Katalog

24EKİM 1999. SAYI 709 11 us'unkarısıolacakolan Heraizler. Kardcşlerbirarayagclerek Kronos'u ve diğeıTitanları yok ederler. Göklcr Tanrısı ZeusHera'yaherfırsattaihanetetmcktedir. Zeus'un ilişki kurduğu kadınlardan biri de Europa adlı güzel prcnsestir. Hera'nınhışmındankaçabilmekiçinZeuskendisinibirboğaya çevirir. Europa onun sırtına biner ve birlikte Girit 'c giderler. Burada Europa üç çocuk doğurur. Bu ç, ocuklardan birinin adı dahasonra Girit'in kralıolacak Minos 'tur. Bugün l.assithi platosunda, Hcraklion'un 48 km dogusundayeralan Dikti Androsmagarasına 1025 metreyükseklikte kurulmuş Psichor koyunun eteklerinden başlayan bir patika ile inilebiliyor. layısıyladaMinoslularınbölgedeegemenliklcri uzunsürmüş. Girit'in Asya'y ı, Avrupa'y ı ve Afrika'yı bağlayan deniz yollarının üzerinde olması pek çok ulıısun buraya göz dikmcsineyol açmış. Sonuçtayüzyıllarboyuadadahüküm sürenpekçokırkınbileşimi.kendineözgübirırkçıkarmış ortaya. Cretan (Girit) ırkı adı verilen bu insan türünün orta boylu,karakıvırcıksaç,lı,kahverengigözlü olduğu belirlenmiş. Kendineözgübirkafatasıyapısıbilevar. C'rctan'ların konuştukları dii henüzçözümlenmcmiş. olmasınakarşın, Homeros'agöreadadabinlerceyılyaşamış Pelasgieanlar, Eteocretanlar, Kydonianlar, Achaeanlarve Dorlarin dillerinin izi bugünedek sürüpgeliyor. Günümüzdcyerel halkın konuştuğu aksanlardan birinin Eterocretanlann(GcrçckGirit'lilcr)dilinindcvamıoldu£usöyleniyor. Geçmişte tam 90 kcnt kurmuş. olan bu uygarlıktan günümüzekalanizlereisebugününGiritlilerisıkısıkıyasahipçıkıyor. Knossos'tabinlerceyıl birbiri ardınaçesjtli uygarlıklar hükümsürmüs.. Ikikezdcprcmleyerlcbirolmuş. Knossos'ta kent nüfusunun 80.000 kadar olduğu tahmin ediliyor. Knossos sarayındakiilkkazılarıSir'ArthurEvansbaşlatmış. Heraklion'lu tüccar Minos Kalokaririnos'un bulunduğu bir tabletten yola çıkan Evans, kazılarda gün ışığınaçıkarılan parçalarıbirarayagetirerekyaklaijiküçbinyılönceyaşamiş bu uygarlığın gerçekte ncye benzediğini canlandırmaya çalişmiş.Ogündenbuyana ortaya çıkanyapitındahiyane bir esermi yoksa bir rezalet mi olduğu yolundaki görüşlersürekli birbiri ileçatışmıs. KnossosMinoalıların vaıiıklıkesimininyaijadıgıycrmİ!). Saraytopraktakicğimdcndolayı üçbes, katlı. Saraydakabul odaları,krahn vekralıçeninya!jadiğıbölümler,atölyeler,tapınak lar, özel daireler, erzak odalan, mahzenlerolduğugibi.incelikleplanlanmışbahçeler debulunuyor. Saraydabulunanfreskparçaları örnek alınarak bütünlenmiş freskleri bugün tamamlanmıshaliylegörmekmümkün. Kralın dcvasa odasını, hıç bozulrnadan günümüze kadar gelmeyibaşarmış.tahtodasını,Kraliçcnin yaşadığı, içindc sü.slü banyosu, küvctı vc hatta tuvaletibilebulunanbölümügezerkenMinoalılarındünyanınilksifonlutuvaletininyaratıcıları olduğunu da öğrcniyoruz. Knossos sarayı son dcrccc korunaksız bir alana yapılmış. Dunun ncdcninın dc o döncm t Jırit'ındc ıç savaşlara rastlanmaması olduğu sanilıyor. Knossos'ta sergilenen bulgular dönemin halkınınbedensağlıgına olduğu kadareğlenccyc vc spora da düskün olduğunu gösteriyor. Bugün bilcodönemdc yapılan"boğa üzerindcn atlama"gıbı akrobası gösterılcri turistlcr ıçın tekrarlanıyor. Bedenlerını kaplayan ufacık bir bez parçasıyla yarı çıplak sonsuz bir uyumiçindecinınastikyapankadm veerkeklcı in gdsleı isiniıı mütlıİ!> olduğu söylcniyor. Özclliklc kudmlanngeriyeköprükurup.ellerinin veayaklannınüzerindebuijekıldeyürümeleribüyükövgüalıyormuş. Sarayınen çok zıyaretçıyi bu gösteri günlerındc çektiği söylcniyor. Girıt'tekı Osmanlı izlcri dahaçok C'hanı'de vc llerakhon'da göze earpıyor. ValdeC'amisi'ni ise zorbulduk. Bir adam'>camimamikalınadı,yıkıldıgitti"dcdi,bizibiryola göndcrdi. Evet orasıydı ama kocacamidcnyalnızcabirşadırvan kalmıijtı gcriyc. Ancak aynı mcydandaki ondan yüzlerceyılönceyapılmı.s.olanRomaçcs.mcsinıherkcsbiliyor vchatırlıyordu. Mağaralar, koyaklar, manastırlar Bir doğaharikası Girit. Muhteş.emdağlar,yemycşilovalar, altın sansı kumsallan, gökle yarışan koylar, geçit vermez dağlannarasındaoluşmuş koyaklar vemağaralardiyarı... Zeus'un doğduğu Dikti nıağarası bunların eı\ünlüsü. Ayrıca Rcthymnon'daki Zeus'un büyüdüğü Idean mağarasını da görebilirsiniz. Her iki mağara da bir tür haç bölgcsi nc dönüşmüş.C'haniacivarındaki AzizJohn'unyaşadıgınainanılan Akrotiri mağarası ileyine Rcthymnon'daki Melidonı mağarasını da görebilirsiniz. Zeus'un KingMinos'aarmağan ettiği boğa kafal ı efsanevi dev Talos'un ya^adıgı ri vayet edilenMelidoni'densonragüneydc, Matala'daki mağaraları görmcyi ıhmal ctmcyin. Matala bölgesi 6()'lı, 70'li yılların hippilerinıngözdesiimİ!j.Zamanındaçıplakgünc!jlenilen kumsallan, gecelenilen mağaraları ıleözgürgünlerin simgesi olan Matala bölgesi bugün bile çıplaklar cenneti unvanını koruyor. Dağlarakcndinizi vurduğunuzdayolunuzayeşjldağlara, zümrütüzerinekakılmi!>elmaslargibiı.ljildayan kimı ufacık, kimi görkcmlı manastırçıkacak. Işgallersırasındaçoğudıreniijçılereyataklıkeden bu manastırların hemen hepsinin işgalciler tarafındanyakılma.kesilmeöyküleri var. Eğerbusi/i rahatsız edecekse, manastırların sanatsal yanı ılcilgilcnmcniziöğütleriz. BuaradaTürkçekonuşmamanızdayarar var. Çünkü son işgalcilerin I ürklcrolduğunuhıçbirzamanunutmuyorlar. Bir eliii diikkânı (üstte), Hanya (ulttu). Elounda OtelimizLassithibölgesindeki Elounda körfe/ıııde. Körtezeadını veren Eloundaotuzyıl kadar oncc küçük birbalıkçı koyu imış. Elounda'nın gczilıp görülebilecek sayısız yerlerinden birisi kayalarakurulmuijkalebiçimindebiradacık.Kimilerinegöre"UzunDiken",kimilerinegöreise "AslanınBclkcmiği"diyctcrcümccdilcn"Spina Longa" stratcjik konumu ncdcniyle bu adacık Girit'incnöncmlıkalcsiolarakbılınıyor. 1715'tc TürklcrınelincgcçcnSpina Longa, 1903'ckadar Türk kalmış. Adanın bir başka adı ise "Gözyaşı Adası". Denildiğine görc, hastalıgını gizlemek, toplumun kıııay ıcı gözlcıindcn kaçmakiçinadayasığınancüzzamlılarıngözyaşlarınaatfcn verılmiij bu ad. Cüzzamlıların sayısı artıp, ada bircüzzam kolonısıne dönüşünce Yunan hükümetı burayı rcsmı ciizzam merkezlne dönüştürmek zorunda kalmıv Ikcl tcdavi yöntemleri sonucucüzzamlılar birbiri ardındanölmüşler. ZamanındaSpinaLonga'dabirbirleriyleevlenencüzzarnlılar, sağlamdoğmusçocuklarınıhastalıktankoruyabilmek için, Girit'teki yakınlarına cvlatlık vermişler. lyileştiktcn sonra Girit'e dönüp çocuklarını geri almışlar. Spina Longa'yahergün Elounda'dan vc Lassithi bölgesininen işlek kenti Agia Nikolaos'tan giinlük tekne seferleri düzenleniyor. Zeus'un Girit I Evrcnınba^langıcındaTitanlarınbaijiKronos'açocuklarından birinin büyüyüponun ycrincgcçeceği kchanctindc bulunurlar. Bunuönlemck istcycn Kronoskarısi Rhea'ya doğan hcrçocuğunu onagetirmcsinı buyurur. Heryeni doğançocuğunun Kronostarafındanyutulduğunugören Rhea, songcbcliğindeGirit'cgidcr. Diktidağlarındabrrınagarada cocuğunu dünyaya gctırir. Kronos'a yutması icin bczlcre sarılı bırta^ vcrır.(,'ocuğunu ısedağdaki mağarayabırakir. Mağaranin ağzma da nöbetçı lcr diker. Nöbetçı lcr bebck ne zamanağlasakalkanlarınavurarakgürültüçıkanrlar,böylecc bebcğinsesinikimscduymaz. Bebekise Amaltheaadlıbır diiji kcçi tarafıııdun bcslcnipbüyütülür. BubcbekZeus'tuı. Aradan gcçcıı yıllarda Zcus büyür vc Dikli dağlarındaıı Idadağlarınatfisınır. Yctcrınecbüyüdüğündcbaba cvincgider. Babasınaonu kusturacak bırçorba vcrir. Böylccc Kronosyuttuğuçocukları gerı kıısar. Onccdenizlertanrısi Poscidon.dahasonrakaraıılıklartannsı Prııtogelirlcr. Evtanrıçası Hestia'yı.bcrckcttanııcası DemetervcdahasonraZc Girit'in doguMi Elounda körtezin komşusu Mirabello körfezinin en büyük kenti Aigos NikolaosÇeşme benzeri biryer. Aşırı dereccdekalabalık,sıcak veçokturistik. Hareketlibirgeceyaşamı var,barları,gecekulüpleıi,restoranları ilc. Bol miktarda daderi,kürk,kuyumsatandükkânları. Agios Nikolaos'tan dahadoğuyagidildiğinde, Minoakalıntılarının bulunduğu Gourniaadlı yerleşimbölgesınculaşılıyor. Yalnızcaalçak duvarları kalmış pek çok evin olduğu bu köyde şaşılacak kadar çok kurna bulunmuş, yörenın adının da bııradan geldiğı sanılıyor. Evlerden birkaçında marangozluk aletleri de bulunmuş. Bunlar bir müzedc sergilcniyor. Daha sonra Sitia'yavarılıyor. Teraslamausulüdikilmişbağlarlabezcnmİ!} dağlarasırtinıdayamıs,dcnı/kıyısında bir kasaba olan Sitıa'da pek çok şarap f'abrıkası var. O yüzden de turıstık bir beldedençok,birsanayikentiniandırıyor. < * • llep geçmifin içindc geziniyorsunuz (Hrit 'te...