Katalog

14 P+ Dayakyiycnkadınlar, sübyancılık,çocukluk döncmindc yaşanan darbclcr... Tüm bunların tek bir rumanda ycr alması, kitaba çokçayüklenildiğiizleniminiverebilir. Ama Roy, "Bunlaryas.amımızdaöylesineyoğun ki! KüçükbirkasabayagittiğinizdeinsanlariMyas.adıklarınakulakkabartır.sanıztüylerinizürperir. Buyüzden kıtaptakiolaylar,hemcn hcnıcıı hcr zaman vc hcr ycrde kar^ılaş.abileceğiniztürden..." Hvlilikdıs.ıilİ!jkileringünümüzdedetabu sayıldığı birtoplumda,cvli bircrkcklc iliijkiyc giren vc karısı ölüncc onunla birlikte yaşamayabas, layan Roy,özel yaşamında"asjk yasalarına"burunkıvıııyor. Yıllardırbirliktc yaşadığ ı film yapımcısı Pradip Krishcn ilc dahaycnievlcncnyazar,"K.cndiayaklarınız üstündc durduğunuz zaman bu iş çok basit. Bu yüzden çok s.anslıyıın; hiç aci çekmedcn istedigimi yaptım. Ama bir ailcnın parçası olsaydınızbu çok güçolurdu.O zaman karar vermck zorunda kalırsımz. Özgürlüğün bir bedeli var. Yıllarca scfil yas,adım; giysiler, kokular, scvdiğiın s,cylerden yoksun kaldıın. ()nemli olan, yanlıs. bir s.ey yapmadıgınızdan cmin olmanız," diyor. Roy'la"sokaktabirrastlantısonucutanışan" Krishen ona oracıkta bir filmdc oynamasını öncriyor. "Massey Sahib" filminde oynadıktan sonra Roy, Krishcn'inyöncttiği iki filmin senaryosunu ya/ıyor. Scnaryolar Roy Vyazarlığaısınması" için eşsizbirolanak saglamasına karb.ın, bu iki filmden sonra senaryoyazarlıgından vazgeçiyor. Ronıanını yazmaya buşladığı sırada, Ycni Dclhi ılc aerobik ögretmcnligi yapıyordu. "Sonucunubilmediğimbirşeyyapmakistiyordutn. 1 lcr tümee ardından bir başkasım bcrabcrindcgctiriyordu. Bölünıleri bclli bir sıra izlcycrek yazmadım. Ycni bir >ey yakaladığımda gcriye dönüp onu işliyordum. Iklli biı ana hcm geçmişten, hcm geleccktcn bakıyordum. Böylcccsıradanijcylcrparaınparça cdilip ycnidcn bir araya gctirilcrck yepyeni biranlamkazanıyordu." Roy'un cn büyük csin kaynağı, Ramayana vcMahabharatadestanlarındanöyküleranlatangclcncksel Hinttiyatrosu Kathakali oldu. "lin çarpıcı öykülcr, zaten bildiğini/ ama yinebirilcrindcndinlemckistediğinizöykülerdir. Kathakali salt öykü anlatmanın kcy f'ine vaıarak sizi düijscl bir yolculıığa <;ıkartır." Romaıuhıygusalaçıdanoldugudcnli.lngilizcckalcmcalınanHintyazınındanbcklenmcycn oluğanüstü bir içtcnliklc i^lcnen cinsclligiylcdcdikkatiçckiyor. "Cinsclliğc doğrudandeğinildiğindcinsanlarçoktcdirgin ol uyor. Oysa, dııygulardan korkmanıak gcrekir. Bu salt cinscllik dcğildir. Kitapia baijtan sona duygulara scr.lcniliyor ki, bu soıı derccc tchlikcli bir ;>cy; heran tepctaklak olabilirsini/." Gclgclclim, romanın cn çarpıcı yönünii duru ve kı vrak dili oliüjtııruyor. "Bcnim için dil,birdÜ!»ünmc,birgörmcbiçimi;istcdiğinizgibioynayabilcccğinizbirjjcy. Dilkonusunda incc clcyip sık dokumadan, içimdcn geldiği gibi ya/dım. Kantastik gcrçckçilik banagörc bir!>cy dcgil; bu kcndimc ycni bir yüzistcmck gibi bir!>cyolurdu." Yayın dünyasında bir fırtına gibi cscn "Kiiçük Şcy lcrin Tanrısı" Roy'un bir antla iinlcnmesinisağladı. Amaokcndisincgöstcrilcn bu yogun ilgiyi önemscmiyor vc kitabın kcndisinc kazandırdığı bu iinün gcçici olduğuna inanıyor. Roy,"Bukitabıyazmakistcdiğim için yazdım,yai}aınımıdcğiştirmck için dcğil," diyor. ^ TheGuardian Weekend'den çeviren: RİTA URGAN Arundhati Roy'un "KüçükŞeylerin Tanrısı" CanYayınları'ndanllknurözdemir'inTürkçesiyleyayımlandı. CllMIIURİYi:! DKKCİ Meksikalı ressam David Si(|iıeiros faşizm ve yoksullukla savaşırken Troçki'ye de silah sıkmıştı. Onun tüfeğe sarılan elleri rcsimdc harikalar yarattı. Troçkı'ye uzanan eller. irmi üç mayıs 1940 gününi'ın ilk suatlerindc l.con Troçki silah scsi vc yatak udası kapısının altından wm sızan barut kokusuyla uyandı. Birkaçdakika sonra odakur^ıınyağmuruna tutuldu; daha sonra duvarlarda yüzc yakın ılclik bulundu. Troçki yatagın altına gizlcnmi^ti. Silahlı kiijilcrkapıyı açrnak külfctinc katlanmayıpdiîjarıdangcli^igüzclatcşcttiklcri için,Troçkicanınıkurtarabilmi>>ti. Bu yctcncksiz katillcrin önderi, Mcksiku'nınöndegclcnduvarrcssamlarından vc Latin Amcrika sanatının clcvlcrindcıı, Dav icl Alfaro Siquciros idi. Olaydan birkaç lıafta sonra, Raınan Mcrcadcr ölümcül ballayı Troçki'ninkafasınasapladığı/aman.Mcksikatcpclcrindcgi/lcnmcktcolanSiquciros dayakalandı. Siquciros, Troçki'yiöldürmck gibi bir ııiyctiolmadığını.yalnızcaRusların uyguladıgı sürgünc kar^ı "ruhsal bir şok" yaratmak ıstcdigini söylüyordu. KcialctlcscrbcstbırakılanSiqueirostı/un yıllarortalıktagörünmcdi. Ardından yalnızca, uykusıızluktan kan çanağına dönuıüij iki gö/ ılc bunların arasından uzanan cn inccaynnt ılarıy la çi/ilmi^ kaslı vc son derccc abartılıbirburtındanolu^an.kcndiportrcsinibıraktı. David Siquciroshcdcfi ıskalayanbiranti troçkist gcrilla olabilirdi, ama birinci sınıf birdcvrimci sanatçı idi. Yapıilarıba^jtansona yoksulluk, faşizm, sava^, kölclik ve is.kenceyckarşı vcrilcnsava.'jimınbircryansımasıydı.Çağınınduvarrcssamları JoseOrozcovc DicgoRivcragibi,Siqucirosda,çoğunluğu nsıralaı •okıımayazmabilmcycnbirkitlcyc yönclik bugorscl ilctilcrini scrgilcmck için duvarlaıdanyaraılanıyordu. AmaOrozcovc Dicgo'nun çalı^nıalarında,doslu Scrgcy Ayzcn;>tayn'ınöncülüğünüyaptığı,sincmasal bir kurgu gözc çarpıyordu. Bu yapıtlarda Siquciros geçmi^tcki kanlı tarihscl olayları gcleccğin parlak göı üııtülcri adına ycrlcjtircrek izlcyiciye çarpıcı bir görünüm sunuyordu. BuyılSiqucros'unonuncudoğumyıldönümü. C )nun doğum gününe ilişkin kesin bir tarihverilcmıyor. Mcksika'lı biravukatınoğluolarakdünyayagclcnSiqueiros 191 5yılındaokuldan aynlarak Ba^kaıı Hucıta'ya karsji savaşan devrimci orduya kalıldı. Sanatçı cğitimini Gcncral Carran/a'nın katkılarıyla gcli^cn açık hava sanatokulları nda görmcklc birlikte, o sırada sanata harcayacak pek zamanı yoktu. Onun anarşıstlcrlc i^birligi yaptığını bclirtcnkomünistlerden,Siquciros'unodöncm Ispanya'daolduğu, daha sonra da Rivcra ilc birlikte Moskova vc Paris'c gittigi biliniyor. Ne varki, sanatçımn 2()'li yıllarduki siyasal ya^amı da, tıpkı ıcsimlcrı gıhı, siirckl i değis.imeugradığmdangüçliiklci/lenehiliyor. Siquciros lc>2dyılındasanattanclinictcgini çckcrck madcncilcrm grcvıni örgütlcmeyc koyuldu. Oörtyıl sonra, Il)3()'da,parlı üycliğindcn ötürii cc/acvinc atıldı. Iştc bu döncmdc cylcmciliginı sanata yansıtmaya haşladı. Sanalçınm ilk çalüjinaları dchşct vcrici vckabasabaydı. Ne vaı ki,odöncmin ko!jullarıdaenazburesimlerdcnlideh>ct vcriciydi.Siyasalbirtutukkınıınta^duvaıiaı aıasma kapatılmasııulan daha korkunç bir ^cy olabilırmı? Rcsimleıinin birtancsındc,hır tutukluba^parmaklarındantavanaasılmı^tır; kar^ısındaki polis isc, işaret parmağını onunla dalgagcçcrccsinc.yadakınarcasına uzatmaktadır;scrgilencntavıı.tıpkı işkenccnin kcndisi gibi, ilkcl ama acımasızdır. Siquciros'unodönemeaıtenustalıklıyapıtıolan"MadcndeK.aza"tablosundayuvarlanan tasjarın altında seıe serpe uzanan bu parçalanmi!>bcdcn ycnidcn kar^ımızaçıkar. Yapıtın siyasal yankısı açıkça ortadadır, an Siqueiros'un (18961974), Troçki'ye suikastgirifiminin ardından ortudan kaybolmadanfinceyaptığıotoporlresi.