Katalog

25OCAK 1W8. SAYI 618 politikaüzerincdcğil. Konu, Allah'ınŞeytan'layerdeğiştirmesiüzerinekurulmuşbir dchşet romanı gibı. Kötii, iyininyerinı aldı. Lın gizemli yanı, yü/eçıkan kanın, insanlıklacn küçiik ilişkisi olmayan, böyle biı şeyi unutnıuşinsanlarınihtirasıylaakması.Genç insanlar, birzamanlarrüşvete, çıkarcılığa, yalana vc hırsızhğa karşı kulları sıvamışlardı ve egenıcıı güçler tarafından yol üstünde bırakıldıklurına inanmışlardı. Cezayir'de Islam'ın zafcriyle sonuçlanacak bir muhalcfettebirleşmişlerdi. Gençlergününbırindesavaşıkaybettiklcrini gördüler. Allah onlardan yarıa değildi. Allalı, düşmantn saflarındaydı. Nc yaptılaro zaman? Silahları bırakıphapsemigireceklcrdi,yoksa,eniyiolasılıkla,işpiyasasındaki işsizlerordusuna ıiıı katılacaklardı'.'Tek çıkış yolu, sunu olmayan bir savaşı sürdürmckti. Amanasıl?Masum,silahsızinsanlara,tercihen ııykuda saldırarak. Nedcnli masumsalar,kıyımodenligenişolurdıı.Ncden ama'.'Gençlerinbirkısmı Allah'ıtcrkctmisti, dahadogru.su, Allah tarafından terk ctli Imişti. A llah'ın terk ettıği insanlar, onakarşı tavıraldılarvekimseninkötülüğünüistemeycn masum insanlardan intikuın almayabaşladılar. Kcndilcrinc "ghadhibounc" adını uygun gördülcr, yani "kcnara itilmiş", "Aliah'ın tcrk cttiği". Onlar ktnanmış vc cezalandırılmışlardı.Saçlarını vekaşlarınıkazıdılar, Müslümanlarınduacderkcngökyüzüne, Alah'adoğru işaretederken kullandığı cn öncmli parmak olan sağ işaret parmağını kestiler. Nasılsa terk cdilmişlcrdi vc artık kaybedcceklcri birşey yoktu. Öylcyschcdef kadınlardı. Birtanık,birkadınınırzına7()erkeğinsıraylageçtiğini, daha sonra kadınıparçalayarakccscdiniçalılaraattıklarınıanlattı.Neden kadınlar?Çünkühayatverendikadmlar. Yasak olanın simgesiydiler. Ncdcn çocuklar? Çiinkü çocuklar, geleccgitemsilctmckteydiler, oysa "ghadhibotıne"lerin geleceği yoktu. Bu durumda terk edilmişler, öldürmeyi,yakmayı,gctıçkadmlarıngüğü.slcrini kcsmcyi ve dehşct saçmayı ycğlediler. Tek birdua gclmiyordu kulaklarına, çünkü dua onlar ıçin artık yoktu bu dünyada. Zaten bambaşkabiryerdeydileronlar;cehennemde, saygıııın ve hoşgörünün olmadığı birçölde ve in.sanlıktan ve kültürden yana hiçbir şeybıılunmayanbiruçurumundibinde. Cezayirhükümetineyapabilir?Nasıldavranabilir? Kendi vatandaşlarınıngüvcnliğini garantileyemcdiği için sürekli eleştiriliyor. Hazıları bazı toplıı kıyımlarınaskcri polis tarat'ıııdan yapıldığını ima ediyor. Ama ortada kanıt yok. Güvcnilir bilgi yok. Tahnıin var. Hipotczler. Softa umutları. Ayncn Almanya Dışişleri Bakanı Klaııs Kinkel'in, AU'nin Ingıhzdıvanbaşkanındaır'bukorkunçolaylarlailgiliönlemleralınmasıkonusıında aeil loplaııtı yapılmasmı" istemesi gibi teıukinli girişimlcr. Romano Prodi toplanlı l'ikrıni desleklıyor Arap Bırliğı vc hatta Iranhılehugaddarlıgakarşiçıkıyor. Ama Avrupa somut ularak ne yapabiliı? Cezayirliler,en iyi niyetli yabaneılann bile kcndi işlerinc karı.şmaları konusunda çok dııyarlılar Amahâlâiçis,lerimidırkadınların vceocuklarıııöldürülmesi'.'MadeınkiCc/ayirhükümetisüıüpgideııkilleselcinayetleri durduramıyor, ozamanheiTi Arapdünyasındakı,hemde Avrupa'dakidostlarının yardımını kabııl etmeli. Neden baı ı^güeü askerleri tehditulttnduki köylereyerlcjtirilmesin? Nedcn bu trajcdinin ıktidarın olanaklarını aşan boyutta olduğunu kabııl ctmiyorlar? Bu, doğal olarak gururlu Cezayirliler iı,in onurkıneıbir^eyoluramabizler, bütündünyayı dchşcte düşürcn korkunç kan dökülmesininsonunu(bclkidc)görmii'jolııru7.^ Çeviren: GÛRHAN UÇKAN 15 Necla Horoz İstanbul açık metrosunun sayılı kadın makinistlcrinden. Başlangıçta ürkmüş mesleğinden. Ama zamanla çok sevmiş. Araba kullanmanın hızlı tramvayı kullanmaktan daha zor olduğuna inanıyor. Hem bakımlı, hem makinist YAZI VE FOTOĞRAF: LEYLA İ1J1AN mıyormusunıi7diyesoruyorlar. Amabizhiç bıkmıyoruz. Yolculuk rutin gibi görünse de kinıi zaman şarkı bile söy lüyoruz. Biz yolcularabakmıyoruz.Okadarçokkalabalıklarki sadeeeduraeağınızyerdeduruyorsunuz. Yani otomatiklcşiyorsunuz. Insanlarınyüzüne bakmıyorsunuz. Bazıyolcularbizigörmek istiyor, bunun içindetürlürıumaralaryapıyorlar. Başlangıçta yolcularda kadın olduğumuz için birkorku vardı. Amanyavaşkullanındiycşakaylatakılırlardı.Şimdi artık yolcu bizi tanıyor. (Necla Horoz dışında, Serpil Polat, Zehra Karaaslan, Naeiyc Yıldız da hızlı tramvayda makinist olarak çalışıyorlar.) efersaatigelinceAksaray Mctrosu istasyonu merdi venlerinden süratleıı^ağıya iııdi. Insanlarıııarasından geecrek hızlı tramvayı kullanacağıbölmcycgcldi. Yolcularuzunaracı kullanan kişinin bir kadın olmasına f'azla şaşırmamışgörünüyorlardı. Adı Neela I loroz, Yıldız Ünivcrsitesi Demir Yolu ln;>aatı Bölümü'nübitirdiktensonNecla Horoz, bakımlı birkişi. "Kendime ra makinistlik için başvurmuş. Aynı yıl içinbakmayı makyaj yapmayı seviyorum" diyor. deçağırmışlar. Işealınanilkınakinistlcrden. Uzun tımakları bakımlı. "Aracı kullanırken Altı ay boyunea Isveçlilcr tarafından eğitiltırnaklarım kırılıyor ama araç başında gödikteıı sonra İ!>e basjlami!). O sıralar makinist züm hiçbir şeygörmez." Sıfırda duran hareket kolunu öne doğru sayısı az. Heröğrenciyi ikioğrctmcneğiti"Kadın olmanın sorunlarını yaşamıyoruz çevirerek aracı hareketettiriyor. Yavaşçahayor. Necla Horoz başlangıçta korkmuş:"llk değil. Anons yapıyordum lütfcn aracı boşalreketlenen hızlı tramvay Aksaray durağıni^c başladığımda korkuyorduın, çünkü çok tındiye. Yaşlı bas.li biradam geldi vcbanat'ırdançıkıyoı. gcnçtim. Ama işiögrendiktcn sonra her^ey ça atmaya başladı, niye böyle yapıyorsun, "Genelde erkek meslektaşlarım destck vcçokkulaygelıneyeba.'jladı.Şinıdidokuzyısen bizi eğitmeye mi çalışıyorsun. Adama riyor. Mesela bir arıza olduğu zaman ben lım bitrnek üzere. Araba kullanmak daha anlatamadım derdimi, tamam dedim ve aradevralayımdiyenleroluyor. Amabenaracızor. Araba kullanmayıbilc daha yeniöğrencıncamınıkapattım.Sonrabirbaşkasıgelimı vermem. Zaten ben onu yapamayacakdim" yor, scn niye ayakta yolcu al lyorsun diye çısam niye devam ettireyirn ki. Şu an aslında Araeıııbaşınageçergeçmezotomatikbir kışıyor. Öyleşcyleroluyorkı inhareketle tnikrofonu cline alısanın aklı fikri şaşıyor. Ama buyor: "Aracımız Aksaray'tlan nun dışında gelip tebı ik edeııler Cscnler yönüne gidecektir. İsde var. Özcllikle kadınlar gelip tanbul Ulaijim hayırlı yoleuluktebrikediyorlar." lardiler." Ikinci durağa, TopkapıUluBu mcslcğin insanın kişiliğini batlı'ya ulaştı hızlı tramvay. Akdegiijtirdiğine inanıyor. "McslesarayEsenlcrarası 1416dakika ğe girmeden önce çok utangaç sürüyor. Araç, Ulubath'daıı sonra birisiydim. Burada gözüm açılBayrampaşa, Sagmalcılar, Kardı," diyor. Artık bir haksızlık taltcpc veütogarı dageçecek. gördüğii zaman dayanamıyor. "Annem, vardiyalı çalışmamı Makinistlik ona heyecan veriyor. hiçistemedi. Ablanıhemşire ol"Özelliklearaeınbasınaoturduduğu için gece çalışıyordu. Bağum zaman onu hiç bırakamayabam demıryoleu olduğu ıçın benı eağımı sanıyorum. Insanlarla destekledi. Arkadaşlarımdan kiuğrasmak ve vardiyalar bu mesınisi sen niye bu işi yapıyorsun lcğın zoryanları, gerçı artık tecbırak diyor. Hrkek meslektaşlarırübe ka/.andık. Aracı yolda bımı/dan bıze yardım ctmek isteraknıanıak içinolaylarkarşısınyenler var, ama biz istenıiyoruz. da cloğrıı karar vermek gcrekır. Bi/cöncelik göstcrilmcsine karYoluretlekslelanıyoru/. Iilimiz şıyım. Bu ışi yapniak için bııradagidipgeliyor, kafanız başka veryıııı. Hğeı kabulelliysembuşaıtdeolsabılenormal kullanımınıları da kabııl ctınck zorundayım. /.\ sürdürüyorsunuz. Hatta bazen (iündc altı set'erc çıkıyorum. ben bu durakta durduııı ınu diye Araca biııdiğim zaman araç arkaşüphclcnıyorıım. Brfkıyorunı kı daşıııı gibi olur, araçla konıışııinsanlardan tepki yok. Anlıyorum. Yolda kaldığım zaman niye rumkidurmuşum." yolda kaldın diye araca soruyoAynalardan durakları kontrol rum." Necla Horoz, son durak ediyor. Zile basarak yoleuları lsenlcr'ianonscdiyor. Yolcular hızlı harcket elmeleri konu.sunda büyük bir hızla çarçabuk açılan uyarıyor. Aynalardan kapıları kapılardan iniyorlar. I lerkesayrı kontrol ettikten sonra bir düğmebiryöne... Necla Horoz isc incn ye basarak kapılarvkapatıyor. yolcuların arasından aracın öteki "Tramvaykullanırkcndüşünucuna yönel iyor, aynı sefcri tersimeye çok vaktimiz oltıyor ama neyapmakiçin.^ bu dikkalimizi hiç dağıtmıyor. "Kendime hakmayı ve makyajyapmayı seviyorum," diyor Horoz, bu işte en eski olduğunı için bendeıı yardım istiyorlar bu da benim hoşuma gidiyor. Çoeukken hcp hareket meınuru olmak isterdim Sonra habamdandcmiryoluna kadın elcnıan ahnmadığmı öğrendim. Artık kadın makinist istihdamedilmiyor. Bir delıer kadın vardiyalı iş istemiyor. Bu yüzden çok geri dönen oldu. Bu yıl vardiyadan bana da bıkkınlık geldi. Sabaherkenkalkmakzorgeliyor. Sabahın dördündc kalkıyorum. Kve döndiiğümdcgeceonikiyekadaruyuyamıyorum. Buyıl birazzorlandıın. Bcş, günçahşıyoruz. Sadcce ikı gün dinlcnıyoruz. Bı/ım bayramımızscyranımızdayok." Araç ilk tünelegiriyor. Şelıir içinde hareket eden araçlaragöre çok hızlı. Saatte 80 km hızla seyrediyor. İlk durağa gclindigindc anons yapıyor: l,mniyet. Araç kcndinden bcklcnmcycnbirkıvraklıkladuruyor. "Davutpaşa'dan çıkıyorum. 80'le virajı dönüyordunı. Baktım hattımda birisi yiirüyor. Frenyaptıın.Oanaklımdanbirsürüşcy geçti. Birtaraftan da kornaya basıyordum. Klimayağımtitremeyebaşlamıştı.Ncyazık kiadama çarptım. Duygusalbiı insanolduğuın için çok iizüldüm, elkisinden bir tiirlü kurtulamadım. Bu olaydan dolayı gitmedigımkarakolkalmadı. Ikiyılımınahkcmelcrde geçti. Bu kazadan bir gün önce ablamla konuşmuştum. ["ğer böyle bir kaza yaparsam meslegi bırakırım dcmiştim. Ama insan bırakamıyor. Butramvayınölümlesonuçlanan ilk kazasıydı.Sonuçta bir can gidiyor ve insan bir türlüetkisindenkurtulamıyor."