Katalog

11 OCAK 1W8 SAYI616 19 mckgerekırse.bırkavgaesnasında evını terkctmıs. (anlamsı/ bırtartışmayı sonuçlandıra mamış, ıkıncı aşamanın yanıstratejınınızlenmeye ba^ldiıması gereken konıımddkı) bır crkek clc alınabılır Ayrıldıktanon gun sonra çıft bır şekılde buluşup, konuşmaydkardr verdıler Lrkek aslındd pışmandı, karısını ve evını 07luyor ve evıne donmek ıstıyordu Bu ıse ancak kadının onaeve donmesı nı soylemesıyle nıumkun olabılırdı Antak erkekgururluyluda Kadınonun nekaddratı çektığını ve pışmdn olduğunu gormemelıydı Öyleyscoynamdlıydı 'Ndsılsın'sorusuna 'çok ıyıyım' dıyeyanıt verdı Abartılı tavırldrd gııerek ortalığı gulucuklerc boğdu Kddının,kendısınınonsuzyapamadığınıanIdrndmdsı gerektığınden son gunlerde arkdddşlanylancleryaptığını anlatmayabaşladı Kadın ılk andan ıtıbaren karşısındaolaydanetkılenmemış,duydrsızbırerkekgoruyordu Oıid doğru ddım atmasınahemgerek hemdeolanak yoktu Yukarıdakı ornekte erkek kendını dmdcı yerıne duyguldrına kılıtlıycrek kcndı amdcı onune (belkı karısının da amacı onune) en buyuk setı çekmıştı K.arısını tekrarbırleş mek ıvın bır adım atmaya yonlendırmek yerıne, kendı dcısının tarkedılmemesı ve 'karşısınddkıncbırders vcrmck'çdbdsıylaoldyı olduğundan da karmaşık bır hale getırmıştı 'Karijisındakınedersvennek olgusu, bır vok uzmanın goruşune gore temel goruşdynlıkları bulunançıftlerınhdkımvebırıncıl tepkısı Antak kendı duyguları ıçınde kaybolanlar aynı zamanda stratejık hedeflerını de kaybedıyorldr Bu nedenle kdrşı tdrafa bır ddım dttırmakıstcycn ınsan, 07Cİlıkle de ıntıkam duygusunu bastırmak lıatta yok etmek zorundd Boyle bır durumdd duşunulmesı gereken tek konu, karşı tarafa ıstenılenı yaptırmak ıçın yapılması gerekenın ne olduğu Ve tabıı herşeyden once karşı tarafın yapabıleceklerının sınırının belırlenmesı Öncelıklehatırlanması gereken, ınsanların kendı bakış açılan ve fıkırlerı çerçevesınde adım atmalarının dahakolay olması gerçcğı Su(,lamdldrkar'}isındaısesavunmave tepkı gelır Sonuca ulaşmak ısteyen ınsan, karşı tarafın kendı duşunce vc doğrularını kabul etmesı gerektığı duşuncesını bırkenara bırakmalı, karşı tarafın duşuncelerı uze rınden bır ortak bır yol ve strdteı ı ydrdtmaya çalışmalı Ancdk boyle bır teklıfkdişıtdraf ıvınkdbulcdılcbılırbırnıtelıktaşır Karşı tarafın duşunte sıstemını ve goruşlennı ele almak vc yola onun bakış, açısını temel alarak çıkmak, bu bakışaçısını kabul etmek anlamınıtaşuyorelbette Bugoruşlcrı anlamsız, bencılce ve hatta tehlıkelı bulabılırız Uzlaşmayolundakendıağzımızdançı*kanlar bızı korkunv bır ofkeyc bıle duşurebılır Hatta karşımı/dakıınsandan o an nefret de cderı/ Ancak pes etmcmclı dıyor Stıebcl (, unku herhangı bırşey ı gerçekten yapmak ıstıyorsak, tum bunların bızı etkılemesıne ızın vermemelıyız vc onu kendı duşuntclerı ıle ycnmcnın ne kadar koldy oldbılctcğım gormelıyız ^ Psychologie Heute Dergiw 'nden çeviren.AŞKlNELÇİ ddvranmdyı tcrtılı ederse ctsın, durust ddvranıldığı, o anda hısscdılcn vebelkıdedoğruldr konuşulduğuhdldeolum A su7, kırıcı ve kavgaya va ratakbırkonuijmaolarak kabul cdılıyor ve ikı durumda da sadecc olumsuz sonuçlar getırıyor Çunku burada soz konusu olanbıryarılı^anlaınayada ıletıs.ım bo/ukluğundan kaynaklandnanldşma7İıkdcğıl Yukandakı tartışmada ıkı ayrı dııs,unce, ıki ayn ıstek var C ıddı ve temel bırf ıkırayrı lığısoz konusu üurumbuolunca,hdngıtartıi}makurallannı uygularsak uygi]layalım,partnenmi7İc konuşmami7 bi7e ıstedığımi7 sonucıı sağlamıyor (.unku boyle bırtartışmaya'gerekvclerımı soyledığım zdman bu ısteğımı kabul edecektır'duşuncesıylebds,lıyoruz Veaynı duşuneckarşı tarattadabulunuyor Konuşındpdrtncrlerıkarşıtdrafıntıkrını,kcndılerı ıçın doğru olan duşunce ve çıkarları doğrultusunda değıştırmesını bekledıklerı surete de bu konuijinalar yapıtı ve çozum getırıcı bırnıtelığeuldşmıyor Ayrıcdbırtardfın duşunce veya ıstcğı sadece kendısı ıçın dcğıl, ıkı taraf ıçın de gerçckten daha doğru olsa da bırşeydeğışmıyor Uzınanlar, bır dnldşmazlık durumunda tartı^mayaba^lamddanoncekonununtartışdrdkçozumeuldştınlıpulaştırılamdyacdğının behrlenmesını onenyorlar I lbette sorunlartarklı farklıolabılırler Tartışma konusu tatılde nereye gıdıleteğınden ıhanete, hakaretten ıçkı sorununa kadar genış bıryelpazeyı kapsayabıliyor Bunu bclırleyebılmek ıçın ıseaşağıdakı soruların yanıtlanması ge rekıyor • Eğerkendıbakışdçı < mı vcncdenlcrımı açıklarsam, bu karşı tarafın duşuncesını ve/veya tavrını değıştırmesını sağlayabılırmı? • Eğer karşı tarafı dınler ve anlamaya çalışırsam,onaınanıpkonuyukapatabılecek yadaıçhu7urumatekrarkavuşabılecekmıyım'> 0 Karşı tarafın bakışaçısı venedenlerını dınlersem.kendı fıkrımı ve/veya tavrımıdcğıştırebılırmıyım9 Şu ya da bu konuda, yukarıdakı sorular (bazen bırıne, bazen dığenne) *cvct' dıyebılıyorsak, o zaman aradakı sorunun bır anlaşma7İık olduğunu duşunmememi7 ıçın hıçbır neden kalmıyor Oysa soruları daha okurken bıle yanıtımız 'hayır' ıse, bılmelıyız kı sorunumuz temel bır fıkırhdttagoruşayrılığındankaynaklanmaktadırveneıknaçabaları nedctıddıkanıtlarbupoblemıortadankaldırmayayetmeyecektır Belırlı bırstratcjıızlemeolgusubu noktada devreyegırmelı.kısırtartışmalarveılerı gerıçekışıneleı aklabılegetııılmcmelıdıı Stıcbcl'c gore ınsan en oncmlı hatayı da bu noktada yapıyor ve 'ben şımdı ne yapınalıyım'dıycduşunmcyebds.lıyor Oysa bu noktada ınsanın tum atı, ofke ya da ıntıkam duygulannı bır yana atarak eylemden vazgeçmesı (konuşmak da bır eylemdır) ve kendını partnerınm yerıne koyarak, onun o andan sonra neyapacağınıduşunmesı belkı de (,ozume gıden yoldaılkvccnonemlıadım olabılır Davıd Stıcbcl'ın onerısı ydtılışdnlaşılabılır Örneklendır PAZARIN PENCERESINDEN Evita'nın yaşamöyküsü SELÇUK EREZ s encay Gurun Istanbul Şehır | i g | Tıyatroları nı yonetırken "Evıta" ' muzıkalını sahneye koymuştu Oyunun başarısı ve görduğu rağbet, önce, bu muzıkalde soylenen Benı Unutma Arjantına" şarkısının ulkemızde de populer olmasına yemek mu^ığı ıcra eden orkestraldrımızın hemen tumunun repertuvarına alınmasına sonra da Evıta Peron un aşklarıyla, polıtıkalarıyla gundemımıze katılmasına yol açmıştı Şımdı de NTV'dekı "Evita Peron" dokumanter fılmını ılgıyle ızlıyoruz Bu seri, Turk halkı ıçin ızlemeye değer mı? Ulkemızden bınlerce kılometre otede yaşanmış bu olayların naklı, toplumumuza fırtınalı Latın Amerıkan pembe dızılerınden fazla bır şey öğretır mı? Bu soruları yanıtlayabılmek ıçın rahmetlı Evıta nın ve eşı eskı Arjantın Cumhurbaşkanı Juan D Peron'un sosyal ve sıyasal yaşamlarının onemlı ınışlerını ve çıkışlarını anımsamak gerekır Albay Juan Peron'un lıderi olduğu Bırleşmış Subaylar Grubu adlı junta, 1943 yılında, Cumhurbaşkanı Ramon S Castıllo yu devırerek Arıantın de yonetıme el koymuştu Latın Amerıka da Polıtıka ve Ordular' başlıklı kıtabın (Frederıck A Praeger Pub Londra New York 1963) yazarı Edwın Lıeuvven'e göre. bu darbenın gerekçelerı arasında, "Arjantın'ın gerçek çıkarlarıyla buyuk çapta çelıştığıne ınandıkları bır polıtık sıstemı surduren toprak ağalarıyla ışbırlığı yapan generallerden nefretlerı onemlı bır yer tutmaktaydı Junta nın darbeden bır ay önce yayınladığı muhtıra da sıvıllere karşı guvenın yıtırıldığını yansıtan satırlar yer almaktaydı, muhtırada şöyle denıyordu Guçlu bır Arıantın ı oluşturacak ılk adımı atmak ıçın hukumetın dızgınlerını ele almalıyız Sıvııller ıdeallerımızın buyukluğunu asla kavrayamazlar " Darbeden sonrakı ılk hukumette de sıvıllere yer verılmemesı bu guvensızlığın boyutunu göstermekteydı Bunlara rağmen, junta uyelerı arasında yavaş yavaş on plana geçen ve 1945 sonunda rakıpsız bır dıktator Evita Peron olarak belıren Peron, kabinesını yavaş yavaş sıvılleştırdı ve orduya ayrılan butçeyı gıderek kısmaya başladı Çunku, Peron Arjantın'de gucun artık toprak ağalarında değıl sanayıcılerde ve ışgucunde olduğunu kavramıştı Özellıkle ışçılerın polıtık potansıyellerının onemını lyı anlamış ve Arıantın tarıhınde sık görulen ordu ıçı darbelere karşı kendını sağlama almak ıçın ışçılerı yanına çekmeye çalışmıştı Evıta Duarte ntn bu konuda Juan Peron a buyuk çapta destek sağladığı bır gerçektır 1945 sonbaharında bır darbe gırışımınden ışçılerın duzenledıklerı buyuk çapta gosterıler sonucu sıyrılabılen Peron kendıne yonelık bu gırışımden sonra, ışçı sendıkalarını ve ışçılerden sılahlı mılıs guçler oluşturarak orduya karşı dayanacağı gucu pekıştırmıştır Peron, butun bu gırışımlerıne paralel olarak ' ordu saflarını da mutlu kılmak ıçın maaşları arttırmış, sılahlı kuvvetler uyelerıne vergısız araba ıthal etme hakkı gıbı avantajlar sagiamıstı Evıta nın 1951 de başbakanlığa aday olduğu ancak bundan kısa bır sure sonra hastalanıp 1952 de rahım kanserınden olduğu bılınır Kurduğu Işçı Partısı'nın lıderi olarak seçımlere gıren ve Cumhurbaşkanı seçılen Peron hukumet çevrelerinde sullstımallerı engelleyemedığınden ve devletleştırmelerte sarsılan ekonomıyı duzeltemedlğınden ulke ve ordu ıçındekı destekçllerını yavaş yavaş yıtırdı Bu olaylardan sonra ulkesınde ve orduda artan memnunıyetsızlık sonunda emeklıye ayrılmış subayların ve sıvıl komandoların desteğıyle sılahlı kuvvetler, Peron ve yandaşlarını ıktıdardan uzaklaştırmıştı Bu gırışımde toplumun orta ve ust duzey gelır sahıplerının darbecılerı destekledığı bılınır Peron'un 1973'te ulkesıne Arjantın de ulusal bırlığı sağlayabılecek tek lıder olarak algılandığından yenıden Cumhurbaşkanı olmak uzere davet edıldığı ve 1974 te Cumhurbaşkanı olarak olduğunde yenı eşı Isabelıta nın yasa gereğı onun yerlni aldığı da belırtılmelıdır Arjantın ın tarıhınde onemlı bır yer tutan bu Peron lar Devresı nın nasıl yorumlandığına bakmakta yarar vardır • Guney Amerıka da sılahlı kuvvetler ıdareye el koydukları zaman sıvıllerın başarısızlığını gerekçe olarak gostermışlerdır E Lıeuwen'e gore "Vahım ulusal koşulların gırışımlerını kaçınılmaz kıldığına" ınanmışlardır • "Latin Amerika" konusunda onemlı bır eser yazmış olan George Pendle e göre (Penguın Books Mıddlesex 1978) Latın Amerıka da ıfade edılen ıdeal hep parlamenter demokrasıydı ama bu bunye tarafından her an reddedılebılınecek bır doku aktarılması gıbıydı Subaylar bazı durumlarda haklı olarak kendılerını ulusal çıkarları en lyı şekılde savunabılecek sınıf olarak gormekteydıler" • Demek kı Guney Amerıka'da, askerı darbelere yol açan nedenler arasında, slvll guçlerın ve partılerın ulusal sorunlara çözüm getırememelerı, ustelık sorunlar vahımleştığınde halkta ve ordu uyelerı arasında bu konudakı umıtlerın yıtırılmesı yer almaktadır # Arjantın'de sılahlı kuvvetler saflarında 'emır komuta' zıncırı korunamadığında darbelerle gelenler yerlerını pekıştırmek ıçın ordu ıçı ve dışı yandaşlar bulma sevdasına duşmuşlerdır Bu gerçek sadece Arjantın değıl bırçok dığer Guney Amerıka ulkelerınden de geçerlı olmuştur • Dıktatorluklerı devırerek ıktıdard gelenler bu ulkelerde demokratık gelenekler yeterınce kök salmamış olduğundan bır sure sonra dıktatorleşmışlerdır 0 Halk sorunlarını çbzecek gelışmış umıt veren partılerın yokluğunda bu dıktatörlerı yuceltmış omuzlarında taşımış, onlardan medet ummuş, onları ve bazen de ıktıdarlarını paylaştıklan eşlerını mıtolojık yaratıklarla bır tutmuş, aradıklarını bulamayınca yuzunu, başka dıktatörlere çevırmış, onlar da zamanla kendılerını husrana uğratınca donmuş, yıllar once devrılen dıktatörJerı ınzivadan ya da surgun yerlerınden gert çağırarak baş tacı etmıştır • Arjantın'de Peron ve eşının yaptıklarını, ettıklerını, tum Latın Amerıkah dıktatörlerı bol bol ıncelemış araştırıcılar başka hangı sonuçlara varmışlardır? Tabı bu sonuçların tumunu sıralamak ıçın saytalar yetmez ama sonuçlar arasında şunların da bulunduğunu soylemeden geçemeyız ABD nın ekonomık yardımı genış tabanlı sıvıl ıktıdarlara yoneltılıp mutsuz genış halk kıtlelerı u?erındekı baskılardan bır bölumu gıderılırse milıtarızm gozden duşurulmuş olacaktır " (E Lıeuvven a e g sayfa 260) • Yanı, Peronlann önce halkın umudu, sonra dıktator, sonra mıtolojık yaratık ve muzıkal kahramanı olmalarına yol açan 'doğru durust sıvıl partı orgutlerının ve lıderlertnın yokluğu "bu ulkelerdekı eğrıdurust ıktıdarlara ekonomık destek saglanarak" dengeienecek, boylece Latınler demokrasıye kavuşacaklardır1 Bu kadar Incelemeden sonra alımler, bu sonuca varmışlarsa ıkı sütunluk yazı okuyan vatandaşımıza bız nasıl "asıl sorun olan partılerın perişanlığıdır, yapılması gereken bunların duzeltılmesıdır1 demeye cesaret ederız? Ama, muteveffa Evıte Hanım'ın ve rahmetlı eşının yaşamoykulerınden çıkarılması goreken en onemlı sonuç aslında bundan Ibarettır'^