Katalog

Kıray, Nermin Abadan Unat'la Yavuz Abadan'ın evlenme töreninde. Yıl 1946. Mübeccel Kıray (soldakij unnesi, bubası ve kardesleriyle. Yıl: 1932. F+ torasınıalır, doçent olur, profesör olurve üçüncünesilbaşlar. Halbukibenimiçinböyle birşey yok. Her şey, hıç durmadan çalkantıyauğruyordu. BaştaDilTarih. Elinizde iki doktora, bir doçentlik tezi, bir iki yayın var ve siz işsi/.sini/.... Benilaçşirkctindcmütercımlikyapıyordum. Yapacak başka bir şcy yoksa o da olur. Hiç mesele değil. Aslında Siyasal 'daki bazı gençhocalar"SizODTÜ'yebirmüracaatetsenize"dediler. Yenimüesseselerinenkısıtlı olduğu taraf, formasyonu tamam, unvanlantamambirhocabulmaktır. ODTÜ'debunlarkıt. Pekâlâ,bengittim. OşaşkınlıktaODTÜ de 1960 sarsıntısını geçiriyordu. Oraya girdim. Ancak birden bazı arkadaslar fark ettiki,bcnonlar kadar muhafazakârdcğilim. Bakalım nasıl gelişccck bu iş diye başladık. Ben profesör oldugum zaman Seha Meray jürideydi, "Artık sizin son yazınızı da okuduk Mübeccel Hanım. Bundan sonra bir şey yapmazsmız,âdetböyledir"dedi. Yani insan profesör ol unca başka bir şeye gerek yok. Pekâlâ ama, o aşamaya gelinceye kadar herkesin üç kitabı var. Nedirbu üç kitap; doktora tezi, doçentlik tezi ve bir de profesörliik tezi yazmıştır. İki taneolmasınarağmenbcnim doktora tezlerimbasılmadı,Siyasardakaynadı gittı. Ben onu buldum, aldım, ODTÜ 'yc verdim, şunu basalım dedim. O beni çokmuhafazakârbulmayanbirikiarkadaş, allem etli kallem ettiler, tezi kaybettiler. Ne derler buna? Sosyal bilimciliğin kolaylığı mı zorluğumusizkararverin. Birtürotokontrol. Zaten otokontrol devlet kontrolünden dahabeter.Çünküoradaçeşitliişlergiriyorişin içine, kişiselilişkilerinyumuşaklığı,sertliği giriyor, geleceğe dönük endişeler girıyor. Şimdi bir dalga daha ol ur da bu iş tersine dönerse ne olur acaba falan... Ve nitekim sonunda da öyle oldu. 1960'ta ODTÜ'ye gir Austin 'de misafir öğretim üyesi olan Kıray, eşi Ibrahim ve kızı Emine Kıray 'la. Yıl: 1987 dim. IlkaraştırmaEreğli'ydi. Devlet Planlama istemişti. Ama Devlet Planlama bu kadar büyük birşey istemiyordu. lstediği Ereğli'de kaç kişi yaşıyor, kaç okul, kaç hastane var, kaç doktor, kaç apartman var. Bakalım 10 sene sonra, bu ne olacak? Böyle bir kaba envanterçalışması. Ama benimaklımda olan ise, bir günden geceye değişmenin nasıl olduğuydu. Yani bu evrimsel aşamay ı gerçekleştirecek yönler neler olabilir, artı nasıl gözlemlenebilirdi? İki tarafı vardı ışin: Olurla bitmiyorbirdegö7İcmlemeyi bilmek lazımdı. Ereğliçıktı. Ereğli'yi Planlamaçokkullandı. Milletin sosyal değişmeteorilerihakkında Batı'nın verdiği şablonlann dışında bir bilgisiolmadığıvebuçalışmayıoşablonlara uydurmak çok kolay olmadığı içın, tam on sene Ereğli çıktı mı çıkmadı mı hiç kimse farkındayım,demedi.Ereğli,dışardayankı buldu. Ereğli'yi nasıl yazdınız, nc yaptınız diye, Bernard Lcwis telefon etti. Zor şartlar altında sosyal bilimciliğinizi devam ettiriyorsunuz. Şimdİ önlversitenin içindesiniz, üniversiteden hiç ilgi yok yaptıklarınıza. Bunun anlamı ne? Çünkübubiçimbilgiyle, ilgilidcğillerdi. Bu ilgisizlik giderek arttı. Refik Erduran yazıyor, ama genç asistanlar, vs. hiçbir şey yaz MÜBECCEL KIRAY Türkıye'nın en önemlı sosyal bilimcilerinden biri olan Mübeccel Belik Kıray, 1924'te Izmir'de doğdu. 1940'ta Iztnir Lısesı'nden, 1944'te Ankara Üniversitesı'nden mezun oldu. 1946'da Ankara Üniversitesi'nden Sosyoloji doktara, 1950'de ABD'de Northvvestern Üniversitesi'nden ,, • Antropoloji Ph.D. dereceleri aldı. 1960'ta doçent, 1966'da profesör oldu. 1959 yılından 1973 yılına kadar Orta Doğu Teknik Üniversitesi'nın Sosyal Bilimler Bölümü'nün gelişmesine emek verdi. 1973'teODTÜ'denaynlarak "Morris Ginsberg Fellovv" olarak London Schools of Economıcs'e gitti. Donüşünde önce İTÜ'de 1982 den sonra da Marmara Üniversitesi'nde çalıştı. Bu arada bir yıl University of Texas in Austın'de ders verdi. 1989'da emekli oldu. Çalıştığı süre içerisinde Norveç Bergen Üniversitesi'nde Kahire Amerikan Üniversitesi'nde, ABD Berkley Üniversitesi'nde, Zürih Teknik Üniversitesi'nde seri konferanslar verdi. Mübeccel Kıray, ODTÜ Mustafa Parlar ödülü, Eskişehir Anadolu Ünıversitesi Fahn Doktor unvanı ve Aydınlanma Kadınlan ödülü'nü aldı. 1994'te Kıray Türkiye Bilimler Akademisı (TÜBA) şeref üyeliğine seçildi. Mübeccel B. Kıray'ın kitaplan ve makaleleri Bağlam Yayınlan tarafından yayımlanıyor. Ayrıca M. Kıray ıçin bir armağan ile yaşam öyküsü ve Türkıye'ye ilişkın görüşlerini anlattığı bıyografik bir söyleşi kitabı hazııianıyor.^ Kıray, 1948'de, Amerika'da Northtvestern Üniversitesi'nde, kaldığıpansiyonun sahibiyle.