Katalog

25NISAN 19W. SAYI 683 "Bana koyan cn önemlı şey kapısı kilitli odaydı. Gözümü kapınınanahtardeliğınedayariçeribakardım.nevardıye. Sekiziçeyrekyadayirmigeçedurmuştekerleklıbirmasasaatı vardıkarşımda... Mütemadiyen bana gülüyordu, içcri girip susturamıyordum..." Müştak, pencerclcn mavi panjurlu, yabancı dil olarak Fransızcavelngilizceokutulanltalyanllkokulu'nayazdmlıyor. llkokuldan sonra Bcyoğlu'ndaki Italyan Lısesı 'nın yolunu tutuyor. Dantc vc Leonardo de Vinci 'yı tanıyor, on beş I iraya aldığı gitarında notaların arasına dalıyor ama yine de sevmediği tek ders müzik. Duvarlan kral ve kraliçcyle bırlikteMussolini'ninfotoğraflanylasüslü müzik odasındaortalıkkarışıyorbirgün: "Ycni piyanonun çevresinde müzik dersinde idik. Hoca Hanım bizeyine Balilla'lan meşkettiriyordu. 'O fascıstı nellastoriaconsacratigia' Haşaminhuzur, faşistlersiztarihten kutsallaşarakgeliyorsunuz,dıyerektenbizibağırtmayaçalışıyordu. Sinıfita en büyüğümüz Şcref le aramızda epcy yaş farkı vardı, Sonra Fenerbahçeli futbolcu da oldu. Şeref kadının piyanonun pedallanna ulaşırken fazlaaçılankart bacaklanninsıyah piyanonun cılasınayansıyansarkıkgüzelliğini görüncedayanamadı,bi avaza 'ahanam'ı bastırdı. Marşaltüst olmuştu. Bizlcrin curcunası içinde büsbütün namusu tutan öğretmenımız şiddetle piyanonun kapağını vurarak doğru müdüregittı. Topumuzdan ijikayetçi idi. Faijizmc sarkıntılıketmiştik..." Edcbiyatla uğraşısı da bu yıllarda başlıyor Müştak Erenus'un. Anneannesınınanlattığıbirolaydanyazdığıhikâyeyı "Bizım Mecmua" isımli çocuk dcrgı.sincgöndcnyor. Hıkâyeyayımlanmıyoramaadınadcrgıpostalananbıröğrenciolmanınkeyfiyledolaşıyorokuldabirkaçgün. Kendisinisünnctyatağındazıyaretedenilksevgili.evsahibmmkızı Fahrünnısa'nınsızısıbugünlerdeyerlcşiyoryüreğıne llıdırellez'de korıu komşu toplanıp nıyet çckıyorlar, saksıda kalan son nıyet Müştak'a çıkıyor "Karanfılsin tareınsın/neden böyle hırçınsın/ ne büyüksün ne küçük/ tamaın, sen bcnım hareımsın". Gözlerını gözlerınedıkıyor Fahrünmsa'nın, kızarıyormu ne? Yincbıı yıllarda evdekı ışbölümününen"ayrıcalıkir'sıdüşüyor payına.su taijimak.Birgii rıtestıyisuyolunda kırıyorama yıne de kurtulamıyor bu ayrıealıktan, bu kez ıkı elınde ıkı testıyle yollanıyor Miinıre I lanımlar'ın terkosçcşmesıne.. "GüzellnT yaşamı "bubam" tadında kucaklamış bir şair: Müştak Erenus... Şam'da başlayıp Clhangir'de süren öyküde büyük öfkelere yer yok. Anılar yitirilmemlş özlemln tadında, Celal Sılay, Bedri Rahml, Behçet Kemal... Savaşların ortasında, yüreğini dan bir manda gözünü yeğenı için ayınyor. Müştak, yayan yoladüşüyorlbrahimağa'dan Kuzguncuk'a, bu yirmi bcş kuruşiçin.Kapınıntahtamakarasınabağlıçıngırağıntelini çcktığındc yukarıdan bir pencere açılıp dayısı başını uzatıyorsa anlıyor, yukan çıkması yasak. Manda gözü pencereden atılıyor, dayı pcncereyi kapatıpannesinı biryerlere gönderdıkten sonra eve aldığı sevgılısınin kollarına dönüyor. Unutmamalı... Cumhuriyet'in oııuncu yılında Kadıköy Iskele Meydanı'ndayapılan törendc, Hahambaşı 'ndan sonra talebeden Müfahham Müştak' ın söylediği nutku da dayısı Mehmet Bahattin hazırlıyor... Italyan Lisesi'nde onuncu sınıfta tarih öğretmeni Niyazi sakıncasız sunuyor Tevf'ik Yükselen uyarıyor: Buranındiploması seniancak banşa. Çocuklar! En bir Italyan bankasina müdür yapar. Müştak, öğretmeninin çok onlara yanıyor. dcsteğiyledışardansınavlara girıp Haydarpaşa Lisesi'ne atıyor kapağı. On dokuz dersten imtihan hal bırakmıyor: "Ogünlerdestresgibilaflaryoktu. Klostrofobımi,neise, bir yıldan fazla, dıledigiın /aman çıkamayacağım sıkıntısı içinde vapurlarabıncmedım.." ll)36'dalıscyı,bıtırıplstanbııl HukukFakültcsi'neyazılıyor. Alman faşızmınden kaçan Schvvartz, Kessler, Konıg, Neumark, I lırchhocalaııarasında yer alıyor, F:.burulaMardın, Alı I'uat Başgıl, Samım Gönensay, Mehmet Alı Aybar'labırlikte...tkınfiyıl,babasınınyukünüa/altmakamacıylaışpeşineduşıiyor. Italyan Lıscsı'ndckı rürkçehocasınınyardı Yıl 1935. Erenus urkadaşlanyla (ialata Köprüsü 'nde... mıylaBoğazkcscnyokuşundakı Italyan llkokulu'ndaayda otuz liramaaşlakatıpliğe başlıyor. HukukFakültesiDekanı Başgıl deyırmi lıra aylıkla f akültenin neşrıyat memuru yapıyorbubaşarılıtalebesini.BirmaaşdaAkbabaDergisrnden geliyor. Yusul'ZiyaOrtaçileUrhonSeyfıOrhon'unyayıınladığıdergi için Italyankankatiirdcrgılcrinden.kaıikatüt all yazılarınıçcvırıyor. Aylık?Yedıbuçuklıra: "Bıaralıkcoştum. Yusuf ZiyaıleOrhonSeyfi Akbaba'da karşılıklımasalardaotururlardı.Karıkatürlerıntercümesını götiirdüğüm bır günde, şu benim maaşıını yuvarlak yapa«" Vesikalıktan resme... Kotoğrara merak sal ıyor Müştak Erenus, sını farkadaşı Izak Benbanaste'dendörtlıraya, Kodakmarka6x^kutubırfotoğraf makınesı alıyor. Önce bahçı van Yahya Ağa'yı çekiyorkulübcsının önünde, sonra köşkün merdivcnlerinde Nuriye Nenesrni.HaddiniK.alamış'takadınlanndcnızhamamındaaşıyorbirde: "Hüseyın Lüttu'yü bır kerecık habersizçekeyim dedim. Güzel biranı olacaktı. Nitekimdeöyleoldu. Kömürlükten merdiveni çıkardım, yavaşeacık pencerenın alttna dayadım, aldım elime mcşhur makınemı, çızgı t'ılmlerindeki o her zaman ycnık karakedininaptal tetikliğinde,ayaklarımın ucundatırmandım merdiveni ve pencereye ulaşırulaşmaz, benden önceeliındekikutuşaşırdı. Benneoldumbılmıyorum.Mer zamankı kelamı güzel babamın, ne oluyor ulan, sen bayağı şaşırdın serseri laflarıyle yüklü küfürü hâlâ kulaklarımda. Halleri^ugünüobıçımdergılerınpoşetlerındesaklıkıvamda, annem babam sevışıyorlardı..." "I lıkâye, tbtoğraf... Sıradaolan şimdi rcsim. Resmi tatilin cumaolmasından fırsat.Güzcl Sanatlar Akadcmısi'negidıyor Müştak. C'anlı modellere ulaşamayınca llizenle, karakalem le heykel lerı kopyalamaya basjl ıyor. Önee, yaptığı resimlerı gören postacı uzatıyor bir vesıkahğını, büyütmesı ıçın, sonra bir başkakomiju. Tatılpazaraalınıncakapanıyorakademinin kapısı... Oda bir başkakapıyıaralıyor. "Sanathareketleriminsonuncusunagelmıştık. Yabanapek atılmaz tenor cinsınden bır scsım vardı. Italyanca şarkılar bellemıştım.nostlartesvikettiherhalde, l938yılındaKonservatuvarın kabul imtihanma gırdim. Zamanın mcjhur Madam Rozentari beni sınava çektı vc kabul ettı. Ama klasık tahsılımbırengcldı,türlüçabalarımakarsmdevamedemedım." Yinede eş dost toplantılarında Palyaçolart)perası'nın finalsarkısıyladaharmanladığı Italyanasktiirkülenneokuyoı. llkkonserını 1940'larayakınKadıköy Halkevı'ndevcrıyor. Bağlarbaşı KızKolcji'ndekı konserııçmotıi7Üçlıraya"kız ıııarka" lacıvert bırclbısedıktırıyor Altıyol'dakı terzı Jorj'a. 47 lıra maai}lı giimriik muhaf a/a memuru, Melınıel Bahattın anıları içinde sıcacık yer aeıyor kendine, Müijtak Lrcnus'un. Ku/guncuk'taoturan dayı o. I lcrhaftasonıı maa>>ın Erenus yirmili yaslannda... Müştak Erenus bahası Hüseyin Erenus 'la birlikle... Erenus kardeşler ve Sıdıku Hanım... Teyze, dayı, anne, baba ve anneanne t'oto Sabah 'ın objvktifinden bakıyorlar...