Katalog

25OCAK 1998. SAYI 618 19 çok zengin vc lokantalarda bilc göreccli ucuz. llk durağımızGüney Afrika foklannın bulunduğu Duiker adasında Hout Bay adlı bir balıkçı köyü. Kayalık adanın üstünde vc çevrcsindcbinlcrccfok. Kimisigüncsjlcniyor, kimisiseyircilerineatraksiyonlaryapıyor... Foklarla yetcrincc bcslcndiklcri için Güney Afrika kıyılarınaköpekbalıkları pek uğramıyor. Ümit Burnu'nun bulunduğu milli parkın kapısındaniçerigiriyoruz. Diğcrhayvanlar arasında bu parkta bulunan kırmızı kaplumbağalartürlerinindünyadakitekörnekleriymii>. İki burun görüyor. Sağdaki düzbirçıkıntı biçiminde gerçek Ümit Burnu. Solda, doğu yönünde olan ise daha uzun, dik ve keskinbirkayahk:CapcPoint. Yarıyolakadar funikülcrdcdiklcritünele benzer bir kabinle çıktık. Tepede, yüzümüzü denizdcntarafaçevirince sağda Atlas,solda HintOkyanusunu aynıandagörmüsoluyoruz. Arkanızı denize döndüğünüzdc dc uzakta, sağda Bartholemeu Dias solda da Vasco de Gama'nın anısına dikilmiş kocamaniki haçgörülüyor. Hint Okyanusu kıyısında, akla gelebilen tüm deniz ürünlcrinin bul unduğu bir lokantada öğle yemeği n i ycdikten sonra penguen kolonisini görmcye gittik. Bu pcnguenler, (iüncy kutbundan uzakta yas,ayan bir türve kutuplarda yaşayanlara göre daha küçük, 40, bilemediniz 50 cmboyunda.Kumsalda, hemen önümüzdc elle dokunabilecek uzaklıkta, aramızda sadeee yasak çizgi anlamtna gelcnbirhalatvar! oranında da Afrikancr var. K.İS. i başına düs,en milli gelir 590dolar! Denizehiç kıyısı yok, Zambia, Mozambik, Boksvvana ve Güney Afrika Cumhuriyetiylc çevrilmis,. Hemen hemen tüm gelirini turizrn olıujturuyor. Eıı çok geliri de, maccrapcrcsl bir gezgin olan David I .ivingston'un I X55'dc kes.fettiği Victoriaşelalesi sayıliyor. 19()5'de KahireC'ape Town demiryolunun tamamlanmasiyla da Zimbabwe'nin dünyaileilis,kisibaşlamış. Victorias,elalesi, Afrika'nmKongo, Nijer vcNil'dcnsonracn uzunnchriolan Zambezi nehri üzerinde vc dünyanin cn görkcmlilerindenbiri.Sular lOHmetreyüksektendüşüyor vc Niyagara ılaıı daha genis., suyu da yağrnur mevsinıinde 25 katıııa çıkıyormus, ki, böylc zamanlarda sis bulutundan başka bir şey göriilcmezmiş,. Aşağıda, suyun döküldüğü kanyonda raftingçilerle, kanyonun iizeBu penguenlcr kutupta yattayanlurdan daha küçük, 4050 cm.hoyunda. rindeveZimbabveileZambia'yıbirleştiren 11 I metrc yüksckliklcki köprüden aşağı buncicamping (bacak vcbcllcrindcnbağlı olarakesnckbıriplcas.agıatlama)yapanlar vardı. Şelalc boyuncayürürkenyağmurormanlarından geçmek zorundaydık. fjemsiycsiz dolaşmak olanaksızdı. Çıplak, ya da sadece bir atlct fan i leylc yürüycnlcr dc vardı. Bes. mctrc çapında, sözcük anlarııı "bin y ıllık ağaç" olan vc bin yildan fazla yaşayan baobap ağaçları gördük. Lifli gövde yapısı, meyveleri,yapraklarıyerlilerceyiyecek,içecek vc ilac olarak değerlendiriliyor. Afrika yolculuğunda cn çok merak ettiğimiz,gerçekbiryerliköyügörüpgöremeyeceğimizdi. Rehbcrimizturistlerinoralaragötüriilmcdiklcrini söyledi. Victoria Falls'da yapısal yönden aslına ııygun turistik amaçlı böylc bir köy oluşturulmuş.. Ülkenin iç kısımlarındahâlâbuyasantıyısürdürenkabilclcrin olduğunu söylcdilcr. Son gccc dc, kalabalıkbirgruptamtamlarıneşliğindeŞano Kabilesi'nindörtkolunun değişikdansları1994 yılından beri siyahlar resmen ülkenin efendisi, ama. nı içeren birgösteri sundu. Anlayamadığım şey, bizdeki bekçi ve hakcm düdüklcrinin bu danslara nasıl vc ncdcn girdiği! Dahaöncc yollardaki duraklamalarımızda1, Victoria Fallsütelindeyapılanbutürşovlardada aynı alet vardı. Özelliklc kadın gruplannda, oyunu yöneten şef kumanday ı hep bu düdüklcrlevcriyordu! Grupertesigünüsabahtanpazar'aeıkartmayaptı. Afrika ağaç oymacılığmın,tas, is,çiliğinin,hasırörmelerinin,elörgüsüdantellerin vedokumalarınonlarcaçeşitleri...(îrup hediyelik eşya gereksinimin hemen hemen tümünüburadankarşıladı. Ormandakihayvanların tümü, muhtclif motiflerleağaçtan ya da değisjk taşlardan, değisjk boyutlarda işlenmişti. Hkibin çoğu dönüş yolculuğunda uçağa ek ücret ödemek zorunda kaldı! Akşam üzcri, giincş ufukta alçalmaya başlarkcn, Zambczi nchrinin çavlanın üs kısmında kalan, bir kilomctrcyi aşan gcnişlikteki böliimiinde yaptığimız iki saatlik gcmi gczintisinde bol bol sıı aygırı vc rcnk rcnk, cgzotik Foklar sayesinde köpekhahklan (iüney Afrika kıyılurına pek uğramıyorlar... Afrika kuşlan gördük. Afrika'da gökyüzii ve dcbulullaı sanki basjkabiı paılak! Helcgiiyak tclcfcriklerinkilere benzer gondolla rini kurduktansonraycrlilcri kahöldürcrck, ncijin baliiji, gercekten gönncğc dcğer... Table Mountain'e çıktık. Güncydc Atlas Okkahesiralıpsatarakiçerleredoğrııılerlemeyanusu'nu,kuzeydcdcKapkentiniku^bakıye başladılar. Onları Ingilizlcr, I'ransızlar, Cape Town !>ı scyretmekçok güzcl. Devamcdcn!>chir tuAlmanlar izledi ve nihayct uzun yıllar soMüslümanlarınelindeolanHindistanbarumuzda iki cami dikkatimizi çckti. Dr. nunda birbirlcriylc vc kısmen de yerlilerle harat yolıına altcrnatif arayan Portckiz'li yaı>anan karujim sonucu "Afrikancr" lcr doğ ChristianBernard'ın 1967'deilkkalpnakliBartolomcul)ias( I4K7)VC Vascodcdama' niyaptığıhastancninönündengeçtik. Hastadu.GüneyAfrika'yı IW4ckadaryöneten, nın(14y7)önce fırtınalar, sıkıntilar Burnu neijimdiparasalsıkıntı içindeymişvearaşbugün de toplam nüfusun ancak yiizdc ismini(aklıkları,sunradanadı"Ümit"burnu tırmalarsiirdürülemiyormu!}! I9'unuoluşturan iştebu Afrikaner'ler. olarak dcği>)tiri lcıı noktaya ayak basmalarıyÜmit Burnu'na doğru... la I lındistan yolıı açılnıı^ oldu. llk ayak ba En güney uç... sanların l'ortckizlılcrolmasınakarijin, ycrlcllk dıkkatimizi çckcn, dcnizdcki yosun Afrika'nın cn güney ucuolan Kap,simge^ik düzeııe ilk geçenler I lolandalılar'dı. Bir si olan 1086 mctrc yüksckliğindeki ınasa da bolluğu! Koca koca, siyahmorrenkli maınasayı andırması ncdcniylc adı sonradan rullar. Japon 'ların çok scvdikleri bu yosunlar ğının kuzcyinc yaslanmisj, bir ucuy lada aynı Table Mountain konan dağ killcsinin arkaaddaki körfezckadaruzanan, 2 milyon nüfu ö/elliklckorunuyormuş. Istakozlaraiyibir sında çok lyı korunmu!j olan körfczinkcnabarınakoluşturdukları vckolaylıklaavlanasuylamodernbirkent.Kuzeyyarımkürederına I652'dcilkyapıtaşlarıkondu.(îünümübilmelcrincolanaksağladıkları için.Cîüncy ki Antalya'nınenleıniile Kap'ın giineydeki zününlükentlerinden Cape'I'ovvnKapijehAfrika kıyıları akıntıların gctirdiği bol bcenlemlcri hemen hemen aynı. ridoğmuşoldu. Hollanda'lılarilkkolonilesinlcr ncdeniyle deniz ürünleri yöniinden Sabah ijchirturusırasında Avusturyaka Zengin bir ülke Güney Afrika zengin birülkc! Fiyatlardüşük olduğu için altın ürctimi durdurulmui» ama, elmas üretimi sürüyor. Dünyanın bir numaralıclmassatıcısı.lyikalitelikömürleri var. Yetcrli petrolleri yok ama, doğal gazları var. Tek atom santrallarını bir sürc öncc Çin'e satmışlar. (icniij çapta tazc ve kuru meyveile deniz ürünleri dışsatımıyapıyor. Bitki türü yönünden de çok zengin. Dünyanın neresinde oluısa olsun, kendi iklim ve topraklarına uyacaklarını düijündükleri ne kadar bitki, özelliklc ağaç, büyük, küçük hayvanve kuştürübuldularsatoplayıpgetirmişler. (,'oğunun üzerlcrindc kökcnlcri yazılı. 1836'da Ankara'dan damizlık tiftik keçisi götürmüslerdi. Tiftik üretiminde çoktan önümüzegeçmişler! Nüfusunun 29 milyon olduğu söylencnGüney Afrika'da bcyazlar, siyahlar, melezlervcAsyalılar olmak üzere dört tip insan yaşıyor. Afrikaner'ler adıaltındatoplanan Hollanda, Fransa ve Almanya kökcnli bcyazlar, aynı adı tas.ıyan Fclemenkçe'den türctilmi^ birdil konuşuyorlar. Yönetim biçimi cyalctlcrin olıiijlurduğu bircumhuriyet.Ciüney Afrika'nın üç baskenti var. Yürütmc Prctoria'dan yargı Bloemfontcin 'dcn, yasama da Cape Town 'dan yönctilıyor. 1994'c kadar yönctim nüfusun sadece yüzde I9unuoluş,turan beyazlardaydı. Beyazlara karşı verdiği savaç ncdeniyle 1964 dc yaijam boy u hapsc ınahkum edilen, Cape Town'un kar^ısındaki Robbcn adasında 27 yıl hapis yattıktan sonra 1991' de serbcst bırakılan NelsonMandela'nın I994'dc cumhurbaşkanıseçilmesiyleyönetim beyazlara geçti. Güney Afrika'dahcryötıüyle bir huzursuzluk sürüyor ve bcyazlar yavas, yavaş ülkcyi tcrk cdiyorlar. Bunun toplumsal ve ckonomik yaşamda neler getireceğini zaman gösterccck.^