Katalog

10 CUMHliRİYn DKR Prenses Diana'nın ölümündcn sonra psikologlar bir ünlü ardından duyulan üzüntünün temellerini araştırmaya çıktılar. Vardıkları sonuçlardan biri de şu oldu: ünlülerin ölümünden acı çekenler bastırılmış duygularına bir kapı buluyorlar. Üstelik, bu ölümlerden garip bir haz da duyuyorlar. Bir ünlünün ya da bir zenginin, mutsuzluk ve ölümden asla kaçamayacağı gerçeği başkalarını mutlu cdiyor... Eşit dağıtılmış tek gerçek. ergün binlercc insan sava:?larda, saldırılarda, trafik ka/alarında, hastalıklardan ya da ıntıharederek ölüyor. Ancak onların ölümii sadecc yukınluı ını sarsıyor. diğer insanlar iç in ise istaiıstik dcğcrdı^ında pek biraulatıı ta^ımıyor. Oysatanınmi!} insatılarm, ünlülerin ölümleri karsısındaçok farklılopluııısal tcpkilcrvcıiliyor. Iilvıs Preslev, Marilyn Monroc,(iracc Kelly, Jolın F. Kcnncdy ya da John Lennon öldiigündcacılan kitlcscllc^erck.toplunılarayayıldı. Kolcklifacı «,ckınc olguMinun cn son ve cnbclirginömcği Prenses Diana'nın birlrat'ık ka/ası soıuıeunda gelen ölümüyle ya^andı Ölünıünün dünya çapında eö/düğü yoğun duygusaltepkiler, u/unsüredir'kolektifyas' olgusunıın karma^ık temel gerekeeleri ü/erindcara'jtırmalaryapan Ingılı/psıkolojıeeviL'leri ieinadelabırt'ırsattı Yaptıkları araştırmalaı ortaya tıkardı kı.bıı tcnomcn.bırçokent jlektüelin iddia ettiği ü^ere kıtlesel bir histeri değildi. İnsanlar, baş,kalanyla birlikte bir ünlünün ardından ağlamak içinbirçok nedenesahipti... Kitlesol vasın ılk nedenlerinden birı, kiijinın, ya^amı sürekli ortadaolan ünlüyü biryakınıymi!>casınalanımasındaıikaynaklanıyor. t.dınburgh lJnıversitesı psıkologlafından Fiona Cathcaı t'a göre ünlünün ya;>amından ayrıntılaröğrendikçebirtakımbaglarvebiryakınlıkduygusuoUi!>ııyor. Böyleee bir ünlünün ölümuü/erineverilenilktepkiler, tıpkıbıraile bıreymın ya da yakın arkada^ın ölümüne verılentcpkilerebenziyor. Bulcpkilersırayla ınanamama,acı,öfkcvc bırsueluaramaşekImdegeh'jiyor. Ancak C'athcart'a göre yasın sonrakı aşamalarında raıklılıklargözlcmleniyor. Gcrçekten yakını ölen bir ınsan,acının ilk ^iddeti sonacrdiktcn sonra tekrargündelıkyaşaınadönınek ve kaybettiğı yakını olnıaksı/ın, giindclik yaşamın gcreklerini yerine getirmek zorıında kalıyor. (")?lcmc ve eksiklik duyguları u/un bir nuiddct, bu nedenlc, yoğıınlııgunu koruyor. Kıtlelerin, ünlülerin ardından buacıları çekmelerı olası değil. şı karsjiyageliyor. Bunutı ne kadarçok ınsa aynı yoğunkıkta etkiledığı bu türölüınlerı ccnu^ctörcnlcrinc katılanlannsayılarınd; açıkça anlaijilıyor. Bu törenlerin insanlar kendiölünılerindendııyduklankorkuyuye] melerıne olanak sağlanıak gıbi de bir yanla var. Bir iiııliiniin öliım sekli de çok önenıli. Ölüm Dianıı 'nınki gibi kaza ile gelince mutlaku bir sııçlıı arunıyor. Güvensizllk Uıı unlununbcklcnnıcdikölümiidolayısr la yaijam 'hcsaplanama/' bırolgu olarak iııs nınkar^ısınaçıklığında.genelhkle'iK'denc du', 'nasıl oldu' gıbı pck yanıtı olmayan sorı Ölüm korkusu Ünlünün ölüm şekli de yas tutan kitle için cok önenıli. John Lennon'da olduğıı gibi bir saldırıylayada Prenses Diana'daolduğugibı bırlratıkka/asıylagelenölüm.kitleyiolu^turan bıreylerde, öncusindc bu ünlüyü sevsinler yadasevmesinlerbırhaksı/lıkduygusuuyandırıyor ve kısının ya^amının kontrolünün kendielindcolduğuinancısarsılıyor. Yınehona C'atheart'agöreeğerünlüdoğal ynllardan ya daintihargibikendinedenolduğubırsebebten olmedıyse, o /anıan kitleler. genclık ve sağlığındaölümkar^ısındahivbirsey itadcelmcdığıgerçegıyleyanıölümkorkusuylakar John Lennon hııyranlunnt üzüntüye boğmııştıı o'lılüriildüğünde. Kitlelı'r Kurt Cobain için de yas tuttu.