Katalog

CUMHURİYET DERGİ Tahtaya aşık olnıak. YAZI VE FOTOĞRAFLAR: İLHAMİ Y1LD1RIM " O danın dört biryanı aşığım dcdiği tahtaparçalanyladolu. Hertarafı sanki burada hiç kimsenin yaşamadığı izlenimini uyandıran bir toz tabakası ve toz kokusu sarmış. Duvarlarda türlü müzik enstrümanlan çalan insan resimleri. Girişte dikkati çeken tahtadan tabela üstiinde bir y azı:" Sanat Atölyesi." Ağaçlarla konuşan, onlara ruh veren bir insan Paki Öktem. Yaptığı Klasik Türk Müziği enstrümanları birçok önemli müzede scrgilcniyor. Bu enstrümanlann üstüne yüz yıl dayanır diye de yazıyor. Unutulmuş bir alanda eserleriylcvarolmayaçalışıyor. öktem, Istanbul Şenesenevlcr'deki basık, hertarafı tahtalarlakaplıatölyesindekeman, Ağaçlarla konuşan, onlara ruh veren bir insan Paki Öktem. Yaptığı Klasik Türk Müziği enstrümanlan birçok önemli müzede sergileniyor. Bu enstrümanlann üstüne yüz yıl dayanır diye de yazıyor. îstanbul'daki atölyesinde tambur, rebap, kemençe, ut, kanun yapıyor. lam Eserleri Müzcsi 'nde sergileniyor. Alman Goethe Üniversitesı de Paki ustanın müşterisi. "Amabirgerçek var. Yabancılarbizden dahaçokbuişeönemveriyorlar.Bizdeelışçıliğini sevmez kimse, niye sevmez kaba saba olur, diye mi düşünülür? Ama Avrupalı fabrikasyonaalışmış. İnsan eliy le yapılan çok az şey var. Elişçiliğinindoğallığınıseviyorlar." Altmış beş yıllık hayatında kaçırdığı tck fırsatıanlatıyor: Beş yılöncebirFransızkadının gitannı onarmış. O da onanm ücreti almayan öktem'i Kaş'tatatil yaptığı otel sahibineanlatmış.Otel sahibi öktem'eişiniotelde bir alölyede sürdürmesini önernıiş. "O sıralar bana biraz ters geldi. Hcm bana maaş verecekler. Hem yaptığım enstrümanlan satıpcebimekoyacağım.Bendenmesleğimin şovunuyapmamıistediler. Düşünmepayıbırakıpgittiler. Daha sonra gitmek istedim ama onlara ulaşamadım. Onaçok üzülüyorum." Paki Usta, müzik enstrümanlarını da geliştirmiş.Ut'damızraptutankolunincinmcmesi ve oturması için ilave yapmış. Nota konulan sehpayı kucakta çalındığı için kanuna montectmiş. "Ben enstrümanlan geliştirmeyeçalışınm.Bizdebirzihniyetvardır. Babadankalmaşeylerideğiştirmcm,diye.Böyle bir şey olmaz. llerlcyeceksiniz hem de her alanda. Ç'alışmalarımhepileriyedönüktür." öktem'e görekonservatuvarlardakiçalgı yapımbölümlerindenmezunolanlarınçoğu buişcyönelmiyor. "Onbeşkişi bubölümden mezunoluyorsaüç yadadördü bu işlerle ilgilenıyor. Bu işinpazan yok. Sadece Izmir'de çok yapıyorlar, ucuza da veriyorlar. Onlara dasaygıduyuyorum." Türkiye'deki müzik eğitiminin yeterli olmadığını söyleyen öktem. "Müzik işleriyle uğraşmakbclirlibırgelırdü/eyinesahipolmayı gerektınr. Biraileninçocıığuutçalmak istiyor. Bir ut alıyor ama ucuz bir enstrüman alıyor. O da kötü oluyor. Onunla öğrenemirebap, ut, kanun, tambur, kemençe, santurla zaten"diyor. Ağaçlannı sayıyor: Ceviz, akça yor hevesi de sönüp gidiyor." ağaç, padok, ekop, abanoz, delesenk, kuşgöra el emeğini katarak sesi, görüntüsü dayaSözü piyasadaki icracılaragetiriyor. "Tezü, gül, kayın, çınar,zeytin, maun. "Dünyanaklılığıylamüzelerdescrgilenebilecekkalevizyonda bir müzik grubuçıkıyor. Arkada nın her yanından gelen ağaçları kullanıyodarbeğeni toplayan eserlerortaya çıkanyor. rum. Onlar bana gcldikleri için o kadar mut enstrüman çalan insanlaradikkatedin. Sanki Elazığlı olan öktem'in, enstrümanlara enstrüman çalmıyordakavga ediyormübaolan merakı Elazığ Sanat Enstitüsü Maran lularki. Hcrsabahonları selamlarım. Konurekler. Halbuki çalarken zevk almalan birteşurum onlarla. Birağacı biryerc uygulayacagozlukBölümü'ndcykenbaşlamış. llkenstğım zaman alırım elime, o bana der ki: 'Ben bessüm etmeleri gerekir. Ama, zevk alamırümanı ise, sanat enstitüsünün ikinci sını fınyorlar. Çünkü arkada problemleri var. Eli çadayaptığıkemanolmuş. "Ağaç,doğalmo buraya uymam sen başkasını bul.'" lıyoraklı başkayerde." tiflerini elde edecek biçimde kesildiğinde Hiçustasıolmamış. Bütünbilgisini sanat Yıllann müzik ustasma göre enstrümanlar olağanüstügüzelgörüntülersererönümüze. enstıtüsünden almış. Teorik bilginin çok doğrukorunmuyor. "Avrupa'da 12'nciasirAğacıkesmekbaşjibaşınabiriştir. Buteknik önemli olduğunu söylüyor. Çırağı da yok. dan kalnıa enstrümanlar var. Onlarda kutu Avrupa'da eskiden beri kullanılır. Ama biz "Bu işin çırağı olmaz. Bu iş aşklayapılir. Çıkültürü geliştiği için kalıyor bu enstrümanlar. şimdiye kadar pek kullanmamışiz. Ağaçla rağa zorla öğretemezsiniz, ayrıca farz edelim Bizdeise,gençlerigörüyorum.Enstrümanı uğraşıyorsanıztekniğinveteknolojininemki bir müzisyen ut yaptıracak, siparişi verdikbir torbaya koymuş, ağzını da bir güzel sıkrettiği her şeyi yapmazsanız ürettiğiniz şey ten sonra entrümanı çırağın elinde görürse mış. Bu enstrümandan güzel ses çıkmasını size üç ay, oimadı alti oy sonra ihanet eder. bana olan itımadı yok olur gıder." bekleyenıezsiniz." Kınlır, çatlar." Yurtiçinde olduğu kadar yurtdışında da Paki öktem, yaptığı enstrümanlann komüşterileresahip. Eserleri Almanya'daki Is"İnsan hayatının her safhasında ağaç var runmayaalınmasıiçin KültürBakanlığı'na birdilekçeyazmış. "Bakanlık yaptığım enstrümanlann minyatürünüyapıpgöndermemı istedi. Minyatürünü yapın, diyorlar ama bir ölçüdevermiyorlar. Minyalüründenenstrümanıngcrçcğinınasılanlayacaklar. Göndcrmedimtabii." "Emeğinizinkarşılığınıalıyormusunuz?" sorusuna çocukluğunu anlatarak cevap veriyor: "Biz razı olan bir kuşağız. Bcnim eski bir önlüğüm vardı. Boynumdadabirsilgi. Kolay kolaykalemdebulamazdık.Bizböylcbüyüdük. Ama y ine de mutluyduk. Şımdi dc fazla para kazanayım istemiyorum. Hakkımarazıyım." Herne kadar bu işten fazla para beklemediğini söylesede enstrüman yapan kısjlerin arkaplandakalmasınclanhoşnııtdeğıl. llcrinsanınbiryeteneğesahipolduğunuveinsanların toplumun müşterek paydasma, zevkine bir katkıda bulunması gercktiği kanısında "Düşünebilıyormusunuz, lulison elektriği icatetti,kendinemiicatetti.llayır,insanlığa bıraktıgitti.BendekendiyeteneğimikullanıPaki öktem 65yaşında ne ustast var ne de çırağı. Geleceğe eserler htrakmah tçin çalışıyor.yorum. Geleceğe eserler bırakıyorum."^