Katalog

27EYLÜL1998. SAYI653 15 Ed Burns, sadece bir oyuncu Senuryo yuzarı ve yönetmen de... değil. Er Ryan'ı kurtarmakta ben de vardım j<' "Hepımizi bırormandatopladılar. Sürekli yağmıır yağıyor ve gecelerı dondurucu soğuklaryaşanıyordu. lliklerimizedekıslandığımı/dan, çoğumuz hastalanıyorduk. Derken aramızdan biri bıleğını ıncitli. Bunun üzerıne öğrendıklerımi7inyeterlıolduğunudüşünüp gıdipgitmemekonusundaaranıı/dabıroylama yapnıaya karar verdik. Hanks dışında herkesorayı terketmeyönündeoy verdi. Hanks bızc yeniden bir oylamaya gidilmesini öncrdi. Pırimiz kalmak ısteyınce, ıkıncı oylamada herkes onun izinden gıtmeyi yeğledı." cnaryo yazarı, yönetmen ve son olarak da Spielbcrg'in "Saving Prıvatc Ryan Eı Ryan'ı Kurtarmak" adlı t'ılmındc rol alan Ed Burns Hollyvvood'un hertarakta bezı olan kışilerindenbirı.Üstelıkhcnüzotuzunda. Ed Burns Hollywood'un basmakalıp yıldı/larından değil. Uzun boylu, sırımgibi bir dclıkanl ı; ama ı Ik seçimi olan basketbol oy unculuğıınu meslek edinmesıne olanak taniyacak denli uzun değıl. Ayakkabısız 1.85, asker botlarıyla 1.89boyasahip. Burns salt eli yüzü düzgün bir genç adam olmanin çok ötesinde biri. Odüllü bir yazar ve filmyönetmeni. Birsüredir"SavingPrivate Ryan"filminintanıtımkampanyasınakatılıyor. Hafta sonunu tanıtım etkinlikleri ve DeauvılleAmenkanSavaşGömütlüğü'nüziyaretle geçirmiş olmasina ve bir gece öncc gelmesınekarşın.fılminlngıltere'deki ilkgösterimionuyinedeheyecanlandırabiliyor. Omahakıyılarınayapılançıkarmasonrası ıçler sızlatan bir eğlence törcni sahnesiyle başlayan son dereceçekişmeli filmde Burns, Tom Hanks, Matt Damon ve Tom Sızemore gibiünlülerinyanısıra,adlarıdahaazduyulmuşyeteneklibirgrupsanatçıyaeşlikediyor. "lnsanlar çekım sırasında da cn azından bu sahnede gördüklen gibı zorlu anlaryaşandığını düşünüyor. Gerçekten de, insanı bıtkin bırakan sahneier vardı. Kimi sahneler de aşın özen göstermeniz gcrekcn sahnelerdi. özel efektleröylesıneyoğundu kı, hedefı tutturduğunuzdan emin olmak zorundaydınız; aksi taktirde tökezleyip canınızı acıtmanız işten değıldı. Benceçocukluğundaarkadaşlarıyla askercılık oynayan hcrkes bu filmde rol almayacanatardı."Cielgelelım Spielbcrg'in aynntı tutkusu öylesinebaskındı kı yalnızca asker rolüyapmak yeterli degildi. Bu nedenleçekım öncesi oyuncular laııı sekız gün boyunca bir kışlada kalmak, uykusuz, aç susuz ve bitkin bir erın neler yaşayabı leceğinı iyıce özümsemekzorundakalmışlardı. Ne ödlek, ne boş para etmez... Burns'un ağzıiyilafyapanerReıbenrolünde ayaklanma çıkacağı yolunda tehditler savurduğu sahnenin akıllarda derin bir iz bıraktığı kuşkusuz. Bu sahneyle ilgili olarak Burns, "Biliyorum",dıyor, "Amaneyazıkkikışladaki ayaklanmaya ben önderlik etmedim. Eğeretmiş olsaydım, o zanıan oyıında canlandırdığımkişiliğeuygundavrandığımgerekçesınesığınırdım. Birdahakisefere, ödlek ya da beş para etmez bırını canlandırdığınızda, gerekçe olarak hep oyunculuk gereğı öyle olduğunuzu öne sürersiniz." Gelgelelım Burns ne ödlek, ne de beş para etmez biri. Aslında o sinema dünyasındakendi işıni kendi görenlerdcn. Henüzyirmi yaşlarındayken senaryosunu kendi yazdığı "McMullenKardeşler" filminihemyönettı, hemdeaynı filmde rol aldj.Babasındanborç aldığı 25 bın paundla New York'taki evinde çekimlerını gerçekleştirdiğı fılm 1995 Sundance Film Festivali'ndeözeljüri ödüliinü ka7andı. O tanhten sonra iki filmin daha senaryosunu yazıp yönettı: Jcnnifer Aniston ve Cameron Dıaz'ınoynadıkları "Shc'sthcOne" ılc LaurenHollyveJonBonJovi'nınrolaldıklan"NoLookingBack".Toputopu3üyılasığdırılanoncaiş. "Nedenini bilemiyorum ama bizimkiler beni sürekli yaşamda bu tür kumarlar oynamayaıtlıler. Anncm bir sinema tutkunuyduvc bı?ı sınemayasürüklerdi. Babam ıseherşeye yenı baştan başlayacak olsa, herhalde yazar olurdu. tkisı de istenen şeyin peşine düşülmesıgercktığinivurgulayanbirtutumiçindeydi. Zamanzamankuşkuyakapılmıyordeğillerdı." Ne var ki, üç kardeşten ortancası olan Burns'un kendini bildi bılelı sıncmayla ilgilcndıği söylenemez. Çocukluğunda basketbol oyuncusu olmay ı düşleyen Burns'un okul yılları her gün altı saat basketbol oynayarak geçtı. Bu tutkusundan üniversitedekı yedi izleyıcilibirtumuvasonrasıboyununyetersizolduğununayırdınavardığındavazgeçti. "Senaryo yazarlığına da basketbole olan tutkuyla bağlandim", diyen Burns yaşamını bir yandan tam gün bir işte çalışırken bir yandan da senaryo yazmaya adadı. " Bir f ilmi yöneteceğimi ya da oyuncu olacağımı hiç aklımdan geçirmemiştim. Ama yazar olarak kcndime güvcnim sonsuzdu. Kitap yazmak aşın bir cmeği gerektiriyordu, ama senaryoyu keşfedınce bunun tam bana göre bir işolduğunu anladım. Baktım kı, bıroturuşta, birkaç saat içinde on sayfa yazabıliyorsunuz. Hiç defena bir işdeğildi.Büyük bir yazar sayılmazdım; yalnızca öykü anlatma konusunda fena deği Idım. Oyun alanından barlara, ve sonunda da öykünün sayf alara dökülmesınegeçtim." Burns meslek yaşamını özenle tasarlayıp, kendısınc ne aşırı yüklendi, ne de kendisini kaptırıpkoyverdı."(,"okbüyükadımlaratarda başarısız olursanız sizi bu çevrede uzun süre banndırmazlar", diyen Burns filmlerinde her zaman çok lyı bıldiğı konuları işledi. Ancak Spıelberg ılc çalışmasından bu yana işlerdcğiştı. "Benimıçinbulunma7bırfırsattı.Öncelerı onun bana sorular sorınam ve gözlem yapmaııı ıçin tanıdığı sonsuz olanağın ay ırdında değıldım.Spielbcrgherkesekarşıolabildiğince verıci bir ınsan. Fılm yapımcılığı, mesleğım ve yapmak istedıklerim konusunda be nimlesohbetedipönerilerdebulundu. Altın heykelclk... Burns busohbetlersonucunda Spielbcrg'in Dreasworksşırketıilcıkifılmlıkbırsözleşme imzaladı Ancak Burns'un gerek senaryolanna gerekse oyunculuk yeteneğine ilgi gösteren yalnızca Spielbergdeğü. "Garipbirşey.Çünkü oyuncu olmayı hiç düşünmemiştim. 'Private Ryan' çekimleri bcnim için çok keyifli bir deneyım oldu. Ancak bu ış kendi senaryolannızı yazıp yönetmeye hiç benzemiyor. Burada yüreğinizi ve ruhunuzu ekrana yansıttığınız farklı birtutku sözkonusu." "Dahası", dıye ekliyor Burns, "Oyuncu ısenızgazetecılerdesize çok daha farklı davranıyorlar. 'Ehartıkoyuncusunuz. tlk kezne zaman oldu bu iş?' diye soruyorlar." Peki ya Burns'un ilk oyunculuk deneyimi?" Yedi yaşındaydım",yanıtınıvenyor. Altın heykelcik konusu açılıp da, senaryo yazarlığı için mi yoksa oyunculuk ıçin mi bir Oskar ödülünü yeğleyeceği sorusu sorulduğunda hiç düşünmeden, "Tabii ki yazarlık", diye yanıtlıyor ve, " Nedense yazar bu sürecin gölgede kalan kişisıdir. Oysa, bana göre her şeyin kaynagı odur",diyor. "ErRyan" filmınc Dcauvıllc'dc 4000 izleyicinin nasıl bir tepki gösterdiğini sorduğumuzda da Ed Bums"un gözleri parlıyorve, "Gerçcküstübirşeydi. Spıelberg.ayağa kalktığmda ona alkış tuttum. Bu son derece doğaldı. Derken Hanks ayağakalktıve ben yine alkışladım. Bunda da olağanüstü bir şey yoktu. Ama Hanks bana gözüy le ayağa kalkmamı işaret ettiği anda, 'Aman Tanrım! Ben de bu filmde varım', dcdım. İşte o anda sanki bambaşka birıydım Çok da deneyımsi7 bırı gibi davranmadım, ama yıne de dıkcn üstündeydim. Yüzünıdegarıp bir gülümseme vardı", dıyor. Ardından parmaklarınısaçlarıarasında gezdırırken yüzünde yine o garip gülümseme belınyor. Metro 'dan çeviren Rita llrgan