Katalog

20TEMMLIZ 1997. SAYI 591 13 tılar. Bergama altın madenine karşı yürütülen mücadele, Türkiye'nin en uzun süreji ve örgütlüköylühareketi. Maden çevresindeki 17 köyde yaşayan halk, kimsenın önderliğine geıek duymadan kendı canlarının ve topraklarınıngüvenliği için mücadele ediyor. Önce toplantılar, piknikler, paneller ile başlayan ctkınliklcr, yctkililcrc, uluslararası çevre kurulU!jlanna,Meclis'ebinlcreeim/a gönderilmesiyle sürdii. Bu arada yü/lerce köylü,Çevre Bakanlığı'nın iznının ıptalı ıçın idaremahkemesinedavaaçtı. Davacı köylülerdi. Budavanıngönüllütakipçilcıi iselzmirliçcvreciavukatlardı. Öncelerı, dcvlctın resmi ağızlan ve Eurogüldşirketiyctkıhlerı,köylülcrin"yanli!}Ve eksikbilgilendirildiğini" söyledıler. Polıtık çıkargüden"bazıçevrelerin"onlarıyönlendirdiğini savundular. Nasılolsa"dügünsalonu,okul,köprü,cami"gibiyatırıııılaıia,"i^ vaatlenylc" köylülerıntavırlannındeğijjceeğini dü^ündüler. Ancak, düğün salonları kullanılnııyor, halk, madcnci şırkete "sızın sadakanı/.a ilıtiyacunızyok" dıyordu. Bergama'nın (HPMi Belediye Baijkanı Sefa Tasjkın'a göre, Bergama'daki mücadele, "bılinçlı bir köylü hareketi" Taşkın, "bu hareket kimseye nıal edılmemcli, bu bir halk hareketi, oııderleri var"diyor. "Buönderlcr; Çamköy Muhtan tbrahiın Önen, (,'amköy'dcn Sabahat Gökçcoğlu'dur, Narlıca'dan I laydar hf'tal, Süleymanh Köyü'nden Hayrettin (,'ımen'dır, A^ağıkırıklar'dan Isnıail Karaağaç'tır, siyası partı öndcrlerimizdir, CHP, DSP, ÖDP, İP, son zamanlarda Bırlik Purlisi öndcrlcridir. Bubirhalkhareketıdir. Bcnsözeülüğünüyapıyuıuın,bilgiaktarıyorum, uluslararası ili^kilerinisağlamaya çalii}iyorum"dıyckonu!}Uyor. BERGAMA BELEDİYESİ Bergama Beledıye Başkanı Sefa Taşkın, göreve geldığı 1989 yılının 26 mart gününden bu yana sıyanürlü altın madenciliğiyle ilgilenmiş. llk ortaya çıktığında beklentiler "bu işin hayırlı olacağı" bıçımındeymış. Sonra sorular sormaya başlamışlar ve altının sıyanür kullanılarak aynştırılacağını öğrenmişler. Endişelenmeye başlamışlar. Ardından sorularına aldıkları yanıtların "inandırıcı" olmadığını düşunmeye. Bergama Beledıyesı'nin sıyanurlu altın madenciliği konusundaki ulusal ve uluslararası düzeydekı araştırmaları böyle başlıyor. Turkıye'nin değişik yerlerinde bilim adamlarıyla gorüşüyorlar. Sefa Taşkın, maden olayı başladığında Çevre Bakanlığı'nın henuz kurulmadığını, bakanlığa ılk bilgıleri kendılerinın verdiğini söylüyor. Sefa Taşkın araştırmalar sonucu elde edılen bilgıleri once "SıyanürAltınÇevre" broşurunde daha sonra genışletılmış şeklıyle "Bergama'da Siyanürlü Altın Olayı" adıyla yayımlanan kitapta topluyor. Belediyede sadece bu ışle ilgilenen bir büro oluşturuluyor. Beledıye Meclisı, bu çalışmalarda Taşkın'ı destekleyor ve yon gösteriyor. Taşkın, "Bız Bergama Beledıyesı bünyesiyle birlıkte halkımızın bu konuda bilgilenmesi için gereken her şeyi yaptık" diyor. Bergama ve köylerde 30'a yakın panel yapılıyor, değişik radyo televızyon panellerı programları gerçekleştırilıyor ve bu bir kampanyaya dönüşuyor, afişler dağıtılıyor, stikerler hazırlanıyor ve ımza kampanyası açılıyor. 1992 yılında Çamköy'de bir mitıng gerçekleştiriliyor. Ardından 17 köy muhtarının oluşturduğu bir komite kuruluyor ve komitelere sıyasi partilerden temsılcıler katılıyor. Mücadele ağaçların kesılmesınden sonra ivme kazanıyorı. Muhtarların ve kamuoyu önderlerinin öncülüğündekı mücadele Çevre Yürütme Kurulu ile birlikte yurüyor. ^ "YettiGari"mitingi Bergama altın madenine karşı mücadele, binlerce kişinin yoğun yağmura karsjin 25 Kasım 19%'da"Yetti(iari Mitingi"ndetoplanmasınadeğin mcdyadakcndınc fa/layer bulamadı. Ama Bergama köylüsü çok yaralıcıydı.Çıplakbildiridağıttılar. Kcfcnlcdola^tılarkenlinsokaklarında. Medyanındailgisiniçekmi>lerdi. Birba^kaçarpıcıeylem dc Ocak 1997 'dc düzcnlenen "Referandum" du. Scki/köyde yapılan referandumda köylülcr siyanürle altın elde cdilmesini istemediklerınıbütün rürkıyc'yegöstcrdiler. Herkesedemokrasi dcrsı verrııi^lerdi. linson(.'anakkalclzmiryolurıunbe!jbin köylütarat'ındantraktörlerlekcsilmesi,bütün Türkiye'nin gözünün Bergama'yaçevrilmesine neden oldu. Artik işin ciddiyeti ortadaydı. Bergamalıköylüleredestekgidcrekartıyordu. Uluslararası destcğin yanı sıra bütün Türkıyc'dcnmcslckkurulU!}lan,deniük«" SABAHAT GÖKÇEOĞLU "Ben, Bergama Çamköy'den 1955 doğumlu Sabahat Gökçeoğlu, evliyim ve bir oğlum var." Onun için başkaları şöyle diyorlar: "Sabahat Hanım Çamköylü bir çıftçi kadındır, bu konuyu bir profesör kadar iyı bilir, gayet lyi konuşur, köylü kadınların önderıdır. Eylemlerde kadınlan yarım saat ıçınde toparlar." Sabahat Hanım eylemlerde öne çıkıp çarpıcı, cesur ve güzel konuşmalar yapıyor. Köylülerin ne istediklerinı, neden eylem yaptıklarını kısa, öz ve etkileyici sözlerle anlatıyor: "Karşımızda zengın bir şırket var, şırketin kanında düzenbazlık var" diyor. Ancak, köylülerin panellerde, toplantılarda, basında çıkan yazılarla bılgilendikten,siyanürün zararlarını öğrendıkten sonra ıçlerınde "siyanürcü taraf" kalmadığını söylüyor. Sabahat Hanım evinde de atak bir köylü kadını. Haksız bir şeye başkaldırmıyor. Beyi, bir evın bir oğlu, 'oğulcuğu' da tek çocuk. Biraz nazlı büyütülmüşler. Belki de bu nedenle Sabiha Hanım atak bir kadın. Yedi yıldır da siyanürlü altın mücadelesinde. "Bu işın olmaması için uğraşıyorum çünkü memleketimi, insanları çok seviyorum, kendım için değil, yöremı, memleketimi, insanları çok sevdiğim için mücadele veriyorum. Panelde, toplantıda konuşma yaptığım zaman tehditli telefonlar geliyor evımize, seni öldüreceğiz gibi. Benim klşisel huyum, böyle tehdıtlere boyun eğmez. Ben haksızlıklardan çok korkan bir insanım, ölümden korkmam. Ben haksızlığı sevmem. Biz köy kadınlan zor yaşamaya alışkın insanlarız, bunlara yetıştik, bunları başarmaya karar verdik. Yalnız şımdı güvenlik güçleri yore halkını çok fazla sıkıyorlar. Siyanür tankı geliyormuş diye söylenti geçti, onyedı köyün halkı yola döküldü IzmirÇamköy çatısına gitti. Şirketın, jandarmanın zoruna gitti, halk eylem değıl sıyanür tankını getirmemek için gıttı oraya. Insanlar ölmek ıstemıyor. 38 kişiyi göz altına aldılar, benı de.Oğlumu, beyimi beni jandarma tartakladı. Jandarma yollara barikat kurdu, arama yaptı. Tutuklanacağız korkusundan ınsanlar tarlasına geçemez oldu. Pamuklarımız, tütünümüz susuzluktan kurudu. İnsanları çok sıkıyorlar, insanların tek istediği yaşamak, halkın tek istemediği siyanür." Sabahat Hanım, ızledıği belgesellerden siyanürün zararlarını bıliyor. Afrika'da da aynı Bergama'da Eurogold'un yaptığı gibi şirket halka kesenin ağzını açıp bol paralar saçıyor. O ülkeye zengınlik vaadedıyor. Sabahat Hanım, Afrıka ülkesınde insanların siyanürden ölmeye başladıklarını ögrenmiş belgesellerden. Güvenlik güçleriyle halkın Afrika ülkesinde savaşmaya başladıklarını görüyor. Sonra o ülke çöl oluyor. Şırket sahıbi ise altınları alıp gidiyor. Sabahat Hanım, Bergama'da da durumun aynı olduğunun farkına varıyor. Olay, Bergama'da da belgeselde izlediğiyle eşdeğer gidiyor. Sabahat Hanım, durmadan kadınlara anlatıyor bu durumu. Kadınlar, çocuklarının ölmesini istemiyor, çocuklarına temiz bir gelecek, temiz b(r çevre bırakmak ıstiyorlar. "Onun için blz kadınlar başı çekiyoruz ve kararlıyız. Şirketi kovuncaya kadar mücadele edeceğiz" diyor. ^ yorlar. Davulzurnaeşliğindeçekilenhalaylardalar. Hcrşeyi yaptılar, birtekçıpiak bildırıdagıtmadılar. Siyanürün formülü 10 bin Bergama köylüsü yedi yılda çok s;ey öğrendi. Soranlara siyanürün f'ormülünü czbcrc anlalacak kadarhcm dc. Dünyadakı çevre olaylarıylayakından ilgililer. Siyanürlü madenlcrin hangi ülkede ne gibi çcvrc facıasınayol açlığını biliyorlar. Tcpki gösternıesini dc. Devlcti.jandarmayıtanıdılar. Eskidenbirdevletgörevlısigcldığındekorkudan ayağa kalkan köylüler :>imdi bunları aş Bergama Çamköy'de kadınlar...