşman tarafından Amerika 'ya açılan savaş olduğunu iddia etti ve NATO antlaşmasının 5. maddesinin kendi yorumunu müttefiklerine dayattı. Böylece NATO ülkeleri ve bu arada Türkiye, kendilerini olup bittiye getirilip resmen kendilerine sorulmadan ilan edilen bir savaşın içinde buldular. Görünüşe göre, eşit(!) ortaklar olarak savaşın yükünü de bölüşeceğiz. Hava ve deniz kuvvetleri müttefiklerimizden; kara ABD rakipsîz tek güç olma yolunda... kuvvetleri, yani Afgan dağlannda gerillaya karşı savaşacak Anadolu piyade askeri bizden. Al sana kardeşçe bir işbölümü. Masraflan da kardeşçe bölüşürüz herhalde. Kime karşı savaş? Belli değil, onu Amerika belirleyecek. Şu anda saldın hedefi Afganistan'dır, ardından herhalde Irak gelecek, onun ardından komşumuz lran mı olur, Suriye mi; yoksa Sudan mı olur, Somali mi göreceğiz. Ankara açık senedi imzalamışabenzer. Meclis'tengeçirilen yetki kararı da resmen ve fiilen bir açıksenettir. Şu andafiizeve bombalar Afganistan'a ölüm yağdırmaktadır. Amerikan Avrasya planının uygulanmasında atılan bu ilk adım kan içinde atılmış oluyor. Bu coğrafyadakı mevcut rejımleryıkılıp yerlenneABDuydusuıktıdarlaryerleştırilirken de halklann kanı akacaktır. Mazlum halklann kanıdır bu. Ama ış o kadarla kalmıyor. Brezinskiyukandakı beyanını içeren raporunda hedefe ancak Rusya'nın Avrasya bölgesinden dışlanmasıyla vanlabileceğini vurguluyor. Düne kadar Sovyetler Birliği bölgede biricik egemen güç ıdi. SSCB'nin yıkılışıyla Rusya'nın süper güç durumunu yitirmesinden sonra meydanı boş bulan gelişmiş ülkelerbölgeye üşüştüler. Rusya'nın şu andaki uysal politikası kimseyi yanıltmasın. Rusya, Afganistan'a saldınyı fırsat bilerekKafkasya'da durumunu tahkim etmekle meşguldur. Rusya kriz içinde iktisaden zayıf düşmüş olabilir, ama bu ülkenin dünün uzay çağını açmış olan güçlü süper devleti olduğunu ve halen de insan ve kaynak olarak muazzam potansiyel güce, bir nükleer arsenale sahip bulunduğunu unutmayalım. ABD Avrasya'da egemenliğini Rusya ıle ergeç çatışmadan kuramayacağına göre bu nükleer savaş demektir. Yani burnundan ötesini göremeyen bu iktidar, VVashington'a açık senet imzamaklaülkemizi olası birnükleer savaşın vurulacak ilk hedeflerinden biri durumuna sürüklemiştir. Çok şükür Türkiye bu bakımdan bastonsuz dolaşılacak köpeksiz köy değil artık. Kamuoyu yoklamalan halkımızın büyük çoğunluğunun ABD'nin açtığı savaşın haksız olduğunun bilincinde oldu * • DERGIDEN Merhaba, Savaş, yeni cepheler açılıp açılmayacağımn kaygısını bizlere yükleyerek sürüyor. Neredeyse iki aydır, dünya bu noktaya kilitlenmiş durumda. Henı Doğıı dan hem de Batı'danentelektüeller, ister tarihçi olsun, ister sosyolog, ister siyaset bilimci, isterse de edebiyatçı, düşüncelehni ve öngörülerini yazıya aktanyorlar. Biz de, Türkiye 'nin sosyalist tarihinin iki önemli ismi, Sadun Aren ile Mihri Belli'den,dünya siyasetinin bu yeni durumunu değerlendirmelerini istedik. Aren ve Belli, düşüncelehni, eleştirilerini ve beklentilerini kaleme aldılar. Belli 'nin altını çizdiği bir gerçeği, bir kez de biz vurgulayalım: Türkiye de nüfusun büyük çoğunluğu ABD 'yi Afganistan 'a savaş açmakta haksız buluyor. Bu haftaki kapak konuğumuz, onuncu yılını geride bırakan Türkiye Ekonomik ve Toplumsal Tarih Vakfı ya da hepimizin dilindeki kısa adıyla Tarih Vakfı 'nin Genel Sekreteri ve Genel Müdürü Orhan Silier. Tarih Vakfı 'nin önemi, bir türlü sonuca ulaştıramadığımız kimlik arayışımıza önemli ve olumlu kapılar açmasında, ve resmi tarihin gölgesinde milim milim ilerlese de, bizi kendimizle ve birbirimizle barıştırma çabasında saklı... Silier 'in yanıtlan bir gerçeği de yüzümüze vuruyor... Yarın 78. yılı kutlanacak olan Cumhuriyetin ilk dönemlerinde bastlan tarih kitaplan, yüzde seksen oranında dünya ve uygarhk bilgisini kucaklarken bugün bu oran yüzde on. Yani giderek kendi üzehmize kapanıyor, kapandıkça da yalmzlaşıyoruz... Bizi dışarıya artık sadece savaşlar açıyor... Ne yazık! lyi bir hafta dileğiyle... Not: Geçen haftaki "Briç" köşesinı teknik bir aksaklıktan dolayı eksik bastığımız için yeniden yayımlıyoruz. Okurlarımızdan ve Melih özdil'den özür dileriz. CUMHURİYET DERGİ İMTİYAZ SAHİBİ: YEDİ MAYIS HABER AJANSIBASIN VE YAYINCILIK AŞADINA BERİN NADİ • SORUMLU MÜDÜR: FİKRETİLKİZ • GÖRSEL YÖNETMEN: AYNUR ÇOLAK • BASKI: SABAH YAYINCILIK AŞ • İDARE MERKEZİ: TÜRKOCAĞICAD. NO: 3941CAĞALOĞLU, 34334İSTANBUL TEL: (0212) 512 05 05 • REKLAM: PUBLİMEDİA Mihri Belli'yegöre 11 Eylül; ABD, Avrasya seferine hazırlamrkenyaşandu.. KAPAK FOTOĞRAFI: VEDAT ARIK