Katalog

18 ( UMHURİYtl DER(;I Son olarak Foça Koruma Alanı'nda ölü bulunan Dişi Korsan isimli fok üç yıl kadar önce kurşunlanmış ve sağ gözünü yitirmişti. Şu andaki tahminlere göre son iki yılda 200 fok daha yok oldu. Batı Akdeniz'i tamamcn terkedip kıyılarımıza yerleşen fokların toplam sayısı ne yazık ki bu yıl 300'e düştü. Foldan niye kurşunluyorlar? ŞEVKt AVCI A kdcniz fokları binlerce yıldır Akdenı/'i insanlarla paylaşıyorlar. Ancak,insan, herşeyinvcherycrin kendisınc ait ülmasını istiyor. Bu eşitsizkavgada iki yıl önce 50()olarak belirlenen Akdeniz fokunun sayısı (Monachus monachus) 3()0'c düştü. Tamamcn yokolmalarını engcllemck için biraz sevgi, biraz emek, biraz dabilınçgerekli. Yüzgeçayakltlardan olan AkdeFoklarla ilgilenen kadın niz fokumcmclibirhayvan. YavruProf. Dr. Bahtiye Mursaloğlu larını içindehavaolan mağaralarda Akdenİ7 foklarıyla ilgilenen ilk bidoğurııyor. Foklar havasız yaşayalim kadınımız. Istanbul Üniversima/lar. Yavrularını yaklaşık dörl tesi Su Ürünleri Fakültesi, Sualtı aycıııziriyorlar. AnnclcryavrulaııAraştırmalan Derneği Akdeniz na yü/mcy i, dalnıay ı ve avlanmayı Foku Araştırma Cîrubu (SAD / öğretiyor, onlanbiryetişkinolunAFAG)veODTÜDcnizBilimleri eaya kadar koruyorlar. FZnstıtüsü Akdeniz fokuyla ilgili Akdeniz t'oku yavruları iyiıı cn çalışmalarını sürdürüyor. büyük tehlikc, mağaraya ınsanlarııı 1970'liyıllarda Akdeniz foklarıgirmesi. Koıkan yavru mağarayı nın hızla yokoluşa gittiği tespit terkedip kaybolabiliyor. Ya da heedildi. Birçok uluslararası sözleşnü/yÜ7meyı iyiöğrenmemişseve meylc korunmasına karar verilemağaradışindatırmanabileceğibir rek peş peşc uluslararası konfeyerbulamazsaboğuluyor.Tekbaşıranslar düzenleniyor. Bu konl'cna mağarayı terkeden yavruyıı, iy i ransların üçüncüsü 1987 yılında yüzcmediği ve avlanmayı bilmedi'da ölü bulunan Disi horsuıı aıllı fokıın son Jbtoğrafi. fürkiye'de yapıldı. 1991 yılında ği içın ölüm bekliyor. Tek kurtulma şansı annesininkendisinibulması. Fok maAkdeniz fokları Italya, Ispanya vc Fransa Çevre Bakanlığı'nm koordinatörlüğünde "Akdeniz Fokunun Korunmasında Ulusal ğaralarına insanların girmemesi gerekiyor. kıyılarını terkettilcr. Morilanya.Yunanistan Strateji" belirlendi. Ulusal Fok Komitesi OysayasakolmasınakarşındalgıçlargeccveTürkiyekıyılarınasığınıpnesillerinisürgündüz fok mağaralarına ve mağaralarm dürmeye çabalıyorlar. Karadeniz'dc bir av oluşturuldu. Ulusal Komite Akdeniz fokunun korunmasında Foça'yı pilot bölge olaçevresine dalış yapıyorlar. Bu yetmezmiş gi hayvanı gibi geçmiştc katlcdıldilcr. Son üç rak belirledi. bi turist taşıyorlar. Alanya, Kemer ve Bodyılda Ege vc Akdeniz kıyılarında 8 fok ölü rum'daki fok yaşam alanları turistlerin en bulundu. Son olarak Foça Korııma Ala1992 yılında yayımlanan Su Ürünleri Sirçok götürüldüğü yerlcr. nı'nda ölü olarak bulunan Dişi Korsan isimkülerinde Foça Koruma Alanı olarak belirli fok 3 yıl kadar önce kurşunlanmış ve sağ lendi. Koruma alanında gırgır, trol, trata ile Gcceışıkkullanarakdalışyapmakdayagözünü yitirmişti. Büyük olasılıkla kurşunbalıkavcılığıyasaklandı.DcnetimiçinÇevsak. Oysa Fok Koruma Alanı'nda bile gecc dalınıyor. Yasağınkarşılığıbircezaolmadığıiçindalanlaryakalansabileserbestbırakılıyor. Araç gereçleri geri \eriliyor. Yasak bır anlamifadectmiyor. Fok mağaralarına lıırist götüren mantık. fok yaşam alanlanna ıkınci koıuıt ve turistik tesis kondurmakla sakınca görmüyor. Yaşam alanları daraltılıp köşeye sıkı*>tırılan foklar, sevgi yok.sunueanilerlarafından kıırşunlanıyor. landığıyerdenuzaklaşıpFoça'yasığınmıştı. l')95yılındaçektiğimrotoğrafvevideogörünt ülcrindc boynunu sıkan ipi tespit etmiştik. Foça Belediyesi, Yerel Komite ve Proje yiırütücülcrindcn oluşan birckiple Dişi Korsan'ı boynundaki ipten kurtarmaya karar verdik. (Jerekli araç gereç tedarik edildi. Ekip günlerce hazır bekledi. Ancak Dişi Korsan bize bu şansı tanımadı. Son fotoğrafını şubatayındaçekmiştım.4Nisan'da ölmüşolarak bulundu. reBakanlığı Foça'yabirsüratteknesi verdi. Bodrum Yalıkavak'ta kıırulan Ycrel Komite yürütülemcdi. Foça Pilot Proje YürütüeülüğüneSAD/AFAGüyesi YalçınSavaşgetirildi. Dünya Doğa Vakfı (W W F) projcye parasaldestek vcrdi. Proje kapsanundaöğrcncilerveturistler Akdcni/lbkuhakkmdabilgilendirildi. Biravuçinsan Akdeniz fokunun neslinin tükenipyokolmaması içinarazide veheralandabirşeyleryapmakıçınçabalıyor. j Türkiye kıyılarında ölü olarak bulunan fokları kimlerkurşunluyor? Kimilcrinegöre fokkatilleribalıkçiftlıklerı. Kimilerinegöre ıse balıkçılar. Hem balık iiretme çiftlikleri hcmdcküçükbalıkçılarla foklar arasındakı sorunbilıniyor. Çözümüdebıliniyor. Çiftliklcrın mutlaka koruma ağı kııllanması gerekiyor. Yıllardırher fırsatta balık üretme çiftliklerinin koruma ağı kullanması gerektiği tekrarlanıyor. lkına karşın korunu ağıolmayançiftliklereruhsatvcriliyor. Kafeslcrindeyüzlercemilyarliralıkbalık olan çiftlik sahipleri Akdeni/ foklarını sevselerbileyatırımlarınıtüfeklekoruyorlar. Iç balık doluağları foklar gibi yıınuslar.köpcV balıkları.kaplumbağalardaparçalayabilir lcr. ()ysa koruma ağı bütün bu tchditleri orta dankaldırıyor. Egelı kiiçük balıkçılar fok öldürmüyor Yıllardırdenizle ilgıliyim. Ağları fok tara fından parçalanmış birçok Foçalı balıkçı ta nıdırn. Foklara küfredip yakınan, fırsat bu lurlarsaöldüreceklerinisöyleyenbuinsan lar, kızgınlıkları geçtikten sonra "Nc yapsıı odakarnınıdoyuraeak.Obirhayvan.Buağ lan benim hangi cmcklcrlc kazandığım pa raylayaptığımıbilemezki.Neyapalımod; denizdebircan. Yaşamasıiçinkarnınıdoyur ması lazım. Alçaktcmbelhayvan, benim ağ